Danıştay 6. Daire 2020/9465 Esas 2021/79 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/9465
Karar No : 2021/79

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Antalya İli, … (…) İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı hazine taşınmazı üzerinde turizm tesisi gerçekleştirmek üzere adına kesin tahsis yapılan davacı tarafından, yatırımın tamamlanabilmesi için ek süre verilmesi istemiyle yapılan başvurunun Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendi uyarınca Bakanlıkça belirlenecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmesine ilişkin 11/03/2019 tarih ve 4/7 sayılı Arazi Tahsis Komisyonu kararı ile bahsi geçen Arazi Tahsis Komisyonu kararı uyarınca belirlenen 2.500.000,00-TL tutarındaki Sosyal ve Teknik Altyapı Katılım Payı ödemesinin iptal edilerek ek sürenin bedelsiz olarak verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin iptali ve 27/06/2019 tarihinde davalı idareye ödenen 2.500.000,00-TL'nin ödeme tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte iadesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacı şirket adına 07/08/2014 tarih ve 152452 sayılı yazıyla kesin tahsisin yapıldığı, dolayısıyla davacı şirket ile davalı idare arasında 07/08/2014 tarihinde bir sözleşme ilişkisinin kurulmuş olduğu, kesin tahsisin Yönetmelik değişikliğinden önce yapıldığı, Yönetmelik değişikliğiyle getirilen ek süre verilmesi için "sosyal ve teknik altyapı katılım payı" ödenmesi şartının ancak değişiklikten sonra yapılacak kesin tahsis işlemleri ve onlara ilişkin uzatma taleplerinde uygulanabileceği, öte yandan, tahsis yazısında süre uzatımının sadece inşaatın en az %15'inin tamamlandığının belgelenmesi şartına bağlandığı, bunun dışında karşılığında bir bedel ödeneceğinin öngörülmediği, dolayısıyla bir bedel istenmeyeceğinin belirlenmiş olduğu, bir karşılık istenecek olması halinde bunun açıkça düzenlenmesi gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline, dava konusu işlemler nedeniyle davacının ödemek zorunda kaldığı bedelin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya iadesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği, Yönetmelik değişikliğinden sonra yapılan yapılacak süre uzatımlarında Yönetmelik hükümlerinin esas alınması gerektiği, ek süreye ilişkin işlemin yeni bir idari işlem olduğu ve tesis edildiği tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine tabi olduğu, bedelsiz olarak ek süre verilmesi hususunda davacının kazanılmış hakkının söz konusu olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davanın ivedi yargılama usulüne tabi olmadığı, Yönetmelik değişikliğinin davacının süre uzatımı talebine uygulanmasının mümkün olmadığı, dava konusu işlemde hangi kanun yollarına ve hangi mercilere başvurulacağının belirtilmediği, davanın süresi içinde açılmış olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozularak davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Demre (Kale) İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı hazine taşınmazı üzerinde turizm tesisi gerçekleştirmek üzere davacı adına 07/08/2014 tarihinde kesin tahsis işlemi tesis edilmiştir.
Yatırımın tamamlanarak işletmeye açılması için kesin tahsis yazısının tebliğinden başlamak üzere davacıya üç yıl süre verilmiştir.
Davacı tarafından, 19/02/2019 tarihli başvuruyla, 16/01/2019 tarihi itibarıyla tesis inşaatının %15'inin tamamlanmış olduğuna ilişkin seviye tespit tutanağı sunularak inşaatın tamamlanabilmesi için kesin tahsis yazısının (Ç) maddesi uyarınca tahsis süresine ek olarak üç yıl süre verilmesi davalı idareden istenilmiştir.
