Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, davalılardan şirkete ait işyerinde Eylül 1997-28.11.2009 tarihleri arasında geçen ve kuruma bildirilmeyen hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraflar avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, davalı şirkete ait işyerinin mutfak bölümünde Eylül 1997-28.11.2009 tarihleri arasında geçen ve kuruma bildirilmeyen hizmet süresinin tespitini talep etmiştir. Mahkemece, bozmaya uyularak verilen kararında, 01.11.2001-30.07.2005 tarihleri arasında çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli ve elverişli bulunmamıştır.
5510 sayılı ... ve ... Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan ... güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan ... güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
./...

506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir.Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi yada çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez.Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihi de kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır.
Öte yandan, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2003/21 - 43 Esas, 2003/97 Karar ve 26.02.2003 tarihli kararında ayrıntıları açıklandığı üzere; kural olarak işe giriş bildirgeleri ve ücret ödeme bordroları sigortalının imzasını içermelidir. Sigortalı, anılan belgeleri hile, hata veya manevi baskı altında imzaladığını ileri sürmemiş veya imzanın kendisine ait olmadığını yada kesintisiz çalıştığını söylememiş ise, birden fazla işe giriş bildirgesinin varlığı ve işyerinden yapılan kısmi bildirimler, sigortalının o işyerinde kesintili çalıştığına karine oluşturur. Bu karinenin, aksinin, ancak, eş değer de delillerle kanıtlanması gerekmekte olup tanık sözlerine değer verilemez.
Dosya kapsamına göre, davacının 31.01.2001-02.05.2001 tarihleri arasında 27984 sicil sayılı işyerinden, 05.09.2001-31.10.2001 ile 27.07.2005-28.07.2005 tarihleri arasında 47401 sicil sayılı işyerinden hizmet bildirimlerinin olduğu, her iki işyerinin de davalı adına tescilli olduğu, 31.01.2001 tarihli işyeri durum tespit tutanağında işe giriş tarihinin 31.01.2001 olarak belirtildiği ve davacı tarafından imzalandığı, Kurum teftişinde Mahkeme kanalı ile hizmetlerinin tespit edilmesi gerektiğinin bildirildiği, bir kısım bordro tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, Mahkemece, Eylül 1997-31.01.2001 tarihleri arasındaki döneme yönelik talebin reddine; 01.11.2001-30.07.2005 tarihleri arasındaki döneme yönelik talebin ise kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
02.05.2001-05.09.2001; 30.07.2005-28.11.2009 tarihleri arasındaki döneme yönelik olarak yapılan araştırma ve inceleme yetersiz bulunmakla; anılan dönemlerde davacı ile birlikte çalışan ve işverenin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; işçi alacakları dosyası da getirtilerek, tanık beyanları denetlenmeli ve varsa çelişkiler giderilmeli; bordro tanığı Emine Kundak"ın beyanı değerlendirilmeli; sigortalının
../...

kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu yöntemince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği ile tanıkların kurum kayıtlarında görünen hizmet süreleri nazara alınmalı, hak düşürücü süre değerlendirilmeli, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Kabule göre de; 01.01.2005-30.07.2005 tarihleri arasında gün sayısı 210 olup, 27.07.2005-28.07.2005 tarihleri arasında bildirilen 2 gün dışlandığında, kalan gün sayısının 208 gün olduğunun gözetilmemesi, isabetsizdir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraflar avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalılardan... ve Tic. Ltd. Şti."ye iadesine, 21.09.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.