Danıştay 10. Daire 2017/1034 Esas 2020/7150 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/1034
Karar No : 2020/7150

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Eğlence Parkları İşl. ve San. Tur. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN DAVACI YANINDA
MÜDAHİL : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMLERİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 26/10/2016 tarih ve E:2016/9126 K:2016/3881 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesi, … Mahallesinde bulunan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 59.500,00 m² yüzölçümlü dolgu alanının 4.690,00 m²sinin 29/08/2013-20/05/2014 tarihleri arasında lunapark yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği ileri sürülerek davacıdan 211.692,49 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve …ecrimisil ihbarnamesi ile bu ihbarnameye dayanak alınan aynı tarih ve …sayılı komisyon kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; mahallinde yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda, davacının Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki dolgu alanının 4.690,00 m²si'nin üzerinde lunapark yapılmak suretiyle işgal ettiği, belirtilerek emsal karşılaştırma yöntemiyle, 29/08/2013-20/05/2014 dönemi için 146.171,65 TL ecrimisil hesaplandığı, mahkemece bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle talep edilen 211.692,49 TL ecrimisil bedelinin 65.520,84 TL'lik kısmının iptaline, 146.171,65 TL'lik kısım yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Tarafların ve davacı yanında müdahilin temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME
TALEP EDENLERİN_İDDİALARI :
Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın 2012 yılı emlak vergi değerinin 916,04 TL, %3'ünün 27,48 TL/m² olduğu, 2013 yılı emlak vergi değerinin 987,49 TL, %3'ünün 29,62 TL/m² olduğu, 2014 yılı emlak vergi değerinin 2.000,00 TL, %3'ünün 60,00 TL/m ² olduğu, 336 sayılı Tebliğ gereği ecrimisil bedelinin bu miktarın altında olamayacağı, idarenin talep ettiği bedelin fahiş olmadığı, işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davacı yanında müdahil … Büyükşehir Belediyesi tarafından, 5393 sayılı Kanun'un 79. maddesi gereği, dolgu alanların belediyenin yetki alanında olduğu, idarenin ecrimisil talep etme yetkisinin olmadığı belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN_SAVUNMALARI: Davacı ve davalı idare tarafından savunma verilmemiştir. Davacı yanında müdahil tarafından, davalı idarenin karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : Dr. …
DÜŞÜNCESİ :Karar düzeltme isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davalı idarenin kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 26/10/2016 tarih ve E:2016/9126 K:2016/3881 sayılı kararı davalı idare yönünden kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesi, … Mahallesinde bulunan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 59.500,00 m² yüzölçümlü dolgu alanının 4.690,00 m²sinin 29/08/2013-20/05/2014 tarihleri arasında lunapark yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği ileri sürülerek 211.692,49 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile bu ihbarnameye dayanak alınan aynı tarih ve … sayılı komisyon kararının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir" hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir" düzenlemesi yer almaktadır.
20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin "Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi" başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği; 5. fıkrasında, Emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değerinin dikkate alınacağı; 10. fıkrasında, ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı ve 11. fıkrasında ise ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; imar durumu, yüzölçümü, niteliği, verimi (tarım arazilerinde), alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, konumu, taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütlerin dikkate alınacağı ve 12. fıkrasında da ecrimisilin tespitinde ayrıca aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
13/07/2005 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı yanında davaya katılan müdahilin kararın düzeltilmesi istemi yönünden;
2577 sayılı Yasanın 31. maddesinin üçüncü kişilerin davaya katılmaları konusunda yollamada bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 68. maddesinin 1. fıkrasında; müdahilin yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebileceği, onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabileceği kuralı bulunmaktadır.
Önceki Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunundan farklı olarak 6100 sayılı Kanun, müdahilin tek başına yapabileceği usul işlemlerini, katıldığı tarafın "işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan" şeklinde ifade etmektedir.
İncelenen uyuşmazlıkta Mahkemece verilen karar "kısmen iptal, kısmen ret" kararıdır. Davalı idare tarafından karar düzeltme talep edilmekte; davaya davacı yanında katılan idare ise kendisi tarafından davacıya verilen izin doğrultusunda işgaliye bedeli alarak kullandırdığı taşınmazdan, davalı idarenin ecrimisil alamayacağını öne sürmekte ve kararın düzeltilmesini istemektedir.
