Danıştay 10. Daire 1996/1225 Esas 1998/6111 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/1225
Karar No : 1998/6111

Temyiz Eden (Davalı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı şirketin 18.10.1995 tarihinde yapılacağı bildirilen … (…) projesi ihalesine davet edilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, .. Nolu İdare Mahkemesince; dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Konuyla ilgili mevzuatın incelemesinden idarenin ihaleyi kendi tesbit ettiği sayı ve nitelikte firmalar arasında yapacağı değerlendirmeye göre sonuçlandırılması ve davacı firmanın stratajik önem taşıyan ihaleye ülkenin dış politikası uyarınca Dışişleri Bakanlığının Şubat 1995 tarih ve 95/381 sayılı yazısı karşısında dahil edilmemesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : (NATO) Müşterek Enfrastrüktür Programı gereğince Türkiye'de yapılacak inşa ve tesis işleri 6095 sayılı Yasanın 1.maddesine göre 1050 sayılı Yasa ile Devlet İhale Yasasına tabi bulunmamaktadır. Maddede belirtilen işlerin tabi olacağı usul ve esasları belirleyen 6/7543 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinde, işin mahiyet ve ivediliğine göre gerektiğinde ilan etmeksizin maliyet fiyatı, inşaat süresi, alınacak malzemenin cinsi ve işi yapacak firmanın ehliyetini gözönünde tutarak, idarenin en müsait teklifi yapan firmaya pazarlıkla ihale yapılabileceği öngörülmüştür. Hukuki düzenlemeden 6095 sayılı Yasa uyarınca yapılacak ihalelerin gerektiğinde pazarlık usulü ilede yapılabileceği, ihaleye katılacak firmaları belirlemede idarenin takdir yetkisine sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Takdir yetkisinin mutlak olmayıp hizmet gerekleri ve kamu yararı ile sınırlı olduğu hususu idare hukukunun öğreti ve yargısal kararlarla da benimsenen bir kuralıdır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirketin yaptığı usul hatasıyla … projesinin ilk ihalesinin iptal edilmesine sebep olduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla gerek belirtilen husus, gerekse Dışişleri Bakanlığının Şubat 1995 tarih ve 95/381 sayılı yazısı karşısında davalı idarenin takdir yetkisini davacı şirketi tekrarlanan … ihalesine dahil etmemek suretiyle kullanmasında hukuka aykırı bir durum görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteğinin kabulüyle aksi yöndeki kararın bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava; davacı şirketin 18.10.1995 tarihinde yapılacağı bildirilen … (…) projesi ihalesine davet edilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Açılan bu dava sonunda, … Nolu İdare Mahkemesince; Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatı Müşterek Enfrastrüktür Programı Gereğince Türkiye'de yapılacak İnşa ve Tesis İşlerine Dair Kanun ile 9.1.1967 tarih ve 6/7543 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında, en uygun teklifi yapan firmaya Bakanlıklararası Enfrastrüktür Kurulunun onayıyla ve pazarlık yoluyla ihale etme konusunda idareye verilen takdir yetkisinin yargı yerince kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun kullanılıp kullanılmadığının denetleneceği, tamamen teknik nitelikte bir iş olan ve ülkenin dış politikasını etkileyecek faaliyet ve temas özelliği taşımayan … ihalesine, Devletimizin dış politikası bakımından silah ve malzeme alınmasında siyasi sakınca görülen firmalara ait Dışişleri Bakanlığının 20.10.1993 tarih ve … sayılı yazısı ekindeki kırmızı listeden yer aldığından bahisle davacı şirketin çağrılmamasının kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından; ihale konusu işin teknik nitelikte bir iş olmakla birlikte, sıradan olmadığı ve ülkenin dış politikasını etkileyen faaliyet ve temas özelliği taşıdığı, son derece stratejik önemi olduğu ileri sürülerek anılan Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkilatı (NATO) Müşterek Enfrastrüktür programı gereğince Türkiye'de yapılacak inşa ve tesis işlerine dair 2.7.1953 tarih ve 6095 sayılı Yasanın değişik 1. maddesinde; "Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatının Müşterek Enfrastrüktür Programı veya bu teşkilatın veya yan kuruluşlarının veya teşkilat üyesi devletlerden bazılarının oluşturduğu özel yatırım programları gereğince, Türkiye'de yapılması kararlaştırılan tüm inşa ve tesis işleri ile sözü edilen programlara dahil projelerin mütemmimi olarak Türkiye tarafından yaptırılması gereken mahalli kolaylıklar, restorosyon işleri ve milli katkı payı ilave kapasite ve tesisler ile ivedilikle yapılmasına gerek görülüp, Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatına önfinansman kaydı yaptırılmış olan tesisler, 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunuyla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve ekleri hükümlerine tabi olunmadan, Bakanlar Kurulunca tesbit olunacak esaslar dairesinden ve bu işlerle görevli kılınacak Devlet daire ve müesseseleri ile iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları eli ile yaptırılır" hükmüne yer verilmiştir.
