Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

İlk Derece
Mahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi
No : 2015/12-2018/58

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; 01.03.1994 - 31.12.1998 ve 01.01.2002 - 15.01.2015 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde kapıcı olarak çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Gül Apartmanı Yönetimi vekili, hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddi gerektiğini, davacının 01.10.2008 - 18.01.2015 tarihleri arasında çalıştığını, buna ilişkin bildirimin 16.12.2014 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapıldığını, bu tarihlerin dışında davacının apartmanda çalışmasının bulunmadığını, davacının haftada 2 gün merdiven temizliği, pazar günleri hariç her akşam çöp toplama işi yaptığını, apartman kaloriferli olmadığı için tam gün çalışmayı gerektirmediğini, davacının iddialarının haksız ve gerçeğe aykırı olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir. .
Fer"i müdahil SGK Başkanlığı vekili, hizmet tespitine yönelik davalar kamu düzenini ilgilendirdiğinden özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiğini, çalışma olgusunun yazılı belgelerle ispatlanması gerektiğini, davacının 01.03.1994-31.12.1998 dönemine ilişkin iddia edilen çalışma süresinin hak düşürücü süreye uğradığını beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece; davanın kısmen kabulüne,
a)01.03.1994-31.12.1998 dava dönemi itabiriyle davanın hak düşürücü süre sebebiyle reddine,
b)01.01.2002-14.10.2002 dava dönemi yönünden iddia ispatlanamadığından reddine,
c)15.10.2002-30.09.2008 dava dönemi itibariyle hizmet tespit talebinin kabulüne, 4445819056 TC nolu davacı ..."ın kurumda 1534968.35 sicil no da kayıtlı kapıcılık işyerinde asgari ücretle ve kısmi süreli çalıştığı, kuruma bildirilmeyen günlerin 894 gün olduğunun tespitine,
d)01.10.2008-15.01.2015 dava dönemi itibariyle denetmenlik raporuyla davacının çalışması tespit edilmekle, konusu kalmadığından bu süre yönünden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
İstinaf kanun yoluna başvuran davalı apartman vekili, davacının 01.10.2008 tarihinden önce çalışmasının bulunmadığını, 15.10.2002-30.09.2008 dönemi için hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, söz konusu dönem bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğini, bu nedenle davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İstinaf kanun yoluna başvuran fer"i müdahil Kurum vekili, davacının sigortalılık bildirimini yapma yükümlülüğünün davalı tarafa ait olduğunu, somut ve olayı aydınlatıcı olma özelliği taşımayan tanık anlatımlarına dayalı olarak hüküm kurulmasının kabul edilemeyeceğini beyanla ilk derece mahkemesi kararına yönelik istinaf itirazlarının kabulüyle, kararın kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... 2.İş Mahkemesi"nden verilen 13.03.2018 tarih, 2015/12 Esas ve 2018/58 Karar sayılı kararına yönelik davalı vekili ve fer"i müdahil SGK Başkanlığı vekilinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili, davacının 01.10.2008 tarihinden önce çalışmasının bulunmadığını, 15.10.2002-30.09.2008 dönemi için hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, söz konusu dönem bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğini, bu nedenle davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
Fer"i müdahil Kurum vekili, davacının sigortalılık bildirimini yapma yükümlülüğünün davalı tarafa ait olduğunu, somut ve olayı aydınlatıcı olma özelliği taşımayan tanık anlatımlarına dayalı olarak hüküm kurulmasının kabul edilemeyeceğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Tüm dosya kapsamı ve tanık beyanlarına göre , davacının 2006 ‘dan itibaren davalı apartmanda çalıştığı sabit ise de 15.10.2002 ile 01.01.2006 tarihleri arasındaki çalışmalarına ilişkin dinlenen tanık beyanlarının çalışma iddiasını tam olarak ispatlayamadığından bu dönem açısından komşu işyeri bordro tanıkları tespit edilerek bunların ifadelerine başvurulmalı, komşu işyeri tanığının bulunmaması halinde ise bu yöndeki kamu tanıkları tespit edilerek dinlenilmeli, davalı apartmanın sakinleri tespit edilerek dinlenmeyen apartman sakinleri dinlenmeli, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ve feri müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 24.06.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.