9. Hukuk Dairesi 2017/15395 E. , 2020/3401 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK (İŞ) MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, müvekkilinin davalı şirketin Devecikonağı Kömür İşletmesinde 17/11/2005 tarihinde çalışmaya başladığını, çalışmaya devam ederken 10/12/2009 tarihinde işyerinde grizu patlaması sonrasında, uzun süre iş vermeyerek ve ücrette ödemeyerek iş akdinin davalı işveren tarafından 14/12/2009 tarihinden geçerli olmak üzere haksız ve geçersiz olarak feshedildiğini, müvekkilinin davalı işyerinde 700,00 TL net ücret karşılığı çalıştığını, yemek, servis ve erzak gibi sosyal haklarından faydalandığını, müvekkilinin iş akdinin haksız ve geçersiz olarak feshinden sonra davalı işverenden kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer yasal alacakların tarafına ödenmesini talep etmesine rağmen aradan geçen zaman içinde yasal alacaklarına yönelik herhangi bir ödeme yapılmaması sebebiyle iş bu davanın açılmasında zaruretin hasıl olduğunu iddia ederek 950,00 TL kıdem tazminatı ve 50,00 TL ihbar tazminatının bir kısım işçilik alacağının tahsili talebinde bulunmuştur.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davanın husumet eksikliği nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, çünkü müvekkili şirketin kömür üretim işinin tamamını ihale ettiğini, davacı işçinin müvekkili şirket ile hiçbir ilgisinin olmadığını, usule ilişkin itirazlarının kabul olmaması halinde ise iş sözleşmesinin davacı işçi tarafından feshedildiğini, grizu patlamasından sonra işyerinin resmi makamlarca 6 ay süreyle kapatıldığını, zorunluluk nedeniyle iş sözleşmesinin askıya alındığını ayrıca bu durumun İş Kanunu"nun 24 ve 25/III madde ve bentlerine göre haklı neden olduğunu, işveren ve işçiye iş sözleşmesini derhal bildirimsiz olarak feshetme hakkı tanındığını, ancak her iki tarafın da sözleşmeyi bitirmeyerek askıya aldıklarını, akabinde Noter kanalıyla davacının işe davet edildiğini, ancak davacının haklı neden olmaksızın işe gelmediğini savunrak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından, zorlayıcı nedenlerle feshedilip feshedilmediği noktasında taraflar arasında uyuşmazlık söz konusudur.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 25"inci maddesinin (III) numaralı bendinde, işçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde, işverenin derhal fesih hakkının olduğu açıklanmıştır.
İşçiyi çalışmaktan alıkoyan nedenler, işçinin çevresinde meydana gelmelidir. İşyerinden kaynaklanan ve çalışmayı önleyen nedenler bu madde kapsamına girmez. Örneğin işyerinin kapatılması zorlayıcı neden sayılmaz (Yargıtay 9. HD. 25.4.2008 gün 2007/16205 E, 2008/10253 K.). Ancak, sel, kar, deprem gibi doğal olaylar nedeniyle ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık sebebiyle karantina uygulaması gibi durumlar zorlayıcı nedenlerdir.
İşyerinden kaynaklanan zorlayıcı nedenler ise değinilen madde kapsamında olmayıp, aynı Kanun"un 24/III maddesinde düzenlendiği üzere işçiye derhal fesih hakkı veren nedenlerdir.
4857 sayılı Yasa"nın 40"ıncı maddesi uyarınca, işçinin zorlayıcı nedenlerle Kanun"un 25/III maddesi kapsamında kalan “çalışılmayan süreler” için yarım ücret ödenir. İşçinin iş sözleşmesinin zorlayıcı nedenlerle 25/III bendi uyarınca feshi halinde, işverenin bildirim şartına uyma ya da ihbar tazminatı yükümlülükleri bulunmamaktadır. Ancak, 1475 sayılı Yasa"nın 14"üncü maddesi uyarınca kıdem tazminatının ödenmesi gerekir.
Somut uyuşmazlıkta, maden ocağı olduğu anlaşılan davalı işyerinde 10/12/2009 tarihinde bir grizu patlaması olduğu, patlama nedeniyle madenin 6 ay süreyle kapatıldığı, davalı işverenin madeni belli bir süre çalıştırma imkanının kalmadığı için işçileri ücretsiz izne çıkardığı, davacı işçinin bu durumu kabul etmemesi üzerine işten çıkarıldığı ve grizu patlaması sonrasında madenin 1 haftadan fazla süreyle çalışamayacak duruma gelmesinin İş Kanunu"nun 24/3. maddesi kapsamında işveren açısından zorlayıcı neden olduğu anlaşılmakla iş akdinin feshi zorlayıcı sebebe dayandığından davacının kıdem tazminatı talebinin kabulü yerinde ise de zorlayıcı sebebe dayanan fesihlerde ihbar tazminatı hakkı olmayacağından davacının ihbar tazminatı isteğinin reddi yerine kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 02/03/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
