MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA : Davacı, ücret, fazla çalışma, hafta tatil, ulusal bayram ve genel tatil, yıllık izin, kıdem, ihbar tazminatı ile asgari geçim indirimi ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı ... avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 04.08.2007-30.09.2009 tarihleri arası davalı işyerinde çalıştığını, iş sözleşmesinin haklı sebep olmaksızın işverence feshedildiğini beyanla açmış olduğu asıl davada davalı ... tarafından ödenmeyen kıdem ve ihbar tazminatı, ücret, fazla çalışma, hafta tatili, genel tatil, asgari geçim indirimi alacaklarını, birleşen davada ise aynı alacakların davalı ... .......... Derneğinden tahsilini talep etmiştir.
Davalıların cevaplarının özeti:
Davalı Belediye vekili, davacının idarenin hizmet satın aldığı şirket çalışanı olduğunu, davacının nezdinde çalıştığı şirket ile idare arasında asıl-alt işveren ilişkisi bulunmadığını, idarenin ihale makamı olduğunu bu sebeple davalı Bakanlığa husumet yöneltilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Birleşen davada davalı Dernek davaya cevap vermemiş ve duruşmalara katılmamıştır.
Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içinde davalı Belediye vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı Belediyenin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Hâkim, davanın her safhasında, iki tarafın iddiaları sınırı içinde olmak üzere, tarafları dinleyebilir ve gerekli olan delillerin gösterilmesini ve verilmesini emredebilir.
Mahkemenin hüküm vermesi için, kendisine yöneltilen talebin formüle edilmesi ve ileri sürülmesi tarafların görevi ise de, bunları anlamlandırmak veya gerektiğinde açıklattırmak hâkimin görevidir. Ancak bu durum, hâkimin tarafların ileri sürmediği vakıaları ileri sürmelerine imkan vermesi veya hatırlatması anlamını taşımaz. Burada mevcut olmayanın talep edilmeyenin ortaya çıkartılması değil, talep edilenin netleştirilmesi, aydınlatılması, belirlenmesi söz konusudur.
Taraflarca getirilme ilkesi, hâkimin soru sorma ve davayı aydınlatma ödevi (m. 31) çerçevesinde yumuşatılmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Hâkimin davayı aydınlatma görevi” başlıklı 31.maddesine göre, “Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu olduğu durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir.”
Hâkimin davayı aydınlatma ödevi olarak ifade edilen bu düzenleme ile doğru hüküm verebilmesi ve maddi gerçeğin bulunabilmesi amaçlanmıştır. Düzenlemede her ne kadar “açıklama yaptırabilir” denilmişse de, bunun, hâkimin davayı aydınlatması için bir “ödev” olduğunu kabul etmek gerekir. Çünkü davayı aydınlatma ödevi sayesinde hâkim, iddia ve savunmanın doğru ve tam olarak anlaşılmasını sağlayacak ve bu şekilde doğru olmayan bir kararın verilmesini önleyecektir.
Görüldüğü üzere, hakimin davayı aydınlatma ödevine ilişkin 31. maddede, hakimin, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz ya da çelişkili gördüğü konular hakkında taraflara açıklama yaptırabileceği ve soru sorabileceği belirtilmiştir.
Somut olayda, davacı davalı asıl işveren ... işyerinde diğer davalı alt işveren dernek nezdinde güvenlik görevlisi olarak yirmi ay süresince ücret almaksızın çalıştığını iddia etmiştir. Davalı ... davacının idare bünyesinde herhangi bir çalışması bulunmadığını savunmuştur. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davalı tarafça ibraz edilen banka kayıtları değerlendirilerek davacının dokuz ay süre ile ücret almadığı tespiti ile bu süre üzerinden ücret hesabı yapılmıştır. Mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda davacının ücret alacağının kabulüne karar verilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde ... ölçeğindeki bir büyükşehirde, emeği ile geçimini sağlayan bir işçinin, dokuz ay süresince hiç ücret almaksızın çalışmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığından mahkemece davanın aydınlatılması ödevi çerçevesinde bu husus davacı asilden sorularak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile verilmiş olan karar usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 09.06.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.