MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davacılar vekili ve davalı ... ile davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz edilmiş, davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilince de duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 20.11.2018 Salı günü davacılar vekili Av. ... ... ile davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili Av. ...ve davalı ... Servis ve Parça San. Tic. Ltd. Şti. vekili Av....geldiler. Diğer davalı tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra eksiklik nedeniyle iade edilen dosya ikmal edildikten sonra tekrar gelmekle dosya incelendi gereği düşünüldü.
-K A R A R-
Davacılar vekili, davalıların işleteni, sürücüsü, trafik ile ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı olduğu aracın, davacıların eşi/ babası Nazım"a çarpmasıyla ölümlü kaza meydana geldiğini, davacı ... ve ..."un ölenin maddi desteğinde yoksun kaldığını ve tüm davacıların manevi zarara uğradıklarını, sürücünün işvereni olan davalı ... Müh. Ltd. Şti"nin de zarardan sorumlu olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak ve davalı ... şirketi sadece maddi tazminattan sorumlu olmak kaydıyla 10.000,00 TL. maddi ve 60.000,00 TL. manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek
yasal faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsilini talep etmiş; 30.04.2015 tarihli ıslah dilekçesiyle, maddi tazminat taleplerini 157.199,98 TL"ye yükseltmiştir.
Davalı ... Ltd. Şti. vekili, diğer davalı ... Ltd. Şti"nin hasar gören aracının servislerinde tamire bırakılması nedeniyle, aracın poliçesi gereği bu şirket çalışanı olan davalı sürücü Gökhan"a kazayı yapan aracı ikame araç olarak teslim ettiklerini, maliki oldukları aracın işleteni sıfatları bulunmadığı ve sürücü ile de işverenlik ilişkileri bulunmadığı için zarardan sorumlu olmadıklarını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... şirketi vekili, davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... Müh. Ltd. Şti. vekili, davaya konu kazayı yapan aracın malik ya da işleteni sıfatı bulunmayan davalının zarardan sorumlu olmadığını, davalı sürücünün şahsi işleri için aracı kullandığı sırada kazanın meydana geldiğini, istenen tazminatların fahiş olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili, kusura ve tazminat miktarlarına itiraz ederek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre; davalı ... Servis Paz. San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Sigorta A.Ş. hakkındaki davanın reddine; diğer davalılar hakkındaki davanın kısmen kabulü ile davacı ... ve ... için toplam 157.199,98 TL. maddi tazminatın, davacı ... için 15.000,00 TL. ve diğer davacılar için 12.500,00"er TL. manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsiline, fazla isteğin reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili, davalı ... vekili ve davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına; davalı araç maliki ... Servis Paz. San. Tic. Ltd. Şti"nin, kaza yapan aracını diğer davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti"ne ariyet olarak verdiği ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 3. maddesi gereği, ariyet alan konumunda olan davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti"nin araç işleteni olduğu dikkate alındığında, adı geçen şirketler için sorumluluk durumlarının belirlenmesine ilişkin mahkeme kabulünde bir isabetsizlik görülmemesine; oluşa ve dosya kapsamına uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi heyeti raporundaki kusur
oranlarının benimsenmiş olmasına; davacılar için manevi tazminatın takdirinde TBK"nun 56. (BK"nun 47.) maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nasafet kuralları çerçevesinde hüküm kurulmuş olmasına göre; davacılar vekili, davalı ... vekili ve davalı ... San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazası sonucu oluşan ölüm nedeniyle, destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı taraf, davalı yana ait aracın trafik sigortacısı sıfatıyla zarardan sorumlu olduğunu iddia ettiği davalı ...ye husumet yöneltmiş; mahkemece, KTK"nun 104. maddesi gereği, araç onarım işiyle uğraşan davalı ... Ltd. Şti"nin kaza yapan aracını, işi gereği diğer davalı ... Müh. Ltd. Şti"ne bıraktığı ve işleten sıfatı bulunmadığı için zarardan sorumlu olmadığı, aynı sebeple, aracın trafik sigortacısı olan ... Sigorta"nın da zarardan sorumlu olmadığına karar verilmiştir.
KTK"nun 104. maddesi gereği araç işleteni ve trafik sigortacısının zarardan sorumlu olmaması için, anılan maddede sayılan sebeplerle (aracın bakım onarımı, alım satımı vs.) aracın bırakıldığı bir teşebbüs sahibinin varlığı gereklidir. Somut olayda ise; kazaya karışan araç, ariyet olarak davalı ... Müh. Ltd. Şti"nin kullanım ve tasarrufuna bırakılmıştır. Bu şirket, KTK"nun 104. maddesinde sayılan sebeplerle aracı uhdesinde bulundurmadığı için, mahkemenin gerekçe yaptığı KTK"nun 104. maddesinin somut olayda uygulanma imkanı olmadığından, mahkeme gerekçesi yerinde olmamıştır.
