KARAR
Hakaret suçundan suça sürüklenen çocuklar ... ve ..."in. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 125/1, 125/4 ve 31/3. maddeleri gereğince ayrı ayrı 4 ay 20 gün hapis cezası ile cezalandırılmalarına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 231/5. maddesi gereğince hükümlerin açıklanmasının geri bırakılmasına dair ... 2. Asliye Ceza Mahkemesinin 28/06/2013 tarihli ve... esas, ... sayılı kararına karşı suça sürüklenen çocuk ... müdafii tarafından yapılan itirazın reddine ilişkin ... Ağır Ceza Mahkemesinin 18/09/2013 tarihli ve 2013/1003 değişik iş sayılı kararını müteakip, katılan vekili tarafından her iki suça sürüklenen çocuk yönünden verilen karara vekalet ücretine hükmedilmemesi yönünden yapılan itirazın kabulü ile anılan kararın kaldırılmasına dair ... Ağır Ceza Mahkemesinin 31/03/2015 tarihli ve 2015/265 değişik iş sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 01/02/2016 gün ve 421136 sayılı istem yazısıyla, Dairemize gönderilen dava dosyası incelendi.
İstem yazısında; “Kanun yolu incelemesini yapan merciinin, ilk olarak dosya içeriği itibariyle kararın tebliğine ilişkin evrakların dosya arasında bulunup bulunmadığını kontrol ederek, yapılan denetim sonucunda kararın tebliğ edilmediğinin anlaşılması veyahutta tebliğ edilmesine karşın kanun yollarına başvurması için kanunun aradığı süre beklenilmeksizin dosyanın kanun yolu incelemesi amacıyla gönderildiğinin anlaşılması halinde, karar kendisine tebliğ edilmeyen veya tebliğ edilmesine rağmen kanun yollarına başvurması için gerekli süre beklenilmeyen tarafın karara karşı kanun yollarına müracaat edebileceği hususunu dikkate alarak dosyayı eksikliklerin giderilmesi için geri çevirmesi gerektiği düşünülerek yapılan incelemede.
Mahkemesince suça sürüklenen çocuk ... hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını müteakip, suça sürüklenen çocuk müdafıisince yapılan itiraz incelemesinin, dosyanın diğer taraflarınca da söz konusu karara karşı itiraz kanun yoluna müracaat edilebileceği dikkate alınarak, dosyanın eksikliğin giderilmesi için geri çevrilip eksikliğin giderilmesini takiben, itiraz konusu hakkında karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde itirazın reddine ilişkin ... Ağır Ceza Mahkemesinin 18/09/2013 tarihli ve 2013/1003 değişik iş sayılı kararında.
Suça sürüklenen çocuk ... hakkında daha önceden kesin mahiyette itirazın reddine ilişkin ... Ağır Ceza Mahkemesinin 18/09/2013 tarihli ve 2013/1003 değişik iş sayılı kararının bulunduğu dikkate alınmadan, bu kez itirazın kabulüne dair Akhisar Ağır Ceza Mahkemesinin 31/03/2015 tarihli ve 2015/265 değişik iş sayılı kararı ile karar verilmesinde, isabet görülmemiştir.” denilmektedir.
Hukuksal Değerlendirme:
5271 sayılı CMK’nın 231. maddesinde düzenlenen “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” müessesesinin uygulanabilmesi için öncelikle,
- Sanık hakkında kurulan mahkûmiyet hükmünde, hükmolunan cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezasından ibaret olması,
- Suçun CMK’nın 231. maddesinin 14. fıkrasında yazılı suçlardan olmaması,
- Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
- Sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına itirazının olmaması,
- Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tamamen giderilmesine ilişkin koşulların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Anılan bu objektif koşulların gerçekleşmesi ile birlikte ayrıca “Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılmasına” ilişkin takdire dayalı subjektif koşulun da gerçekleşmesi halinde “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” müessesesinin uygulanması olanağı bulunmaktadır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 22/01/2013 tarih ve ... esas, 2013/15 sayılı kararında; “İtiraz mercii, o yer Cumhuriyet savcısının suç vasfına yönelik aleyhe başvurusu üzerine incelemesini sadece şekli olarak değil, hem maddi olay hem de hukuki yönden yapmalı, gerekli gördüğünde cevap vermesi için itirazı sanık müdafiine tebliğ etmeli ve Cumhuriyet savcısı ile sanık müdafiini dinlemeli, yine ihtiyaç duyduğu konular varsa gerekli araştırma ve incelemeyi yapmalı ya da bunların yapılmasını sağlamalı ve bunun sonucunda da TCK"nun 191/2. maddesi gereğince verilen tedavi ve denetimli serbestlik kararının isabetli olup olmadığına karar vermelidir.” şeklindeki gerekçesiyle itirazın hem maddi hem hukuki yönden ele alınması ve her yönden hukuka uygunluğunun denetlenmesi gerektiğine karar vermiştir.
