10. Hukuk Dairesi 2016/12754 E. , 2016/11569 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava,... ... Güvenlik sigortasına giriş tarihinin Türkiye’de sigorta başlangıcı olduğunun ve yaşlılık aylığı almaya hak kazandığının tespiti, istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak, ilâmda belirtildiği gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere, özellikle davacının... Rejimine tabi olarak çalışmaya başladığı 01.01.1985 tarihinin,...’de sigorta başlangıcı olduğuna yönelik mahkeme kabulünde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı kurum vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Mahkemece, davacının 01.07.2014 tarihinden sonra başvurması halinde kendisine yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine yönelik verilen hüküm hatalıdır.
3201 sayılı Yasa gereğince borçlanan ... Vatandaşlarına yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için, a) Yurda kesin dönülmüş olması, b) Tahakkuk ettirilen borcunun tamamının ödenmiş olması, c) borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması şarttır. (Değişik paragraf: 17/04/2008-5754 S.K./79.mad) Yukarıdaki şartları yerine getirenlerden tahsise hak kazananların aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılmak üzere 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı ... ve ... Sigortası Kanunu ve 506 sayılı Kanunun geçici 20"nci maddesi hükümlerine göre bağlanır. B) (Değişik paragraf: 17/04/2008-5754 S.K./79.mad) Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir ... sigorta ya da ... yardım ödeneği alanlar ile Türkiye"de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir. 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı ...
Sigortalar ve ... Sigortası Kanununun ... güvenlik destek primi hakkındaki hükümleri, bu Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlar için uygulanmaz.
Hukuk Genel Kurulu"nun 14.11.2007 tarih ve 2007/13-848 Esas 2007/840 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere, açılmış bir davanın esasının incelenebilmesi (davanın mesmu, yani dinlenebilir olabilmesi) bazı şartların tahakkukuna bağlı olup, bunlara dava şartları denir. Dava şartlarından bir kısmı olumlu (varlığı mutlaka gerekli); diğer bir kısmı da, olumsuz (yokluğu mutlaka gerekli) niteliktedir. Hakim, önüne gelen bir davada, dava şartlarının mevcut olup olmadığını re"sen gözetmelidir. Olumlu dava şartlarından biri de, davacının o davayı açmakta hukuki yararının bulunmasıdır. Açılmasında davacısı yönünden hukuki yarar bulunmayan bir dava, dava şartının yokluğundan dolayı reddedilmelidir.
Diğer yandan, -Yargılama giderleri (hüküm tarihinde yürürlükte bulunan) 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 323. maddesinde sayılarak, (ğ) bendinde vekâlet ücretine de yer verilmiştir. 29.05.1957 gün ve 4/16 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da belirtildiği üzere, karşı tarafa yüklenmesi gereken ve yargılama giderlerinden olan vekâlet ücretine, diğer yargılama giderlerinde olduğu gibi mahkemece kendiliğinden (resen) hükmedilmesi gerekir.
Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir (HMK m. 326/I). Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır(HMK m. 326/2). Hukuk Muhakemeleri Kanununun 326. maddesinde tarafların kusuru değil, davada haklı çıkma oranları göz önünde tutulmuştur.
Somut olayda, davacı tahsis talebi için gerekli bedel ödendiğinden bahisle yaşlılık aylığına hak kazandığı tarihinin tespitini talep etmiş, mahkemece davacının 01.07.2014 tarihinden sonra başvurması halinde kendisine yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine yönelik hüküm kurulmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş ise de davacının herhangi bir tahsis talebi bulunmadığı, davacının 3201 Sayılı yasanın 6.maddesinin “c” bendinde belirtilen yazılı istek şartı yerine getirmeden, yaşlılık aylığı almaya hak kazandığı tarihin tespitine yönelik dava açmasında hukuki yararı olmadığının belirgin olması nedeniyle, buna ilişkin davanın reddine karar verilmesi ve kısmen kabulün sonucu olarak davalı Kurum yararına yargılama giderlerine hükmedilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması; usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki; bu aykırılıkların giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden karar bozulmamalı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu"nun 438. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ :
1-Hükmün ilk fıkrasında yer alan “KABULÜ” ibaresinden önce gelmek üzere ”KISMEN” ibaresinin eklenmesine,
2-Hükmün 2. bendinde yer alan “Davacının 01/07/2014 tarihinden sonra başvurması halinde kendisine yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin TESPİTİNE” ibaresi silinerek yerine, “Davacının yaşlılık aylığına hak kazanıldığı tarihin tespiti
../...
isteminde hukuki yararı bulunmadığından, davacının yaşlılık aylığına hak kazanıldığı tarihin tespitine yönelik talebinin usulden REDDİNE” ibaresinin yazılmasına
3-Yargılama giderlerine ilişkin, 4.bendin “davalı kurumdan alınarak davacıya verilmesine” ibaresi silinerek, yerine “kabul ve ret oranına göre 188.50-TL nin davalı Kurumdan alınarak davalıya verilmesine kalan kısmın ise davacı üzerinde bırakılmasına,” ibaresinin yazılmasına,
4-Hükme 7. bir bent eklenerek, “Davalı Kurum kendisini vekil ile temsil ettiğinden, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi göz önüne alınarak, 1.800,00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı Kuruma verilmesine,” ibaresinin eklenmesine ve hükmün bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, 22.09.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.