9. Hukuk Dairesi 2015/14659 E. , 2015/22195 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin davalı işverenliğe ait ....’daki fabrikada işe başladığını ve iş akdinin feshedildiği güne kadar işçi olarak bu fabrikada çalıştığını, her zamanki gibi rutin bir şekilde çalışırken insan kaynakları uzmanı tarafından insan kaynakları bölümüne çağrılıp iş akdinin tazminatsız ve işsizlik maaşı alamayacak şekilde feshedileceği eğer bu şekilde iş akdinin feshedilmesini istemiyor ise kendilerine bir istifa dilekçesi yazıp vermesi gerektiğini beyan ettiğini, bu teklifi müvekkilinin kabul etmediğini bunun üzerine şifahi olarak iş akdinin feshedildiğini, müvekkilinin iş akdinin feshini gerektiren herhangi geçerli bir neden olmadığını, iş akdinin gerçekte fesih nedeninin Anayasal bir hak olan sendika üyeliği ve sendikal faaliyet olduğunu beyanla feshin geçersizliğine davacının işe iadesine ve sendikal tazminata hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın haksız ve hukuki mesnetten yoksun olduğunu, müvekkil şirketin kuruluşundan bu yana çalışanlara temsil edilme ve örgütlenme haklarını tamamen özgür iradeleri ile kullanmaları için gereken huzurlu ve özgür ortamı sağlama çabası içinde olduğunu, müvekkil şirket yönetim kurulu başkanının da Türkiye"nin en önemli sivil toplum örgütlerinden birisinin başkanlığını yaptığını, davacının iş akdinin 4857 sayılı İş Kanunun 25/II maddesi gereğince haklı nedenle feshedildiğini, davacının işyerinde başka bir çalışanı sendikaya üye olması konusunda tehdit ettiğini, fesih işleminin sendikal nedene dayandığı iddiasının gerçek dışı olduğunu, sendikaca için başlatılmış bir yetki prosedürünün mevcut olmadığını beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği kabul edilerek feshin geçersizliğine davacının işe iadesine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Mahkemece fesih bildiriminin yazılı yapılmadığı, davacının konuyla ilgili savunmasının alınmadığı belirtilerek feshin geçerli olmadığı kabul edilmişse de, davalı işverenliğin fesihte haklı nedene dayandığı, bu nedenle feshin yazılı yapılması zorunluluğunun bulunmadığı, mahkemenin bu yöndeki gerekçesinin hatalı değerlendirmeye dayandığı anlaşılmaktadır. Ancak davacının başka bir çalışanı sendikaya üye olması konusunda tehdit ettiği belirtilmekteyse de davacının fesih konusu davranışı gerçekleştirdiği konusunda somut ve inandırıcı delil bulunmadığı, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 20/2 maddesi uyarınca feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü üzerinde olan davalı işverenin bu yükümlülüğünü yerine getirmediği anlaşıldığından feshin geçersizliğine karar verilmesi yerindedir. Ancak davacı iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini iddia etmiştir.
İş akdinin fesih bildiriminde gösterilenin aksine sendikal nedene dayandığını ileri süren davacı işçi, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 20/2 ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 25. maddesi uyarınca bu iddiasını ispat ile yükümlüdür.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 25"inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamayacağı kuralı getirilmiştir.
İşverenin, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 25"inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca iş sözleşmesini sendikal nedenlerle feshetmesi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun 18, 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Dosya içeriğine göre mahkemenin, feshin sendikal nedene dayandığı yönündeki tespiti eksik araştırma ve incelemeye dayanmaktadır. Davacının üyesi olduğu sendika davacının çalıştığı ....’daki fabrikada 532 işçinin üye olduğunu bu işçilerden 90 işçinin sendikadan istifa ettiğini, ....’deki fabrikada 244 işçi üye olduğunu bu işçilerden 90 işçinin istifa ettiğini, sendikaya üye olmaları nedeniyle 85 işçinin iş sözleşmelerinin feshedildiğini bildirmiştir. Sendikal nedenle işten çıkarıldığı belirtilen işçilerin iş sözleşmelerinin fesih tarihlerinin ne olduğu, fesih dönemi toplam kaç işçi çıkarıldığı araştırılmalı, bunun sendikalı olup işten çıkarılan işçilere oranı tespit edilmeli, ayrıca fabrika yetkilileri aleyhine sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçundan .... Cumhuriyet Başsavcılığınca açılan kamu davasının sonucu da değerlendirilerek, dosyadaki tüm delillerle birlikte feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı somut olarak tespiti gerekir. Eksik araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 18.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
DY