MAHKEMESİ : Samsun 3. İş Mahkemesi
TARİHİ : 13/12/2013
NUMARASI : 2013/804-2013/1261

Davacı, yurtdışında ilk defa çalışmaya başladığı tarihin Türkiye"de sigortalılık başlangıcı olduğuna, 5510 sayılı Yasanın 4/1-a maddesi kapsamında değerlendirilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

1) Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun tüm, davacının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2) Dava, davacının yurt dışında ilk defa sigortaya giriş tarihinin ülkemizde 5510 sayılı Kanun"un 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 07.08.1975 tarihinin Türkiye"de sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespitine, sigorta girişinin 5510 sayılı Yasa"nın 4/1-(a) bendi kapsamında değerlendirilmesi talebinin reddine karar verilmiştir.
06.08.1974 tarihli Ek Anlaşma ve 30.11.1979 tarihli ikinci Ek Anlaşma ile tadil edilen Türkiye Cumhuriyeti ile Avusturya Cumhuriyeti arasındaki 12.10.1966 tarihli Sosyal Güvenlik Anlaşmasının yerine geçmek üzere aktedilen ve 01.04.1985 tarihinde yürürlüğe giren 02.12.1982 tarihli "Türkiye Cumhuriyeti ile Avusturya Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Anlaşması ve Eki Nihaî Protokol" un 09.04.1984 tarih ve 3044 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunmuştur.
02.12.1982 tarihli Sözleşme"nin 21. maddesinin 2. fıkrasına göre "Bir kimsenin Türkiye"deki sigortalılığından önce Avusturya emekli sigortası mevzuatına tabi bulunmuş olması halinde, Türk mevzuatının uygulanmasında, Avusturya"daki sigortalılığın başlangıcı, sigortaya ilk giriş olarak kabul edilir." Avusturya tasarruf tedbirlerini gerekçe göstererek bu anlaşmayı 30.09.1996 tarihi itibariyle tek taraflı olarak feshetmiştir.
28.10.1999 tarihli "Türkiye Cumhurîyetî ile Avusturya Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Hakkında Anlaşma" nın 21/b maddesine göre "Bir kişi Türkiye’de sigortalı olmadan önce Avusturya mevzuatına göre emeklilik sigortasına tabi olmuş ise, Türk mevzuatının uygulanmasında Avusturya’daki sigortalılığın başlangıcı, sigortaya ilk giriş tarihi olarak kabul edilir."
Sözleşmenin 35/3 maddesine göre "Bu Anlaşma’nın sosyal güvenlik çerçevesindeki yardımlardan yararlanılması ve bu yardımların verilmesi ile ilgili hükümleri, 1 Ekim 1996 tarihinden itibaren akit taraflar arasındaki bu tarihten önce geçerli olan Sosyal Güvenlik Anlaşması’nın kapsamına giren şahıslara uygulanır."
Türkiye Cumhurîyetî ile Avusturya Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Hakkında Anlaşmada, yurt dışında sigortaya girişin bağımlı veya bağımsız çalışmaya dayalı olup olmadığına bakılmaksızın, bir kimsenin Türk sigortasına girişinden önce bir Avusturya emeklilik sigortasına tabi olması halinde, bu tarihin Türk Sigortasına giriş tarihi olarak kabul edileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Bu hüküm çeşitli sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle ilgililerin sosyal güvenliklerinin sağlanmasını amaçlayan 2829 sayılı Kanun"un 6.maddesinde yer alan "Kurumlardan herhangi birine ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık süresinin başlama tarihidir." düzenlemesi ile de uyumludur. Sigortalının birden fazla sigortalılık statüsünde çalışması var ise bunlardan herhangi birinde ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık başlangıç tarihi kabul edilmektedir.
Sigortalının yurt dışındaki bağımlı çalışmasının 5510 sayılı Kanun"daki karşılığı 4/1-(a) bendidir ve sigortalılık başlangıç tarihi bu sigortalıların aylığa hak kazanma koşullarından biridir. Yurt dışındaki çalışmanın bağımsız olması da mümkündür. Bu halde, bağımsız çalışma nedeniyle sigortaya giriş tarihi, bu sigortalılık hali bakımından başlangıç sayılır ise de 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalıların aylık bağlama koşulları arasında sigortalılık süresi bulunmadığından bu bent kapsamında aylığa hak kazanma bakımından bir önemi bulunmamaktadır. Ancak, sigortalının yurt dışındaki çalışması bağımlı da olsa 4/1-(a) bendi kapsamında aylık bağlanırken bağımlı çalışma başlangıcı yine sigortalılık başlangıcı sayılır.
Sözleşmede Avusturya Emeklilik Sigortasına girişin, Türk Sigortasına giriş olarak kabul edileceği belirtilmiş olup bağımlı yada bağımsız çalışma biçiminde bir ayrıma gidilmediğinden (Avusturya mevzuatına göre emeklilik sigortasına tabi olmak yeterlidir) yurt dışındaki çalışma bağımsız da olsa, Avusturya Emeklilik Sigortasına giriş tarihinin ülkemizde 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalılığı da kapsar biçimde Türk sigortasına ilk giriş tarihi sayılması gerekir. Yani Avusturya sigorta sistemine ilk giriş tarihi, sigortalılık hali ayrımı yapılmaksızın Türk sigortalılık sisteminin tüm sigortalılık hallerini kapsayacak biçimde başlangıç kabul edilmelidir.
Yurt dışındaki bağımlı çalışmanın ülkemizdeki karşılığı 4/1-(a) bendi olup yurt dışında işçi olarak çalışmaya başlanılan tarihin bu bent kapsamındaki sigortalılığın başlangıcı sayılması; 3201 sayılı Kanun"un 5.maddesinin 4.fıkrasında yer alan açık düzenleme karşısında, borçlanılan sürenin 5510 sayılı Kanun"un 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık haline göre geçmiş sayılmasını zorunlu hale getirmez.
Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında; sigortalının yurt dışındaki çalışmasının (bağımlı veya bağımsız) Türkiye"deki karşılığı hangi sigortalılık statüsü olursa olsun, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesine dayalı başlangıç tespitleri, tüm sigortalılık statüleri yönünden başlangıç kabul edilir.
Somut olayda, taleple bağlı kalınarak 07.08.1957 doğumlu davacının yurt dışında eylemli çalışmasının bulunduğu 07.08.1975 tarihinin, 5510 sayılı Kanun"un 4.maddesinde düzenlenen tüm sigortalılık statülerini kapsar biçimde sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespitine karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yazılı biçimde bu istemin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 17/04/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.