İtiraz üzerine kararı usul ve esas yönünden denetleyen mercinin, kararın hukuka uygun olması durumunda itirazın reddine, aksi durumda ise eksikliği tespit edip itirazın kabulüne karar vererek gereği için dosyayı mahkemesine iade etmesi gerekmektedir.
Kanun yolu incelemesini yapan merciin ayrıca, inceleme konusu kararın, hükmü temyize yetkisi olan tüm taraflarına tebliğ edilip edilmediğini araştırması, varsa bu konudaki eksikliğin tamamlanması için dosyayı incelenmeksizin iade etmesi, bu hususta bir eksiklik bulunmaması halinde kanun yolu başvurusunda bulunan tüm tarafların ileri sürdüğü hususları değerlendirerek bir karar vermesi gerekir.
İnceleme konusu somut olayda; suça sürüklenen çocuklar ... ve ... hakkında, katılan Orhan Kemal Akşit"e yönelik hakaret suçundan TCK’nın 125/1 maddesi uyarınca kamu davası açıldığı, suça sürüklenen çocuklardan ..."ya müdafii atandığı, yapılan yargılama sonucunda suça sürüklenen çocukların eylemleri sabit görülerek, Mahkemece 4 ay 20 gün hapis cezası ile cezalandırılmalarına ve suç tarihi itibariyle sabıkasız oluşları, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmeleri ve kişilik özellikleri olumlu görülerek, bir daha suç işlemeyecekleri kanaatiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir.
Bu karara karşı suça sürüklenen çocuk ... müdafiinin 05.07.2013 tarihinde itirazda bulunduğu, katılan vekilinin de, kararın adil olmadığı ve lehlerine vekalet ücreti verilmemesi nedeniyle 02.07.2013 tarihinde temyiz dilekçesi verdiği, suça sürüklenen çocuk ..."in ise usulüne uygun karar tebliğine rağmen hükmü temyiz etmediği anlaşılmıştır.
Dosyanın suça sürüklenen çocuk müdafiinin itirazı üzerine mercii ... Ağır Ceza Mahkemesine gönderildiği, merciin de yalnızca suça sürüklenen çocuk ... müdafiinin itirazını değerlendirerek “hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair hükmün usul ve yasaya uygun olduğu” gerekçesiyle 18.09.2013 tarihinde itirazın reddine kesin olarak karar verdiği görülmüştür.