Davacının üç yıl ek süre verilmesine dair istemi davalı idare Arazi Tahsis Komisyonunun 11/03/2019 tarih ve 4/7 sayılı kararıyla Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmüştür. Bu karar uyarınca hesaplanan 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi koşuluyla yatırımın tamamlanarak turizm işletmesi belgesi alınması için ilk verilen sürenin bitiş tarihi olan 16/01/2019 tarihinden itibaren üç yıl ek süre verildiği 12/04/2019 tarih ve 318886 sayılı davalı idare yazısıyla davacıya bildirilmiştir.
Davacı tarafından, 08/05/2019 tarihli başvuruyla, Arazi Tahsis Komisyonunun 11/03/2019 tarih ve 4/7 sayılı kararı uyarınca belirlenen 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iptal edilerek üç yıllık ek sürenin bedelsiz olarak verilmesi davalı idareden istenilmiştir. Davacının bu başvurusu davalı idare Arazi Tahsis Komisyonunun 09/05/2019 tarih ve 9/2 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Ek sürenin bedelsiz olarak verilmesine dair istemin Arazi Tahsis Komisyonunun 09/05/2019 tarih ve 9/2 sayılı kararıyla reddedildiği, 12/04/2019 tarih ve 318886 sayılı yazıyla istenilmiş olan 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi koşuluyla yatırımın tamamlanarak turizm işletmesi belgesi alınması için ilk verilen sürenin bitiş tarihi olan 16/01/2019 tarihinden itibaren üç yıl ek süre verildiği, aksi halde mevzuat kapsamında işlem yapılacağı … tarih ve … sayılı davalı idare işlemiyle davacıya bildirilmiştir.
2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payı 27/06/2019 tarihinde davacı tarafından ödenmiştir.
Davacının üç yıl ek süre verilmesine dair isteminin Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmesine ilişkin Arazi Tahsis Komisyonunun 11/03/2019 tarih ve 4/7 sayılı kararı ile söz konusu ek sürenin bedelsiz olarak verilmesi isteminin Arazi Tahsis Komisyonunun 09/05/2019 tarih ve 9/2 sayılı kararıyla reddedildiğinin, 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi koşuluyla ek süre verilmiş olduğunun bildirilmesine ilişkin davalı idarenin 22/05/2019 tarih ve 437754 sayılı işleminin iptali ve ihtirazı kayıtla ödenen 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iadesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı; kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, bu bölgelerin veya bu bölgelerin planlarla belirlenmiş alt bölgeleri ve turizm merkezlerinin içinde veya dışındaki kamu taşınmazlarının Bakanlığa tahsisi, özel mülkiyete tabi taşınmazların kamulaştırılması, Hazine adına tapuya tescili, yatırımcılara tahsisi, bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakları da dahil olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kiralama, işletme ve devir işlemleri ile bu işlemlere ilişkin süre, bedel, hakların sona ermesi ve diğer koşullarla turizm amaçlı kullandırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir." hükmüne, "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; "Bu Yönetmelik; kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, bu bölgelerin veya bu bölgelerin planlarla belirlenmiş alt bölgeleri ve turizm merkezlerinin içinde veya dışındaki kamu taşınmazlarının Bakanlığa tahsisi, özel mülkiyete tabi taşınmazların kamulaştırılması, Hazine adına tapuya tescili, yatırımcılara tahsisi, bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakları da dahil olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kiralama, işletme ve devir işlemleri ile bu işlemlere ilişkin süre, bedel, hakların sona ermesi ve diğer koşullarla turizm amaçlı kullandırılmasına ilişkin usul ve esasları kapsar." hükmüne, "Kesin tahsis" başlıklı 17.maddesinin 6.fıkrasının (b) bendinde;"(Değişik:RG-25/9/2018-30546) İnşaatın en az yüzde ellisinin tamamlandığının belgelenmesi halinde, yatırımın tamamlanarak Turizm İşletmesi Belgesi alınması için, ilk verilen süreyi geçmemek ve Bakanlıkça belirlenecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi kaydıyla ek süre verilebilir. Ancak, verilen süreler içerisinde yatırımcı tarafından Turizm İşletmesi Belgesi