9. Hukuk Dairesi 2014/14797 E. , 2015/28194 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, ihbar tazminatı ile fazla mesai ücreti, ücret, hafta tatili ücreti, bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin 01/05/2012 tarihinden itibaren davalı şirkette çalıştığını, davalı şirketin ... Belediyesinde taşeron temizlik işi yaptığını, müvekkilinin çöp toplama işinde görev aldığını, işlerin uzaması nedeniyle geç saatlere kadar çalıştığını, 23/10/2012 tarihinde işten çıkartıldığını gördüğünü, bu durumu 26/11/2012 tarihinde işverenine sorduğunda ise sen işleyişi fazla sorguluyorsun dendiğini ve aynı gün işten çıkartıldığını, alacaklarının ödenmediğini iddia ederek, ihbar tazminatı, fazla mesai, ücret, bayram tatili, genel tatil ve hafta tatili alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; davacının cadde, sokak ve pazar yerlerinin süpürülmesi, yıkanması, kaba atıklarının toplanması ve nakli ile personel alım işi kadrosunda bulunduğunu, davacının kamu hizmeti yaptığını ve bunun devamlılık gerektirdiğini, bu nedenle geç saatlere kadar, haftasonu ve bayramlarda çalışıldığını, buna ilişkin ücretlerin kendisine tam ve eksiksiz ödendiğini, .... Belediyesi tarafından 23/10/2012 tarihinde gönderilen raporda bir grup işçinin programa uymadığı, bunların içinde davacının da bulunduğu, davacının yapmakla görevli olduğu işleri yapmadığının bildirildiğini, bu nedenle yapılan feshin geçerli olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile ihbar tazminatı, fazla mesai, ücret ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsiline, hafta tatili ücreti talebinin reddine hükmedilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Mahkemece kısa ve gerekçeli kararda 610,29 TL fazla çalışma ücretinden 1/3 oranında indirim yapılarak 406,86 TL fazla çalışma ücretine hükmedilmiş iken, davacının verdiği maddi hatanın düzeltilmesi istemli dilekçeye istinaden verilen tavzih kararı ile 2.610,29 TL fazla çalışma ücretinden 1/3 oranında indirim yapılarak 1.740,19 TL fazla çalışma ücretine hükmedilmiştir.
6100 sayılı yasanın 305/2 .maddesine göre hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez. Bu nedenle davacı vekilinin tavzih talebini içeren dilekçesi üzerine, dava konusu fazla çalışma ücretinin miktarını arttıran 01/04/2014 tarihli mahkeme kararı 6100 sayılı yasanın 305/2 .maddesine açıkça aykırı olup, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
3- İşçiye, işyerinde çalıştığı sırada ara dinlenmesi verilip verilmediği ve süresi konularında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
İşçinin günlük iş süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalışması beklenemez. Gün içinde işçinin yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyacı vardır.
Ara dinlenme 4857 sayılı İş Kanununun 68 inci maddesinde düzenlenmiştir. Anılan hükümde ara dinlenme süresi, günlük çalışma süresine göre kademeli bir şekilde belirlenmiştir. Buna göre dört saat veya daha kısa süreli günlük çalışmalarda ara dinlenmesi en az onbeş dakika, dört saatten fazla ve yedibuçuk saatten az çalışmalar için en az yarım saat ve günlük yedibuçuk saati aşan çalışmalar bakımından ise en az bir saat ara dinlenmesi verilmelidir. Uygulamada yedibuçuk saatlik çalışma süresinin çok fazla aşıldığı günlük çalışma sürelerine de rastlanılmaktadır. İş Kanununun 63 üncü maddesi hükmüne göre, günlük çalışma süresi onbir saati aşamayacağından, 68 inci maddenin belirlediği yedibuçuk saati aşan çalışmalar yönünden en az bir saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok onbir saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla günde onbir saate kadar olan (onbir saat dahil) çalışmalar için ara dinlenmesi en az bir saat, onbir saatten fazla çalışmalarda ise en az birbuçuk saat olarak verilmelidir.
İşçi, ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir. Bu süreyi işyeri içinde ya da dışında geçirebilir. İşyerinde geçirmesi ve bu süre içinde çalışmaya devam etmesi durumunda ara dinlenmesi verilmemiş sayılır. Ancak işçi işyerinde kalsa bile, ara dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde çalışmaya zorlanamaz.
Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre işçiye dinlenme zamanı olarak tanınmamışsa, işçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir. Bu sürenin haftalık 45 saati aşan kısmını oluşturması halinde ise, zamlı ücret ödenmelidir.
Ara dinlenme süreleri kural olarak aralıksız olarak kullandırılır. Ara dinlenmesinin kullandırılması zorunlu ise de, bunun kullanılacağı zamanı belirlemek işverenin yönetim hakkıyla ilgilidir. İşçilerin tamamı aynı anda ara dinlenme zamanını kullanılabileceği gibi, belli bir plan dahilinde sırayla kullanmaları da mümkündür. Ancak ara dinlenme süresinin, işe, ara dinlenme süresi kadar geç başlama veya aynı süreyle erken bırakma şeklinde kullandırılması doğru olmaz. Ara dinlenme süresinin günlük çalışma içinde belli bir zamanda amaca uygun şekilde kullandırılması gerekir (Yargıtay 9.HD. 17.11.2008 gün 2007/35281 E, 2008/30985 K.).
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, ara dinlenmelerinin iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliğine göre yirmidört saat içinde kesintisiz oniki saat dinlenme süresi dikkate alınarak verileceği hükme bağlanmıştır. Değinilen maddenin birinci fıkrasında ise, ara dinlenme süresinin çalışma süresinden sayılmayacağı açıklanmıştır.
Somut olayda, günlük 9,5 saat olarak belirlenen çalışma süresinden 1 saat ara dinlenme süresi yerine 0,5 saat düşülerek yapılan fazla çalışma hesabı hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 12/10/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.