Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1824 Esas 2020/3625 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1824
Karar No : 2020/3625

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Yağmur suyu hatları bedeli olarak davalı idare tarafından davacı idare adına tahakkuk ettirilen 2.315.464,55-TL borcun 7 gün içerisinde ödenmesi gerektiğini bildiren … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1, 13, 25 ve Ek. 5. maddelerine, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin (r) bendine, 23. maddesinin (a) bendine ve 24. maddesinin (d) bendine, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'ndan önce yürürlükte bulunan (mülga) 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un 6. maddesinin, A/g bendine ve 15/06/2006 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği'nin 4. maddesinin (a) alt bendine yer verildikten sonra,
Dava konusu yağmur suyu şebekesinin 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 25. maddesinde yer alan; “Yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi, gerekli harcamalar ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirilir....” şeklindeki hüküm gereğince davalı idare tarafından yapıldığı,
2560 sayılı Kanun'dan sonra yürürlüğe giren (mülga) 3030 sayılı Kanun ve bu Kanun'u yürürlükten kaldıran 5216 sayılı Kanun'la büyükşehir belediyesi sınırları içindeki alt yapı ve kanalizasyon hizmetleri ile yağmur sularının uzaklaştırılması hizmetini yürütme görevinin büyükşehir belediyelerinin görevleri arasına alındığı,
Bu durumda, Bursa Büyükşehir Belediyesinin yapmakla görevli olduğu bu hizmetlerin yatırım ve imalat giderlerinin anılan Belediyece karşılanması gerekmekte iken bu giderlerin ilk kademe belediyelerinden istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin karar düzeltme aşamasında verilen 03/07/2019 tarih ve E:2017/4518, K:2019/6459 sayılı kararıyla;
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1, 2 ve 25. maddelerine, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin (r) bendi ile 24. maddesinin (d) bendine ve 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Belediyelerin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi ile 60. maddesinin (c) bendine yer verildikten sonra,
5216 sayılı Kanun'da yağmur suyu uzaklaştırılması ile ilgili bir görev ve yetki büyükşehir belediyelerine verilmemişken, 2560 sayılı Kanun'un 2 (b) maddesi uyarınca bu yetki ve görevin doğrudan Su ve Kanalizasyon İdaresine verildiği,
2560 sayılı Kanun'dan sonra yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda yağmur suyunun uzaklaştırılması için gereken tesisleri kurma ve kurdurma görevlerinin belediyelere ait olduğu ve her türlü alt yapı giderinin belediye giderleri arasında olduğu belirtilmekle beraber, bu görevin yüklendiği özel nitelikli Kanun olan 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinde de; bu hizmetin su ve kanalizasyon idaresi tarafından yapılacağı, ancak, gerekli harcamaların ilgili belediyece karşılanacağı belirtildiğinden, bu hizmetin de, büyükşehirlerde Su ve Kanalizasyon İdaresince yapılacağı, bedelin ise bu konuda 5393 sayılı Kanun ile görevli kılınan ilgili belediyece karşılanacağı,
Öte yandan, 2560 sayılı Kanun'un "Kuruluş" başlıklı 1. maddesinde, su ve kanalizasyon hizmeti sayılmasına rağmen, yağmur suyu uzaklaştırma hizmetinin yer almadığı hususundan yola çıkarak, yağmur suyu hizmetinin kanalizasyon hizmetinin bir parçası olduğu ve bu sebeple tek görevli kuruluşun da davalı idare olduğu yönündeki değerlendirmenin; gerek 2560 sayılı Kanun'un 2. maddesinin (b) bendi ve 25. maddesinde açıkça düzenlenen davalı idareye ait yağmur sularının uzaklaştırılması görevinin, gerekse 5393 sayılı Kanun'un 15. maddesinin (e) bendinde düzenlenen ve ilgili belediyelere ait yağmur suyu uzaklaştırma görevinin yok sayılması sonucunu doğuracağı,
Dolayısıyla, 5393 sayılı Kanun'un 15. maddesinin (e) bendi ile 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinin birlikte uygulanarak, anılan hizmetin, büyükşehirlerde su ve kanalizasyon idaresi genel müdürlüğünce yapılarak, bu hizmetle ilgili görevli olan ilgili belediyece harcamanın karşılanacağı yönündeki değerlendirmenin, söz konusu kanunların lafzı ve amacına uygun olacağı,
Bu durumda, 2560 sayılı Kanun'un 2. maddesinin (b) bendi uyarınca, büyükşehir kapsamında yağmur suyu uzaklaştırma görevi bulunan davalı idarece, yapılan tesislere ilişkin maliyet ve harcamalardan, 5393 sayılı Kanun ile 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesi uyarınca sorumlu olan ilgili ilçe belediyesinden bu bedelin istenilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un yürürlüğe girdiği 23/11/1981 tarihinde 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun henüz yürürlükte olmadığı, söz konusu tarihte yürürlükte olan (mülga) 1580 sayılı Belediye Kanunu'nda ise, belediyelerin yağmur sularının uzaklaştırılması görevine dair özel bir düzenlemeye yer verilmediği,
1580 sayılı Belediye Kanunu'nun 19. maddesinin 1. fıkrasında; belediye idarelerinin kanunun kendilerine tahmil ettiği vazife ve hizmetleri ifa ettikten sonra belde sakinlerinin müşterek ve medenî ihtiyaçlarını tesviye edecek her türlü teşebbüsatı icra edecekleri belirtilerek, belediyelerin görevlerinin temel olarak ve dolaylı bir biçimde genel yetki ilkesi ile düzenlendiği,
Dolayısıyla, 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinde yer alan hükmün lafzen yorumlanarak 5393 sayılı Kanun'un 15. maddesinin (e) bendi gereğince, her halükârda yağmur sularının uzaklaştırılması konusunda harcamalardan ilçe belediyelerinin sorumlu olacağının kabulünün, mezkur hükmün ihdas amacına uygun düşmeyeceği,