Hükmün itiraz yasa yoluna tabi olmasına rağmen katılan vekilinin temyiz dilekçesi, itiraz merciine değil Yargıtay"a gönderilmiş, Yargıtay 4. Ceza Dairesi de hükmün temyize değil itiraz yoluna tabi olduğu gerekçesiyle dosyayı incelemeksizin iade etmiş, bunun üzerine mahkemece katılan vekilinin kanun yolu başvurusu nedeniyle dosyayı yeniden merciie göndermiş, mercii Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi de bu sefer 31.03.2015 tarihinde katılan vekilinin itirazı üzerine inceleme yaparak “adli sicil kayıtlarında mahkumiyetleri bulunan suça sürüklenen çocukların ne şekilde bir daha suç işlemeyecekleri kanaatinin oluştuğunun açıklanmaması karşısında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının usul ve yasaya aykırı olduğu, ayrıca katılana vekalet ücreti verilmemesi nedeniyle de hükmün hukuka aykırı olduğu” gerekçesiyle itirazın kabulüne karar vererek her iki suça sürüklenen çocuk hakkında hükmüm açıklanmasının geri bırakılması kararının kaldırılmasına yine kesin olarak hükmettiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri ve Yargıtay kararları doğrultusunda itirazı inceleyen merciin kararı hem usul hem de esas yönünden denetleyebileceği konusunda tereddüt bulunmamakla mercii kararlarının değerlendirilmesinde:
1- Mercii ... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 18.09.2013 tarihli 2013/1003 Değişik İş sayılı kararının incelenmesinde;
Merciin, itiraz incelemesi yapmadan önce katılan vekilinin verdiği temyiz dilekçesinin itiraz dilekçesi olarak değerlendirilmesi gerektiğinden bahisle katılan vekilinin de itirazları hususunda değerlendirme yapması, bu cihetle katılan vekilinin itirazının değerlendirilmesi için gerekli usul işlemlerinin tamamlanmasını beklemesi gerektiği halde, yalnızca suça sürüklenen çocuk ... müdafiinin itirazı hususunda inceleme yaparak karar vermişse de, bu eksik inceleme nedenine dayalı hukuka aykırılık, merciin 31.03.2015 tarihli kararıyla katılan vekilinin itirazlarının değerlendirilmesi suretiyle giderildiğinden, 18.09.2013 tarihli kararda başkaca bir hukuka aykırılık bulunmadığından ve usul ekonomisi gereğince bu karara ilişkin kanun yararına bozma talebi yerinde görülmemiştir.
2- Mercii ... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 31.03.2015 tarihli 2015/625 Değişik İş sayılı kararının incelenmesinde;
... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 18.09.2013 tarihli 2013/1003 Değişik İş sayılı kararıyla suça sürüklenen çocuk ... hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının esası hakkında inceleme yapılıp karar usul ve yasaya uygun bulunduğundan itirazın reddine kesin olarak karar verilmiş olmakla bu hususta mercii tarafından tekrar inceleme yapılması hukuka uygun bulunmamıştır. Yine suça sürüklenen çocuklar ... ve ... hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı “adli sicil kayıtlarında mahkumiyetleri bulunan suça sürüklenen çocukların ne şekilde bir daha suç işlemeyecekleri kanaatinin oluştuğunun açıklanmaması karşısında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının usul ve yasaya aykırı olduğu” gerekçesiyle kaldırılmışsa da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun subjektif koşulunu değerlendirme yetkisinin, yargılamayı yapan mahkemenin takdirine ilişkin bir konu olup, itiraz merciince denetlenemeyeceği anlaşıldığından, yasal olmayan gerekçe ile itirazın kabulü ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kaldırılmasına karar verilmesi hukuka aykırı görülmüştür.
Yukarıda yazılı gerekçelerle ... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 31.03.2015 tarihli 2015/625 Değişik İş sayılı kararının kanun yararına bozulması gerekmiştir.
Ancak ... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 31.03.2015 tarihli 2015/625 Değişik İş sayılı itirazın kabulüne dair kararı, katılan lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi nedeniyle hukuka uygundur. Zira, vekalet ücretinin kişisel hakka ilişkin olması nedeniyle daha önceki itirazın reddine dair mercii kararı bu hususta karar vermeye engel teşkil etmemektedir. Ayrıca hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararların incelenmesinde mercii tarafından her türlü hukuka aykırılık denetlenebileceğinden ve suça sürüklenen çocuklar hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi nedeniyle katılan lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğinden merciin vekalet ücretine yönelik gerekçeyle verdiği itirazın kabulüne dair karar usul ve yasaya uygundur. Ancak yukarıda açıklanan gerekçelerle son mercii kararı usul ve yasaya aykırı bulunduğundan, yeniden bir değerlendirme yapılarak karar verilmek üzere Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi"nin 31.03.2015 tarihli 2015/625 Değişik İş sayılı kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
Sonuç ve Karar:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının düzenlediği tebliğnamedeki düşünceler kısmen yerinde görüldüğünden,
1- ... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 18.09.2013 tarihli 2013/1003 Değişik İş sayılı kararında bir isabetsizlik görülmediğinden kanun yararına bozma talebinin REDDİNE,
2- ... Ağır Ceza Mahkemesi"nin 31.03.2015 tarihli 2015/625 Değişik İş sayılı kararının 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3- Aynı Kanun maddesinin 4-b fıkrası gereğince, sonraki işlemlerin mahallinde tamamlanmasına, 02/05/2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.