Bu iddia davacı yanında davaya katılanın öne sürebileceği bir iddia olup; karar düzeltme talep eden müdahilin bu iddiasının temyiz merciince dinlenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davacı yanında müdahil olan ... Belediyesi tarafından taşınmazın kiralanması hususunda yetkili olduğu iddiasında bulunulmakta ise de, anılan Belediyenin taşınmazın kullanımında yetkili olmadığı, tasarruf yetkisinin Hazineye ait olduğu, hukuken korunabilir bir hakka dayanmadan taşınmazın davacı tarafından kullanılması sebebiyle davacıdan ecrimisil istenebileceği açıktır.
Danıştay dava daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verilen kararları hakkında, ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmaya devam edilen) 54. maddesinde yazılı nedenlerle kararın düzeltilmesi istenebilir. Müdahilin kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar ise, anılan maddede yazılı nedenlerden hiçbirine uymamaktadır.
Davalının temyiz istemi yönünden;
Dava dosyasında mevcut bilirkişi raporu incelendiğinde, emsal karşılaştırma yönteminin kullanıldığı, aynı bölgede bulunduğu belirtilen 3 ayrı taşınmaza ilişkin kira bedellerinin belirtildiği, yeniden değerleme oranları uygulanmak suretiyle dava konusu taşınmazın ecrimisil birim bedeli olarak 2013 yılında 40,00 TL/m2, 2014 yılında 45,00 TL/m2 olarak belirlendiğinin belirtilerek 29/08/2013-20/05/2014 dönemi için toplam 247.655,52 TL ecrimisil hesaplandığı anlaşılmaktadır.
Mahkeme kararına esas alınan bilirkişi raporunda, emsal olarak 3 adet kira sözleşmesine yer verilmiş ise de, emsallerin dava konusu taşınmazla kıyaslaması yapılmadığı gibi, taşınmazın emsale göre olumlu ve olumsuz yönlerinin ortaya konulmadığı, 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nde yer alan taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil belirleneceği ilkesinin değerlendirilmediği, yeniden belirleme oranlarında artış yapıldığı belirtilmesine rağmen hesaplamaya esas alınan yeniden değerleme oranının açıkça yazılmadığı ve her yıl için 5,00 TL/m2 artış yapılmak suretiyle hesaplama yapıldığı görülmektedir.
Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın 2012 yılı emlak vergi değerinin 916,04 TL, %3'ünün 27,48 TL/m² olduğu, 2013 yılı emlak vergi değerinin 987,49 TL, %3'ünün 29,62 TL/m² olduğu, 2014 yılı emlak vergi değerinin 2.000,00 TL, %3'ünün 60,00 TL/m² olduğu, 336 sayılı Tebliğ gereği ecrimisil bedelinin bu miktarın altında olamayacağı beyan edilmekte ise de, dava konusu taşınmazın deniz dolgu alanı olduğu dikkate alındığında, emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metrekare birim değerinin esas alınması gerektiği açıktır.
Bu itibarla, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uyulmadan, dava konusu taşınmazın emlak vergi değeri ve bunun %3'ü tespit edilmeden, eksik araştırmaya dayalı olarak düzenlenen bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle verilen mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı yanında müdahilin karar düzeltme talebinin reddine,
2. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
3.Dava konusu işlemin … TL'lik kısmının iptaline, … TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine ilişkin, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 29/12/2020 tarihinde kesin olarak davalı istemi yönünden oy birliği, davacı yanında müdahilin istemi yönünden oy çokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin, üçüncü kişilerin davaya katılmaları konusunda yollamada bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 68. maddesinde, davaya katılanın, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebileceği, onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabileceği kuralı bulunmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; uyuşmazlıkta davacı tarafından karar düzeltme isteminde bulunulmadığı, davacı yanında davaya katılan müdahilin karar düzeltme talebinde bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı yanında davaya katılan müdahilin tek başına karar düzeltme isteminde bulunmasına yasal olanak bulunmamaktadır.
Bu nedenle, müdahilin talebinin incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla, Daire kararının bu kısmına katılmıyorum.