Diğer yandan; KTK"nun 91–101. maddelerinde zorunlu mali mesuliyet sigortası ve trafik sigortacısının sorumluluğuna ilişkin ilkeler düzenlenmiş olup, trafik sigortası işleteni değil aracı takip etmektedir. KTK"nun 94. maddesinde, sigortalı aracı işletenlerin değişmesi halinde, devreden kişinin 15 gün içinde sigortacıya durumu bildirmek zorunda olduğu; sigortacının, sigorta sözleşmesini durumun kendisine tebliği tarihi itibariyle 15 gün içinde feshedebileceği; sigortanın, fesih tarihinden 15 gün sonrasına kadar geçerli olacağı düzenlemelerine yer verilmiştir. Aynı Kanun"un 95. maddesinde ise; sigorta sözleşmesinden veya sigorta sözleşmesine ilişkin kanun hükümlerinden doğan ve tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının azaltılması sonucunu doğuran hallerin zarar görene karşı ileri sürülemeyeceği; ödemede bulunan sigortacının, sigorta
sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda sigorta ettirene başvurulabileceği hükümlerine yer verilmiştir. Bu itibarla; olay tarihini kapsayan zorunlu mali mesuliyet sigortası poliçesinin varlığı halinde, KTK"nun 95/2. maddesi gereğince, sigortacının tazminat yükümlülüğünün azaltılması ve kaldırılmasına ilişkin poliçenin iptal edildiği, geçersiz olduğu, bu nedenle sorumluluğun bulunmadığı gibi haller sigortacı tarafından 3. kişilere karşı ileri sürülemeyecektir.
Somut olayda; davalı ...nin zarara neden olan aracın trafik sigortacısı olduğu; kazayı kapsayan ZMSS poliçesinin davalı tarafından iptal de edilmediği ve yürürlükte olduğu; poliçe süresi içinde oluşan zarardan davalının ZMSS poliçesi gereği sorumlu olduğu; KTK"nun 94. ve 95. maddeleri gereği işleten değişikliğinin 3. kişi konumundaki davacılara karşı ileri sürülemeyeceği hususları gözetilmeden, yanılgılı değerlendirme ve hatalı hukuki gerekçeyle, davalı ...Ş. yönünden davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
3-Destekten yoksunluk zararının hesabında müteveffanın gelirinin belirlenmesi, tazminatın doğru tespitinde önemli bir yer tutmaktadır.
Dava dilekçesinde, emekli olan desteğin tekel ve kuruyemiş büfesi işletip aylık 5.000,00 TL. gelir elde ettiği iddia edilmiş; hükme esas alınan 17.04.2015 tarihli aktüerya raporunda ise, emsal araştırması kapsamında oda tarafından bildirilen aylık 6.000,00 TL. işletme gelirinin yarısı olan 3.000,00 TL"nin (asgari ücretin 3,43 katı) desteğin işletmeye olan şahsi katkısı olduğu kabul edilip aktif dönem tazminat hesabı yapılmıştır.
Desteğin işletmekte olduğu kabul edilen büfeye ait vergi kaydının davacı eş Kıyaset üzerine olduğu; işletmenin 2007 yılı gelirinin 6.737,00 TL. ve 2008 yılı gelirinin 14.708,92 TL. olduğu dosyaya sunulan vergi levhası örneğinden anlaşılmaktadır. Desteğin gelir elde ettiği işletme, davacı eş Kıyaset"e ait olduğuna göre, desteğin buradaki çalışmasının hizmet akdine tabi olması gerekir ve bu durumda desteğin geliri de SGK"ya bildirilen kazanç olarak esas alınmalıdır. Eğer desteğin hizmet akdiyle değil de davacı eşe ait işletmeyi herhangi bir hizmet akdi olmaksızın fiilen işlettiği kabul edilecek olursa da, işletmenin kazadan önceki net kazancının vergi dairesi kayıtları ve işletme ticari defterlerine göre belirlenmesinden sonra, bu kazancın elde
edilmesinde desteğin şahsi katkısı kadar olan gelirin (asgari ücret altında kalmamak kaydıyla) tazminat hesaplamasına esas alınması gerekir. Bu itibarla; resmi kurumlar nezdinde bir gelir araştırması yapılmadan, sadece emsal araştırmasıyla tespit edilen gelire göre hesap yapan rapor, hükme esas almaya elverişli değildir.
Açıklanan vakıalar karşısında mahkemece; hesaplamaya esas gerçek gelirin tespiti için, SGK Başkanlığın"dan desteğin kazadan önce hizmet akdiyle çalışıp çalışmadığı ve gelirinin ne olduğunun araştırılması (SGK hizmet cetvelinin getirtilmesi); davacı eş Kıyaset"e ait işletmenin kazadan önceki net kazançlarını içeren vergi kayıtlarının ilgili vergi dairesinden getirtilmesi ve gerektiğinde işletmenin ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılıp işletme net geliri ile bu gelirin elde edilmesine desteğin şahsi katkısının saptanmasından sonra, rapor düzenleyen bilirkişiden ek rapor alınıp oluşacak sonuca göre karar verilmesi; yapılan araştırmalar sonucu gerçek gelirin saptanamadığı durumda ise, kamu düzenine ilişkin olan asgari ücret üzerinden hesaplama yapan rapora göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle, yazılı biçimde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacılar vekili, davalı ... vekili ve davalı ... San. Tic. Ltd. Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE; hükmün, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacılar yararına, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalılar ... ve ... San. Tic. Ltd. Şti. yararına BOZUMASINA; 1.630,00 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacıya verilmesine, 1.630,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalılara verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar ... San. ve Tic. Ltd. Şti ve ..."a geri verilmesine 12/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.