Mahkemesi : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
...

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili ve fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer’i müdahil Kurum vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacının davalıya ait çiftlik iş yerinde 01.04.1992 - 30.01.2015 tarihleri arasında aralıksız olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının zaman zaman tarla ve bahçe işlerinde günü birlik yevmiye ile tarım işçisi olarak ihtiyaç duyulduğunda çalıştığını, davacının ayrıca başka tarım işyerlerinde de yevmiye ile çalıştığını, davacı ile davalı arasında işçi-iş veren ilişkisinin bulunmadığını, davacının yaptığı işlerin İş Kanunu kapsamında olmadığını, davanın hak düşürücü süreye maruz kaldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Fer"i müdahil ... cevap dilekçesinde özetle; Kurum kayıtlarında davacının, davalıya ait anılan dönemde çalışmasının olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kabulü ile davacının davalı iş yerinde 01/04/1992-30/01/2015 tarihleri arasında toplam 8.220 gün süre ile asgari ücret ile çalıştığının tespitine, bu dönemde 8.220 günün kuruma eksik bildirildiğinin tespitine," karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; yeterli araştırma yapılmaksızın karar verildiğini davanın reddi gerektiğini ilk derece mahkemesince verilen kararın kaldırılması gerektiği yönünde istinaf sebeplerine dayanmıştır.
Fer"i müdahil istinaf dilekçesinde özetle; davacının dava konusu edilen dönemde kuruma bildirilmiş olan çalışmaları yönünden davanın hukuki yarar yokluğu, bunun dışındaki çalışma iddiasının ise davacının yazılı belge ibraz edemediği ve esasen kesintisiz çalışma iddiasında bulunulduğu sürede gerek Adana gerekse de başka şehirlerde farklı işverenler nezdinde çalışmalarının bulunduğu hususları da dikkate alınarak davanın reddine karar verilmesinin gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
B- BAM KARARI
Fer"i müdahil ve davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle “506 sayılı Yasa döneminde tarla ekimi, tarla sürümü, bahçe ilaçlama ve mısır ekimi işi mevsimlik ve sezonluk olup, sigorta kapsamında olmadığını, bu nedenle de 01.10.2008 tarihine kadar sigortalı sayılamayacağını; 5510 sonrası ise davacının bir tarım işçisi olup sadece davalıya bağımlı çalışmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini" belirterek verilen kararı temyiz etmiştir.
Fer’i müdahil temyiz dilekçesinde özetle; “Yeterli inceleme araştırma yapılmadan ve yazılı belge ile ispat gerekirken yetersiz tanık anlatımlarına dayanılarak hükmün kurulduğunu” belirterek verilen kararı temyiz etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Yukarıdaki yasal düzenlemeler ve açıklamalar ışığı altında somut olay değerlendirildiğinde; talep ve kabul edilen süre gözetilerek, davacının davalıya ait çiftlikte çalıştığı hususu sabit olmakla birlikte; bu çalışmanın niteliği ve süresi (kısmi-tam zamanlı) belirlenmeli, bu kapsamda; davacıya, talep döneminde yıllar ve mevsimler itibariyle ay ay hangi işleri yaptığı, her aya karşılık ücret alıp almadığı hususu, sürekli olarak tam zamanlı çalışıp çalışmadığı, çiftliğin büyüklüğü, kapasitesi, çiftlikte ne tür faaliyetlerin yapıldığı, bekçilik gerektirir faaliyet olup olmadığı, çiftlikte kendine bir ev tahsisi olup olmadığı, başka kimlerin çiftlikte çalıştığı, araştırılmalı, varsa davacıya ait arazi tapu kayıtları getirtilmeli, mahkemece, gerekirse Ziraat Mühendisi eşliğinde keşif yapılmak suretiyle davalıya ait çiftliğin kapasitesi, büyüklüğü, hangi ürünlerin yetiştirildiği ve bu ürünlerin yetiştiriciliğinin yılın hangi aylarında yapıldığı, bunun dışında çiftliğin faaliyetinin neye yönelik olduğu (tarım-hayvancılık) belirlenmeli ayrıca, davacının, yıllara ve mevsimlere göre yaptığı işlerin tespiti ay ay çalışma süresi ve niteliğinin belirlenmeli ve tanıklar bu doğrultuda yeniden dinlenmeli, davacının 2926 sayılı Yasa kapsamında kendi nam ve hesabına çalışması olup olmadığının belirlenmesi için konuya vakıf re’sen belirlenen komşu arazi sahiplerinin dinlenilmesi suretiyle toplanan tüm kanıtlar değerlendirildikten sonra çalışmanın varlığı ve kapsamı kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenmeli, kısmi süreli çalışma olduğunun anlaşılması halinde; gerektiğinde uzman bilirkişi görüşü de alınmak suretiyle, hükme konu dönem içinde bir günde kaç saat çalışmış olabileceği, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve yedi buçuk saat çalışma bir günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususu saptanarak, sigortalılık süresinin tespitine karar verilmeli, (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 29.04.2011 gün, 21-130-256 sayılı kararı) ve tüm deliller toplandıktan elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, fer"i müdahil Kurum ve davalı vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının davalı ..."na iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 10/03/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.