Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/2043 Esas 2021/1 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/2043
Karar No : 2021/1

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Birliği
VEKİLİ : Av. …
DİĞER DAVALI : … Bölgesi … Odası
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF : 1-(DAVACI) : … İli … Birliği
2-(DAVACI YANINDA MÜDAHİL) : … Birliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 18/09/2018 tarih ve E:2014/11510, K:2018/4493 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Türk Veteriner Hekimleri Birliği Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odasının … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı işlemlerinin ve bu işlemlere dayanak teşkil eden Türk Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği'nin "Kamu Dışında İstihdam ve Serbest Çalışma" başlıklı 113. maddesinin 1. fıkrasının (1) nolu bendinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 18/09/2018 tarih ve E:2014/11510, K:2018/4493 sayılı kararıyla;
Dava konusu Türk Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği'nin "Kamu Dışında İstihdam ve Serbest Çalışma" başlıklı 113. maddesinin 1. fıkrasının (1) nolu bendi ile kamu dışında çalışacak veteriner hekimlerin işverenle aralarında düzenledikleri sözleşmeyi, ücret, sosyal haklar ve çalışma şartlarıyla ilgili hükümleri, asgari şartları içermesi kaydıyla bağlı bulundukları Odaya onaylatmak zorunda oldukları kuralının getirildiği;
Düzenlemede, oda yönetimlerinin, veteriner hekimlerin ücret, sosyal hak ve çalışma şartıyla ilgili hükümleri, asgari şartları içermesi kaydıyla onaylayacağının belirtildiği, asgari şartları ise Odanın belirleyeceğine dair kural konulmadığı, bu haliyle düzenleme ile Odaya, üye veteriner hekimin asgari çalışma şartlarını; dolayısıyla ücretini belirleme yetkisinin verilmediği;
Düzenleme uyarınca; Odaların, iş sözleşmesini, ücret, sosyal haklar ve çalışma şartlarını içermesi şartıyla onaylayacağı; özellikle ücret yönünden, özel kanun niteliğinde olan İş Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen asgari ücrete uygun olup olmadığı yönünden yapacağı denetime göre sözleşmeye onay vereceği;
Bu itibarla; dava konusu Yönetmelik kuralı ile, işverenle, işverene bağlı olarak çalışan veteriner hekim arasındaki ücreti belirleme yetkisi verildiğini söylemek olanaklı olmadığından; düzenlemenin, zaten bu yetkiyi vermeyen üst hukuk normlarına uygun olduğu ve düzenlemede hukuka aykırılık olmadığı;
Davalı Oda tarafından, dava konusu Yönetmelik kuralının, bir işverene bağlı olarak çalışan veteriner hekimin ücretini belirleme yetkisi verdiği belirtilerek, özellikle ücret yönünden kendilerince belirlenen miktarın altında olması neden gösterilerek iş sözleşmesine onay verilmediğinin anlaşıldığı;
Gerek 6343 sayılı Türk Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odaların Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun hükümleri gerekse bu hükümler uyarınca davalı Birlikçe hazırlanan Yönetmelik kuralının, davalılara veteriner hekimin ücretini belirlemeye ilişkin bir yetki vermediği, davalı idarelerce, "asgari çalışma koşullarının yer alması kaydıyla onay verme" yetkisinden ibaret yetkinin genişletilerek, sözleşmeye müdahale edilmek suretiyle, kaynağını yasadan almayan bir yetkinin kullanıldığının açık olduğu;
Bu durumda; davalı idarelerce bir işverene bağlı olarak çalışan veteriner hekimin, iş sözleşmesinde yer alan asgari ücretin belirlenmesi ve bu kapsamda denetlenmesine ilişkin bireysel işlemlerin, dayanağı Yönetmelik hükmüne ve üst hukuk normu niteliğindeki 6343 sayılı Kanun'a aykırılık teşkil ettiği görüldüğünden, söz konusu işlemlerde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle,