Bu itibarla, büyükşehir belediyesi olmayan illerde yağmur sularını uzaklaştırmak, bunlar için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek görevinin, belediye sınırları dahilinde il, ilçe veya belde belediyeleri tarafından, belediye sınırları dışında ise il özel idarelerince yerine getirilmesi gerektiği,
Bu bakımından, her ne kadar 2560 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdği tarihte büyükşehir belediyeleri faaliyete geçmemiş ise de, söz konusu belediyelerin 1984 yılı itibarıyla kurulmuş olması ve 1986 yılında 2560 sayılı Kanun hükümlerinin diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağının öngörülmesi, yine anılan maddenin düzenlendiği tarihte 5393 sayılı Kanun'un da yürürlükte olmaması karşısında, 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinin halihazırda uygulanan yerel yönetim sistematiği gözetilerek yorumlanması ve mezkur madde hükmünde yer verilen "ilgili belediyeler" ifadesinin söz konusu hizmeti yerine getirmekle görevli belediyeler (büyükşehir veya il, ilçe, belde belediyeleri) şeklinde anlaşılması gerektiği gerekçesi eklenmek suretiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 2560 sayılı Kanun gereğince yağmur suyu şebekesi yapımı giderinin ilgili belediyelerden tahsili gerektiği, idarelerinin en önemli gelirinin su ve atıksu bedelleri olduğu, yapılan atıksu drenajının yağmur sularını topladığı ve bundan yararlanan alanlar göz önünde bulundurularak ilgili belediyelerin sorumluluklarının tespit edildiği, yapılan harcamanın 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesi kapsamında olduğu, mevzuatta öngörülmediği halde idarelerince yapılan ödemenin kamu zararı olduğu, dava konusu işlemlerde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile ... İdare Mahkemesi ısrar kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün 2012 yılı Sayıştay denetimi sonucunda, Genel Müdürlükçe ilçe belediyelerine yapılan yağmur suyu inşaatlarına ait giderlerin kurum bütçesinden karşılanmasına rağmen ilgili belediyelerden tahsil edilmemesi nedeniyle kamu zararı oluştuğu belirtilmiştir.
Buna istinaden davalı idare tarafından; Bursa ili, Yıldırım ilçesindeki muhtelif sokaklarda yağmur suyu şebekesi inşaatı yapım işi kapsamında 7.117,88 mt. yağmur suyu şebekesi yapımı için harcanan 735.084,06-TL, ve BURSARAY Doğu Etabı içme suyu isale, kanalizasyon ve yağmur suyu hatlarının deplase yapım işi kapsamında 4.689,92 mt. yağmur suyu şebekesi yapımı için harcanan 1.580.380,49-TL tutarında yağmur suyu hattı inşaatı bedelinin davacı ilçe belediyesinden tahsiline karar verilmiştir.
Bu kapsamda, anılan yağmur suyu hatlarının yapımı için harcanan toplam 2.315.464,55-TL'nin 7 gün içerisinde ödenmesi gerektiğine dair … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin tesisi üzerine, anılan işlemlerin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 2. maddesinin (b) bendinde; "Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek." 25. maddesinde; “Yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi, gerekli harcamalar ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirilir. Bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamalar tarifelere dahil edilemez.” hükmüne yer verilmiş, aynı Kanun'un Ek. 5. maddesinde de; Bu Kanun'un İstanbul Büyükşehir Belediyesi dışındaki diğer Büyükşehir Belediyelerinde de uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesi (r) bendinde; su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak, büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Belediyelerin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde; atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak, bunun için gereken tesisleri kurmak, kurdurmak, belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmış; 60. maddesinin (c) bendinde ise; her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderlerinin belediyenin giderleri arasında olduğu hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projenin, buna ilişkin harcamaların ilgili belediyece karşılanmak kaydıyla Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından yapılacağı 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinde düzenlenmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nda ise, yağmur suyunun uzaklaştırılması için gereken tesisleri kurma ve kurdurma görevlerinin belediyelere ait olduğu ve her türlü alt yapı giderinin belediye giderleri arasında olduğu açıkça belirtilmiştir.
2560 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 1981 tarihinde belediyelerin görev ve yetkilerini düzenleyen 5393 sayılı Kanun yürürlükte olmamakla birlikte, 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinin, halihazırda uygulanan yerel yönetim sistematiği gözetilerek yorumlanması ve mezkur madde hükmünde yer verilen "ilgili belediyeler" ifadesinden, söz konusu hizmeti yerine getirmekle görevli ve bu hizmetten yararlanacak olan mahalli yerleşimi ifade eden belediyelerin anlaşılması gerekmektedir.
Dolayısıyla, 5393 sayılı Kanun'un 15. maddesinin (e) bendi ile 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesinin birlikte uygulanarak, anılan hizmetin, büyükşehirlerde Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce yapılarak, bu hizmetle ilgili görevli olan ilgili belediyece harcamanın karşılanacağı yönündeki değerlendirme, söz konusu kanunların lafzına ve amacına daha uygun olacaktır.
Bu durumda, 2560 sayılı Kanun'un 2. maddesinin (b) bendi uyarınca, büyükşehir kapsamında yağmur suyu uzaklaştırma görevi bulunan davalı idarece, anılan yağmur suyu hatlarının yapımından kaynaklanan harcamaların, 5393 sayılı Kanun'un 15. maddesi ile 2560 sayılı Kanun'un 25. maddesi uyarınca ilgili ilçe belediyesinden istenilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.