Mahkemesi :İş Mahkemesi



Dava, fiili olmadığı gerekçesi ile kurumca geçersiz sayılan sigortalılık süresi nedeniyle yaşlılık aylığı bağlama şartlarının kaybedilmesi dolayısıyla kurumca çıkartılan borçtan sorumlu olmadığının tespiti ve yaşlılık aylığının kesildiği tarihten itibaren yeniden bağlanması ve ödenmeyen aylıkların faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılama ile ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ... avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece verilen ilk kararın, dairemizin 04.05.2015 günlü ve .../... Esas, .../... Karar sayılı ilamı ile davacı hakkında tutulan kurum müfettiş raporu sonrasında hakkında ceza davasının varlığı ve sonucunun araştırılması gereğine işaret edilerek bozulmasına karar verildiği, mahkemece uyulan bozma sonrasında sadece davacı hakkında ceza davasının varlığı araştırılarak bulunmadığının belirlenmesi nedeniyle bozma öncesindeki gibi davanın reddine karar verildiği anlaşılmakta ise de, verilen kararın eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olduğu anlaşılmaktadır.
Davaya konu somut uyuşmazlık; davacının 01.03.2008-30.10.2008 tarihleri arasında dava dışı ... sicil numaralı fırın işletmesi işyerinde geçip de bağlanan yaşlılık aylığında esas alınmış olan 240 günlük bu süredeki çalışmalarının fiili çalışmaya dayalı olup olmadığı hususudur.
Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışmaların saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re"sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki davada da davacının iddiaları dinlenilmeli, dava dışı işyerinde hangi işleri yaptığı iddiası açıklattırılmalı, yapılan işin niteliğine göre davacının elinde öncelikle yazılı delillerin bulunup bulunmadığı hususu araştırılmalı ve yok ise davanın tanık delili ile de iddiasını ispatlayabileceği dikkate alınarak dava dışı teftişe konu işyerine komşu işyerleri kolluk aracılığıyla tespit edilerek buralardaki işveren ve çalışanların arasından davacının çalışmalarını bilebilecek ve tarafsız durumda olan kimseler tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı ve somut olay bakımından dinlenen tanık beyanları arasındaki bariz çelişkiler giderilmeli ve hâsıl olacak sonuca göre davacının aylık şartlarına haiz olup olmadığı hususları belirlendikten sonra bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem hâlinde davacıya iadesine, 30.05.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.