6095 sayılı Yasanın 1. maddesinde belirtilen esaslar 9.1.1967 tarih ve 6/7543 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile tesbit edilmiştir.
Kararnamenin 1. maddesinde, "NATO" Müşterek Enfrastrüktür Programı gereğince memleketimizde yapılacak hava meydanları ve akaryakıt tesisleri ile hava meydanlarının muhabere ve akaryakıt tesislerinin inşası işleriyle Bayındırlık Bakanlığı, Telekomünikasyon ve Radio-Link inşası işleriyle Ulaştırma Bakanlığını temsilen Posta Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğü 10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Yasa gereğince Posta Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğü (ki bu müdürlük Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü ve Türk Telekomünikasyon A.Ş. olarak ikiye ayrıldı) harp karargahları radyo seyrüsefer yardımcı tesislerin, radar tesisleri, deniz üsleri ve özel silah mevzi ve depoları inşası işleriyle Milli Savunma Bakanlığı görevlendirilmiştir.
Anılan Kararnamenin 2. maddesinde, "1.maddeden anılan etüd, proje, inşaat ve tesisat için yapılacak ihaleler 1050 sayılı Muhasabe-i Umumiye Kanunu ile 2490 sayılı Artırma - Eksiltme ve İhale Kanunu ve ekleri hükümlerine tabi değildir. Bakanlık ve Genel Müdürlüklerin teşkil edecekleri eksiltme komisyonları, işin mahiyet ve müsteceliyetine göre, icabında ilan etmeksizin maliyet fiyatı, inşaat müddeti, alınacak malzemenin cinsi ve işi yapacak firmanın ehliyetini gözönünde tutarak en müsait teklifi yapan firmaya 5. Maddede yazılı kurulun tasvibi ile pazarlıkla ihale edebilirler" hükmü yer almıştır.
Görüldüğü gibi, gerek 6095 sayılı Yasa gerekse buna dayalı olarak çıkarılan yukarıda hükümleri aktarılan Kararname, ihaleyi yapacak olan idare ve Bakanlıklararası kurula belirli görevler yüklemekte; idareye kendi tesbit ettiği sayı ve nitelikteki firmalar arasında değerlendirme yapmak üzere kimi firmalar ihaleye davet etmesi ve kimi firmaları, bu arada davacı firmayı davet etmemesi yönünde takdir yetkisi tanımaktadır.
Dava konusu olayda; idarenin ihaleyi kendi tesbit ettiği sayı ve nitelikte firmalar arasında yapacağı değerlendirmeye göre sonuçlandırılması ve stratajik önem taşıyan ihaleye ülkenin dış politikası uyarınca Dışişleri Bakanlığının Şubat 1995 tarih ve 95/381 sayılı yazısı karşısında davacı firmanın dahil edilmemesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı bir yön görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, … Nolu İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden incelenmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, 25.11.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.