Mahkemesi : ... İş Mahkemesi


Davacı Kurum, Emekli Sandığı iştirakçisinin geçirdiği trafik kazası nedeniyle yapılan masrafların tazminini istemiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne, karar verilmiştir.
Hükmün, tüm taraflar avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, mahkemece verilen ilk hüküm, davanın yasal dayanağı olan 5434 sayılı Yasa’nın 129’uncu maddesi kapsamında öncelikle hak sahipleri tarafından açılmış bir dava bulunup bulunmadığının araştırılması ile aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamında alınacak bir hesap raporu sonucunda Kurumun alacağının belirlenmesi gereğine işaret edilerek dairemizce bozulmuştur.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı).
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Prof. Dr.
Baki KURU, Usuli Müktesep Hak (Usule İlişkin Kazanılmış Hak) Dr. A. Recai Seçkin’e Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 351 Ankara, 1974, sayfa 395 vd.)
Eldeki davada ise Mahkemece bozmaya uyulmuş ise de bozma gereklerinin yerine getirilmediği anlaşılmaktadır. Mahkemece meydana gelen kazada vefat eden iştirakçinin hak sahipleri tarafından dava açılıp açılmadığı hususu netleştirilmediği gibi, aldırılan hesap raporunda öncelikle, maddenin ikinci fıkrasında yer alan “Dava sonunda para tazminatı da alınırsa bundan kovuşturma için yapılan masraflarla birlikte emekli, adi malüllük, dul ve yetim aylıkları bağlanan hallerde bu aylıkların beş yıllığı; (Toptan ödeme) yapılan hallerde de bunların toplamının yarısı Sandıkça alınarak, varsa, geri kalanı ilgililere ödenir.” hükmü çerçevesinde davacı Kurumun alabileceği tavan tutarın 5 yıllık dul ve yetim aylıkları tutarları ile yargılama masraflarından ibaret olduğu, buna göre, her bir hak sahibi yönünden destekten yoksun kalma (gerçek zarar) tazminatına yönelik hesaplama yapılması ve belirlenen tutarların ayrı ayrı karşılaştırılması ile sonucuna göre düşük olan tutara hükmedilmesi gereği ile davalılardan sigorta şirketinin yaptığı ödemeler bakımından, Kuruma yapılan ödemelerin bu aşamadan sonra mahsubu ile hesaplama sonucuna göre belirlenen Kurum alacağının karşılanıp karşılanmadığının tespiti ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Mahkemece öncelikle hak sahipleri tarafından açılmış bir dava bulunup bulunmadığı araştırılması ve yukarıda belirtilen hukuki ve fiili değerlendirmeler ışığında değerlendirme yapılması gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme neticesi karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraflar avukatlarının bu yönleri amaçlayan itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılara iadesine, 31.05.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.