Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2016/5999 Esas 2016/10149 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi İş Mahkemesi


Dava, fiili birlikteliğe dayalı hak sahibi davalıların murisine yersiz ödendiği iddia edilen aylıkların yasal faizi ile birlikte tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde derdestli sebebiyle davanın usulden reddine dair karar verilmiştir.
Hükmün, davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 114"üncü maddesinin (ı) bendi uyarınca “aynı davanın daha önceden açılmış ve halen görülmekte olmaması” bir başka deyişle derdest olmaması dava şartları arasında düzenlenmiş olup, aynı kanunun 115"inci maddesi gereği bu durum kamu düzeni ile ilgilidir ve davanın her aşamasında kendiliğinden araştırılır.
Anılan madde metninde belirtildiği üzere derdestlik; açılan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açılmış olup da görülmeye devam ediyor olmasıdır. Derdestlik açısından aynı dava olma koşulları aslında maddi anlamda kesin hüküm koşulları ile paralellik gösterir. Bu bağlamda derdestliğin söz konusu olabilmesi için tarafları, sebepleri ve konusu aynı olan davanın iki defa ayrı ayrı açılmış olması gerekir.
Birinci ve ikinci davanın aynı dava sayılabilmesi için gerekli ilk şart her iki davanın taraflarının aynı kişiler olmasıdır. Tarafların aynı sayılması, tarafların her iki davada da aynı sıfatla, yani davacı ve davalı sıfatıyla hareket etmiş olmaları gerekmez. Birinci davada; davacı olan taraf, ikinci davada, davalı olabileceği gibi, tam tersi de söz konusu olabilir. Davaların aynı dava sayılabilmesinin bir diğer şartı her iki davanın sebebinin aynı olmasıdır. Dava sebebinin aynı olmasından kasıt hukuki sebepler değil, davacının davasını dayandırdığı vakıalardır. Son şart ise; davaların konularının aynı olmasıdır. Dava konularının aynı olup olmadığını tespit edebilmek için davaların ilkinde verilebilecek kararın, ikinci davada verilebilecek kararı gereksiz hale getirip getirmeyeceği, ya da ikinci davada verilebilecek kararla aynı sonuçların sağlanıp sağlanamayacağına bakılmalıdır.
Eldeki dava, fiili birlikteliğe dayalı hak sahibi davalıların murisine yersiz ödendiği iddia edilen aylıkların yasal faizi ile birlikte tahsili istemine yönelik olup derdestlik iddiası olduğu ileri sürülen Asliye Hukuk Mahkemesi"nin .../... esas ve .../... karar sayılı dosya ise, yine aynı şekilde konusu aynı olan ancak hak sahibi olan muris ... aleyhine açılmış ve davadan önce vefat etmesi sebebiyle usulden reddedilip Dairemizce onanan karar olup, davaların konuları aynı olmakla birlikte taraflarının farklılık arzetmekte olmasına rağmen, Mahkemece, işin esasına girilmesi gerekirken, davanın, derdestlik nedeniyle reddine karar verilmesi, usûl ve yasaya aykırıdır.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 20.6.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.