başvurusunda bulunulması üzerine yapılacak denetim sonucuna göre, yatırımın tamamlanarak Turizm İşletmesi Belgesi alınabilmesi için Komisyonca son kez altı ayı geçmemek ve Bakanlıkça belirlenecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi kaydıyla süre verilebilir. Verilen ek süre içerisinde de Turizm İşletmesi Belgesi alınmaması halinde tahsis iptal edilir. Yatırımcı bu durumda herhangi bir hak ve bedel talep edemez." hükmüne, "Sosyal ve teknik altyapı hizmetleri" başlıklı 26.maddesinin 1.fıkrasında; "Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi, alt bölgesi ve turizm (Değişik ibare:RG-25/9/2018-30546) merkezleri içinde ve dışında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması, Bakanlıkça yatırımcıdan tahsis koşulu olarak istenilir. Yatırımcılardan kapasite artışı, tür değişikliği, (Ek ibare:RG-26/10/2019-30930) finansal kiralama işlemleri hariç (Ek ibare:RG-30/12/2016-29934) tahsisin ve şirket hisselerinin devri (Ek ibare:RG-25/9/2018-30546), yatırım sürelerinin uzatılması halleri ile (Değişik ibare:RG-26/10/2019-30930) personel lojmanı alanı ve ek alan tahsislerinde istenilecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payları her yıl için yatırımın bulunduğu bölge, turizm türü, tesisin tür, sınıf, kapasite özelliklerine göre Bakanlıkça belirlenir ve Bakanlığın belirleyeceği hesaba yatırılır." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Antalya İli, … (…) İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı hazine taşınmazının turizm tesisi gerçekleştirilmek üzere kesin tahsisine ilişkin … tarih ve … sayılı kesin tahsis yazısının düzenlendiği tarihte yürürlükte olan Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendinde; inşaatın en az yüzde onbeşinin tamamlandığının belgelenmesi halinde, yatırımı tamamlamak için ilk verilen süreleri geçmemek kaydıyla ek süre verilebileceğinin hüküm altına alındığı, bu hüküm doğrultusunda 07/08/2014 tarih ve 152452 sayılı kesin tahsis yazısının "Gerçekleştirilecek Tesis İnşaatının Zamanlaması" başlıklı (Ç) maddesinde; inşaatın en az %15'inin tamamlandığının belgelenmesi halinde, yatırımı tamamlamak için bu kesin tahsis yazısıyla verilen süreyi geçmemek kaydıyla süre verilebileceğinin düzenlenmiş olduğu, Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendinde yer alan hükmün 25/09/2018 tarih ve 30546 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6. maddesiyle “İnşaatın en az yüzde ellisinin tamamlandığının belgelenmesi halinde, yatırımın tamamlanarak Turizm İşletmesi Belgesi alınması için, ilk verilen süreyi geçmemek ve Bakanlıkça belirlenecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi kaydıyla ek süre verilebilir..." şeklinde değiştirildiği, davacının 19/02/2019 tarihli başvurusuyla 16/01/2019 tarihi itibarıyla tesis inşaatının %15'inin tamamlanmış olduğuna ilişkin seviye tespit tutanağı sunularak inşaatın tamamlanabilmesi için kesin tahsis yazısının (Ç) maddesi uyarınca tahsis süresine ek olarak üç yıl süre verilmesinin talep edilmesi üzerine bu talebin başvuru ve işlem tarihlerinde yürürlükte olan Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendi uyarınca Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla Arazi Tahsis Komisyonunun dava konusu 11/03/2019 tarih ve 4/7 sayılı kararıyla uygun görülerek bu kararın ve karar doğrultusunda hesaplanan 2.500.000,00-TL sosyal ve teknik altyapıya katılım payı tutarının davacıya bildirildiği, davacının 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iptal edilerek üç yıllık ek sürenin bedelsiz olarak verilmesi istemli 08/05/2019 ve 12/06/2019 tarihli başvurularının reddi sonrasında 2.500.000,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının 27/06/2019 tarihinde ödendiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; kesin tahsis yazısının, ek süre verilmesini sadece inşaatın %15'inin tamamlanmış olduğunun belgelenmesi şartına bağlayan ve bunun için herhangi bir bedel ödenmesini öngörmeyen (Ç) maddesinin, kesin tahsisin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendinde