Danıştay 10. Daire 2016/14269 Esas 2021/32 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/14269
Karar No : 2021/32

TEMYİZ EDEN
(DAVALI YANINDA MÜDAHİL) : ...
VEKİLİ : Av. ...
DİĞER DAVALI : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Odası
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana ili, Seyhan ilçesi, ... Beldesinde bulunan davalı yanında müdahile ait 1159 parsel sayılı taşınmazın tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptali yönünde verilen karara ilişkin olarak davalı yanında müdahil tarafından yargılamanın yenilenmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; Adana ili, Seyhan ilçesi, ... Beldesinde bulunan ... parsel sayılı taşınmazın tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, bu kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay Onuncu Dairesinin 26/05/2014 tarih ve E:2010/9930, K:2014/3393 sayılı kararı ile Mahkeme kararının onandığı ve aynı Dairenin 26/01/2016 tarih ve E:2014/4431, K:2016/493 sayılı kararı ile de karar düzeltme isteminin reddine karar verildiği, yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan ...'nin, davalı Tarım ve Orman Bakanlığı yanında müdahil sıfatıyla davayı takip ettiği, davada taraf olan Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmadığı; müdahilin, yanında davaya katıldığı tarafın yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmaması nedeniyle, katıldığı tarafla birlikte hareket etme koşulunun gerçekleşmediği anlaşılmakta olup, müdahil tek başına kanun yollarına başvuramayacağından ve ancak yanında katıldığı tarafla birlikte hareket edebileceğinden, müdahilin yargılamanın yenilenmesi isteminin incelenmesi hukuken mümkün olmadığı gerekçesiyle davalı yanında müdahilin yargılamanın yenilenmesi isteminin incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare yanında müdahil tarafından, ilk derece mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu, yargılamanın yenilenmesi başvurusunun incelenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davalı yanında müdahilin temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Adana ili, Seyhan ilçesi, ... Beldesinde bulunan davalı yanında müdahile ait ... parsel sayılı taşınmazın tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptali yönünde verilen karara ilişkin olarak davalı yanında müdahil tarafından yargılamanın yenilenmesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun atıf yaptığı 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile değiştirilmiş olup; bu kapsamda "davaya müdahale" ve fer'i müdahillik durumu ile ilgili düzenlemeler de değişmiş bulunmaktadır.
Anılan Kanun'un "Fer’î müdahilin durumu" başlıklı 68. maddesinin 1. fıkrasında "Müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahil, davayı ancak bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir. Müdahil, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebilir; onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabilir." hükmüne yer verilmiştir.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, fer'i müdahilin katıldığı tarafın yararına olan iddia ve savunma vasıtalarını ileri sürebileceği gibi onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan usul işlemlerini yapma hakkına da sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, 2709 sayılı T.C. Anayasasının "Hak Arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, "Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir." hükmü yer almış, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinin 1. fıkrasında da, Herkesin medeni hak ve yükümlülükleri ile ilgili nizalar konusunda bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince "Menemen Minibüsçüler Odası ile Türkiye" kararında; Menemen Minibüsçüler Odasının hakkında tesis edilen idari işlemler konusunda açılan iki farklı davada; ilk davada temyiz aşamasında sınırlı savunma yapabilmesi ve esasa ilişkin görüşlerini dile getirememesi, ikinci davada ise dava dışında kalması ve davalı Valilik tarafından kanun yoluna başvurulmaması nedenleriyle, kendisini savunamadığı sonucuna varılarak, başvuranın mahkemeye erişim hakkından yoksun bırakıldığına ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6/1. maddesinin ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Davanın sonucundan doğrudan etkilenme durumunda olan ve davanın aleyhe sonuçlanması halinde davanın konusu olan hakkını kaybedecek olan müdahilin, yanında davaya katıldığı taraftan bağımsız olarak kanun yollarına başvuramaması ya da kanun yoluna başvurulmuş olmasına rağmen isteminin temyiz veya iistinaf mercilerince incelenmemiş olması durumunda Anayasanın 36. maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde yer alan adil yargılanma hakkının sağlandığından söz edilemez. Bu durum, adil yargılama hakkının bir alt başlığı olan mahkemeye erişim hakkına da aykırı düşmektedir.
Bu nedenle, müdahilin menfaatini doğrudan etkileyen karara yönelik olarak tek başına yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilmesinin mümkün olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta ise, davacı tarafından iptali istenilen işlemin, davalı yanında müdahil ...'ye ait arazilerin tarım dışı amaçla kullanımının uygun bulunmasına ilişkin olduğu ve davalı yanında müdahil Ayşe Günindi'nin bu davada yargı kararından doğrudan etkilenen durumunda bulunduğu görülmektedir.
Bu itibarla, müdahil ... tarafından yapılan yargılamanın yenilenmesi başvurusunun esasının incelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekmekteyken, yargılamanın yenilenmesi isteminin incelenmeksizin reddi yönünde verilen idare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idare yanında müdahilin temyiz isteminin kabulüne,
2. Yargılamanın yenilenmesi isteminin incelenmeksizin reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren on beş (15) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11/01/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.