dava konusu Yönetmeliğin 113. maddesinin 1. fıkrasının (1) nolu bendi yönünden davanın reddine, bireysel işlemlerin ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Türk Veteriner Hekimleri Birliği tarafından, veteriner hekimliği mesleğinin ülke genelinde en iyi şekilde uygulanmasını sağlama ve veteriner hekimlerin hak ve menfaatlerini koruma amacıyla getirilen dava konusu Yönetmelik hükmüne uygun olarak tesis edilen bireysel işlemlerin hukuka uygun olduğu, veteriner hekimlerin vasıfsız işçi olmadıkları ve bu nedenle çalışma usul ve şartlarının daha sıkı takibinin bir zorunluluk olduğu belirtilerek, Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davacı ve müdahil tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ :Anayasa'nın 135. maddesi ile 6343 sayılı Kanun'un 14. ve 15. maddeleri hükümlerinin incelenmesinden, Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin veteriner hekimliğinin, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlayarak meslek mensuplarının hak veya yararlarını korumak ve üyelerinin maddi ve manevi çıkarlarını gözetmek amacıyla kurulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği'nin, kamu dışında çalışacak veteriner hekimlerin işverenle aralarında düzenledikleri sözleşmenin bağlı bulundukları odaya onaylatılmasını ve oda tarafından da söz konusu sözleşmenin ücret, sosyal haklar ve çalışma şartlarıyla ilgili hükümlerinin asgari şartları içermesi kaydıyla onaylanmasını öngören dava konusu 113/1 maddesinin; Türk Veteriner Hekimleri Birliği'nin, Anayasa'nın 135. maddesi ile 6343 sayılı Kanun'un 14. ve 15. maddelerinde belirtilen kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik bir düzenleme niteliğinde olması nedeniyle bu madde dayanak alınarak tesis edilen dava konusu uygulama işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı Birlik tarafından açılacak hayvan hastanesi için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından ruhsat alınabilmesi için gerekli belgeler arasında Hayvan Hastaneleri Yönetmeliği'nin 6/a maddesi gereğince Oda onaylı sözleşmenin istenilmesi nedeniyle, hazırladıkları sözleşmenin onaylanması istemiyle davacı tarafından, davalı Odaya yapılan başvuru, sözleşmenin birtakım koşulları taşımadığı gerekçesiyle … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı işlemler ile reddedilmiş olup, sözleşmenin onaylanmamasına gerekçe olarak veteriner hekimlerin çalışma iş ve usullerinde yasal dayanaklara yer verilmediği, belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak adlandırılan iş sözleşmesinin, hayvan hastanelerinde çalışacak veteriner hekim sözleşmesi olarak, sözleşmenin ana maddelerinde geçen işçi sözcüğünün de veteriner hekim olarak değiştirilmesi gerektiği, veteriner hekim aylık ücretinin, kamuda göreve yeni başlayan 8/2 kadro derecesindeki veteriner hekimin ücretinden aşağıya çekilmemesi ve asgari net 3.020,00 TL olarak düzeltilmesi gerektiği, ücret bordlarının her ay düzenli olarak odaya iletilmesi zorunluluğunun sözleşmeye eklenmediği, bölge veteriner hekim odalarınca düzenlenen çalışma izin belgesinin her yıl yenilenmesi hükmünün sözleşmeye konulmadığı, sözleşme süresi içerisinde bölge veteriner hekim odasınca yapılacak çalışma alanıyla ilgili meslek içi eğitim programlarına katılma zorunluluğunun eklenmediği, veteriner hekimin sözleşmede adı geçen hastane dışında başka bir muayenehane, poliklinik ve hayvan hastanesinde çalışamayacağı bilgisinin eklenmediği hususları bildirilmiştir.
Bunun üzerine, söz konusu ret işlemlerinin ve dayanak gösterilen Türk Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği'nin "Kamu Dışında İstihdam ve Serbest Çalışma" başlıklı 113/1 maddesinin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın 135. maddesinde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan kamu tüzelkişilikleri olduğu hükme bağlanmıştır.