yer alan ve ek süre verilmesi için herhangi bir bedel öngörmeyen hüküm doğrultusunda düzenlenmiş olduğu, Yönetmeliğin bu hükmünün 25/09/2018 tarihinde değiştirilerek ek süre verilebilmesi için Bakanlıkça belirlenecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payı ödenmesinin zorunlu hale getirildiği, davacı tarafından inşaatın %15'inin tamamlandığından bahisle ek süre istemiyle 19/02/2019 tarihinde yapılan başvurunun Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendi hükmü doğrultusunda Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla Arazi Tahsis Komisyonunun 11/03/2019 tarihli kararıyla uygun görüldüğü, gerek davacının ek süre istemine ilişkin başvurusunun gerekse bu başvurunun Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmesine ilişkin dava konusu Arazi Tahsis Komisyonu kararının Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendinde yukarıda yer verilen değişikliğin yapıldığı tarihten sonraki tarihte gerçekleştiği, dava konusu işlemlerin, başvuru ve işlem tarihlerinde yürürlükte olan Yönetmelik hükmü uyarınca tesis edilmiş olduğu hususları göz önünde bulundurulduğunda, düzenlenmiş olduğu tarihteki Yönetmelik hükmü doğrultusunda hazırlanan kesin tahsis yazısında ek süre verilebilmesi için herhangi bir bedel öngörülmemiş olmasının davacı lehine kazanılmış hak doğurmayacağı sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline, davacı tarafından davalı idareye ödenen 2.500.000,00-TL'nin ödeme tarihi olan 27/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece, davacıya ödenmesine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/A-2(i) maddesi uyarınca DAVANIN REDDİNE,
4. Aşağıda dökümü gösterilen, davalı idare tarafından yapılan …-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, diğer yargılama giderlerinin ise davacı üzerinde bırakılmasına, varsa posta avansından artan tutarın istemi halinde taraflara iadesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, 19/01/2021 tarihinde usul ve esas yönünden oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlığın turizm tesisi gerçekleştirmek üzere hazine taşınmazı üzerinde lehine kesin tahsis yapılan davacı tarafından yatırımın tamamlanarak turizm işletmesi belgesi alınması için üç yıl ek süre verilmesi istemiyle yapılan başvurunun Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendi hükmü doğrultusunda Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmesine ilişkin davalı idare işlemlerinden kaynaklandığı, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile uyuşmazlık ivedi yargılama usulü kapsamında değerlendirilmeksizin 30 gün içinde istinaf yolu açık olmak üzere dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, davalı idare tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile ivedi yargılama usulüne tabi uyuşmazlığın temyiz yoluyla incelenmesi görevinin Danıştay'a ait olduğu gerekçesiyle dosyanın temyiz incelemesi için Danıştay'a gönderilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanununun "İvedi yargılama usulü" başlıklı 20/A maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca yapılan satış, tahsis ve kiralama işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar hakkında İvedi yargılama usulünün uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir.
Uyuşmazlık, turizm tesisi gerçekleştirilmek üzere davacı adına kesin tahsisi yapılan taşınmaza ilişkin ek süre isteminin uygun görülmesinin Bakanlıkça hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluna bağlanmasından kaynaklanmakta olup, bu haliyle davacı adına yapılmış olan kesin tahsis işleminin uyuşmazlık konusu olmadığı dikkate alındığında davanın ivedi yargılama usulüne tabi olmadığı, dolayısı ile … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı hakkında istinaf incelemesi yapılmak üzere dosyanın Konya Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesi gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.

KARŞI OY (XX):
Temyize konu Mahkeme kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla, aksi yöndeki karara katılmıyorum.