Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/1218-2020/1181
İlk Derece
Mahkemesi : ... 17. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının feri Müdahil Kurum ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, davacının vefat eden babası ..."ün davalı şirket bünyesinde inşaat işçisi olarak 03/09/2002- 10/12/2002 tarihleri arasında çalıştığının tespitini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı şirket vekili, hak düşürücü sürenin geçtiğini, davacının babasının hiçbir dönemde davalı şirket bünyesinde çalışmadığını, husumet düşmediğini beyanla, davanın reddini istemiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, 6552 sayılı yasanın 64. maddesine göre feri müdahil olan Kurum aleyhine hüküm kurulmamasını, varsa çalışma olgusunun usulünce ispatlanması gerektiğini, Kurum işlemlerinin yerinde ve yasal mevzuata uygun oluduğunu beyanla, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, “03/09/2002 tarihinde 1038290 sicil sayılı ... Otoprodüktör Elektrik Üretim ve Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. kaşe ve imzalı ... işe giriş bildirgesi olduğu, davalı şirkete ait işyerinin ... Hidroelektrik Üretim ve Tic. A.Ş. ünvanıyla 1038290 sicil no ile 05/11/2001 tarihinde 506 sayılı Yasa kapsamına alındığı, 30/06/2004 tarihinde Yasa kapsamından çıkarıldığı, davacının babası için bu sicil nolu işyeri üzerinden 03/09/2002-12/10/2002 tarihleri arası 36 gün ve 13/11/2002-21/11/2002 tarihleri arası 11 gün hizmet bildirildiği, hizmet bildirimi yapılan bu işyerinin davalı şirkete ait işyeri olduğunun ... kayıtları ve denetim raporuyla belli olduğu, ayrıca Ticaret Sicil Gazetesi "ne göre davacının babası için hizmet bildirimi yapılan şirket ile davalı şirketin adres ve ortaklarının aynı olduğu, grup şirket niteliğinde oldukları, aralarında organik bağ olduğu, yine yargılama sırasında dinlenen tanık anlatımlarıyla da çalışılan yerin davalı şirket bünyesinde olduğu, bu haliyle husumet itirazının yerinde olmadığı” gerekçesiyle davanın kabulü ile davacı ..." ün babası ölen ..."ün davalı şirkete ait "... Hidroelektrik Üretim ve Tic. A.Ş." ünvanlı 1038290.033 sicil sayılı işyerinde 03/09/2002-10/12/2002 tarihleri arasında kesintisiz asgari ücret üzerinden 506 sayılı Yasaya tabi çalıştığı, bu çalışmalardan Kuruma bildirilenler dışında 2002/3. döneminde 13/10/2002 - 12/11/2002 ve 22/11/2002 - 10/12/2002 tarihleri arasında Kuruma bildirilmeyen 51 gün daha hizmeti olduğunun ve diğer hizmetlerine eklenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, “Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden Yasaya aykırılık bulunmadığı” gerekçesiyle davalı şirket vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı şirket vekili, 1038290.033 sicil sayılı işyerinin davalı şirkete değil, bir başka tüzel kişilik olan ... Hidroelektrik Üretim ve Tic. A.Ş."ne ait olduğunu, işe giriş bildirgesinde yer alan şirketin davalı şirket olmadığını, davanın 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, hak sahibi davacının dava açma hakkı da bulunmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, davacının müteveffa babası ...’ün davalı işyerinden bildirilen hizmetlerinin kesintili olması sebebiyle aksinin aynı nitelikteki belgelerle ispatı gerekmekte olup, tanıkla ispatı mümkün değildir. Davacının şahsi sicil dosyası ve hizmet cetveli tetkik edilmiş olup, iddia edilen dönemlerle ilgili hizmetlerinin kesintisiz devam etmediği görüldüğünü, davanın reddi gerekirken aksi yönde verilnen karar hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasanın 86/9.maddesidir. Bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği, çalışma olgusunun da tanık dahil her türlü delille ispatlanabilmesi nedeniyle delil serbestliği bulunduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kapsamda, davalı işyerine ait işyeri sicil dosyası ve dönem bordroları davalı Kurumdan celbedilmeli, hizmet tespiti istenilen dönemde işyerinin kapsamda olup olmadığı araştırılmalı, bordro tanıkları dinlenilmeli, bordro tanıklarına ulaşılamadığı takdirde, komşu işyeri işveren ve çalışanlarının da beyanlarına başvurulmalıdır.
Diğer taraftan, bu tür sigortalı hizmetlerin saptanmasına ilişkin davalar, sonuç itibariyle sigorta primlerinin işverenden tahsiline de yol açacağından, işverenlik sıfatının şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi gerekir. “İşveren”, 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinde; ...sigortalıları çalıştıran... kişiler...” olarak tanımlanmış olup, hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesi, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılması, bir başka anlatımla, davanın sübutu, kanıtlama yükümlülüğü ve verilen kararın infazı açısından, husumetin kendisine yöneltilmesi zorunlu olan kişidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, müteveffa ...’ün 1038290 sicil nolu ... Otoprodüktör Elektrik Üretim İletim ve Dağıtım San. Tic. A.Ş. işyerinde 03.09.2002 tarihinde işe başladığına dair 03.09.2002 tarih 148332 varide sayılı işe giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği, Kurumdan gelen müzekkere cevabında, 1038290 sicil nolu ... Hidroelektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. ünvanlı işyerinin 05.11.2001 tarihinde kanun kapsamına alındığı, 30.06.2004 tarihi itibariyle kanun kapsamından çıkarılacağı bildiirldiği, 1038290 sicil sayılı işyeri ile ilgili ... Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nca 05.01.2001 - 31.12.2004 tarihleri arası dönemi kapsayan 16.03.2009 tarih ve 20748/AİR/21 sayılı “Asgari İşçilik İnceleme Raporu”nda, ... Otoprodüktör Elektrik Üretim İletim ve Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin unvanının 27/11/2002 tarih ve 5686 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanan unvan değişikliği ile ... Hidroelektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. olduğu, aynı şirketin 07/10/2008 tarih ve 7162 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayınlanan metne göre ... Enerji Üretim A.Ş. bünyesinde birleştiğinin belirlendiği, Mahkemece, “hizmet bildirimi yapılan ... Otoprodüktör Elektrik Üretim İletim ve Dağıtım San. Tic. A.Ş.’nin davalı ...Ş.’ye ait işyeri olduğu, iki şirketin adres ve ortaklarının aynı olduğu, grup şirket niteliğinde oldukları, aralarında organik bağ olduğu” gerekçesiyle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Eldeki davada, davacının murisinin işe giriş bildirgesinin 1038290 sicil nolu ... Otoprodüktör Elektrik Üretim İletim ve Dağıtım San. Tic. A.Ş. işyeri tarafından Kuruma intikal ettirildiği anlaşılmış olmakla, mahkemece öncelikle bu isimle bir şirketin varlığı Vergi dairesi ve Ticaret Sicil Müdürlüğü kayıtlarından usulünce araştırılmalı, davacının işvereninin kim olduğu net olarak belirlendikten sonra HMK’nın 124. maddesi gereğince husumet yönetilerek davaya dahil edilmeli, delillerin toplanmasından sonra varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
O halde, davalı ve feri müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. Maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen İlk Derece Mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 28.06.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.