6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği İle Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'un 14. maddesinde, Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin, veteriner hekimler arasında mesleki deontolojiyi ve dayanışmayı korumak, veteriner hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak veya yararlarını korumak amacı ile kurulmuş, tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluş olduğu; 15. maddesinin (b) bendinde, Birliğin, azalarının maddi ve manevi hak ve menfaatlerini, hak ve memleket menfaatleriyle telif eder mahiyette korumakla mükellef olduğu hüküm altına alınmıştır.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği'nin "Kamu Dışında İstihdam ve Serbest Çalışma" başlıklı dava konusu 113/1 maddesinde, "Kamu dışında çalışacak veteriner hekimler, işverenle aralarında düzenledikleri sözleşmeyi bağlı bulundukları odaya onaylatmak zorundadırlar. Oda yönetimleri veteriner hekimlerin ücret, sosyal haklar ve çalışma şartlarıyla ilgili hükümleri asgari şartları içermesi kaydıyla onaylar." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Anayasa'nın 135. maddesi ile 6343 sayılı Kanun'un 14. ve 15. maddeleri hükümlerinin incelenmesinden, Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin veteriner hekimliğinin, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlayarak meslek mensuplarının hak veya yararlarını korumak ve üyelerinin maddi ve manevi çıkarlarını gözetmek amacıyla kurulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği'nin, kamu dışında çalışacak veteriner hekimlerin işverenle aralarında düzenledikleri sözleşmenin bağlı bulundukları odaya onaylatılmasını ve oda tarafından da söz konusu sözleşmenin ücret, sosyal haklar ve çalışma şartlarıyla ilgili hükümlerinin asgari şartları içermesi kaydıyla onaylanmasını öngören dava konusu 113/1 maddesinin; Türk Veteriner Hekimleri Birliği'nin, Anayasa'nın 135. maddesi ile 6343 sayılı Kanunun 14. ve 15. maddelerinde belirtilen kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik bir düzenleme niteliğinde olması nedeniyle bu madde dayanak alınarak tesis edilen dava konusu uygulama işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, Daire kararının dava konusu bireysel işlemlerin iptaline ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarelerden Türk Veteriner Hekimleri Birliğinin temyiz isteminin kabulüne;
2.Davanın kısmen reddine, kısmen dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin 18/09/2018 tarih ve E:2014/11510, K:2018/4493 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4.Kesin olarak, 13/01/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY
X- Anayasa'nın 135. maddesinde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleri olduğu kurala bağlanmıştır.
Anayasa'nın bu hükmü uyarınca çıkarılan 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği İle Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'da ve ilgili değer mevzuatta meslek odalarına, mensupları için en az ücret belirleme yetkisi veren bir kural bulunmamaktadır.
Anayasa'nın "Ücrette Adalet Sağlanması" başlıklı 55. maddesi hükmü uyarınca, 4857 sayılı iş Kanun'un 39. maddesinde yer alan, iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlemesi için Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırlarının belirlenmesi hükmü genel olarak bütün işçiler için düzenlenmiş, ancak Kanun'da meslek odalarının mensupları için ayrıca asgari ücret belirlemeleri yetkisine ilişkin bir hükme yer verilmemiştir. Dolayısıyla ilgili kanunlarda yer verilmeyen bir yetkinin Yönetmelik hükümleri ile düzenlenemeyeceği açıktır.
Belirtilen sebeplerle söz konusu Yönetmeliğin, kamu dışında çalışacak veteriner hekimlerin işverenle aralarında düzenledikleri sözleşmenin bağlı bulundukları oda tarafından söz konusu sözleşmenin ücret, sosyal haklar ve çalışma şartlarıyla ilgili hükümlerinin asgari şartları içermesi kaydıyla onaylanmasına ilişkin hükümlerine dayanılarak tesis edilen işlemlerde, hukuka ve sözleşme hürriyetine uygunluk bulunmadığından, Daire kararının iptale ilişkin kısmının bu gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.