Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/25047 Esas 2022/7315 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı .... Tarım Ürünleri Nak.İth.İhr.Tic.San.Ltd.Şti.vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R

Davacı vekili; davalı borçlu.... Gıda ve Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti'nin, davacı müvekkiline olan borcunu ödememesi nedeni ile borçlu aleyhine Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 esas sayılı dosyası ile icra takibi yaptıklarını, icra takibine konu çeklerin müvekkili şirket ile borçlu şirket arasında gerçekleşen 04/07/2015 ve 07/07/2015 tarihli ticari alışveriş neticesinde doğan alacaklarının ödenmemesi sebebi ile verildiğini, icra işlemlerine başlandıktan sonra borçlu şirketin adına kayıtlı Edirne ili Uzunköprü ilçesi ..... mahallesi .... ada 62 parsel sayılı taşınmazı, kötü niyetli olarak mal kaçırmak amacı ile 03/09/2015 tarihinde muvazaalı olarak diğer davalıya devrettiğini, davalıların gerek halen dahi devam eden samimi arkadaşlıkları, gerekse de her ikisinin de aynı sektörde ve aynı ilçede aynı iş kolunda faaliyet göstermekte oluşlarından dolayı,3.kişinin borçlunun mal kaçırma kastı ile böyle bir muvazaalı satış yaptığını bilebilecek durumda olduğunu belirterek tasarrufun iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar; davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan delillere göre; davanın kabulü ile; Edirne ili Uzunköprü ilçesi .... mahallesi ..... mevkii .... ada 62 parsel 21. cilt 1983. sayfada kayıtlı bulunan taşınmazın 03/09/2015 tarihli satışına ilişkin tasarruf işleminin davacının Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 esas numaralı icra dosyasındaki alacak ve ferilerini karşılayacak miktarla sınırlı olmak üzere iptaline, davacı alacaklıya bu sınırlar içerisinde İİK'nın 277. ve devamı maddeleri gereğince cebri icra yetkisi tanınmasına karar verilmiş; hüküm, davalı ..... Tarım Ürünleri Nak.İth.İhr.Tic.San.Ltd.Şti.vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava; İİK'nun 277 ve devamı maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
İcra ve İflas Kanununun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için borçlu hakkında düzenlenmiş geçici (İİK'nun 105.maddesi) veya kat'i (İİK'nun 143.maddesi) aciz belgesinin sunulması gereklidir. İİK’nun 105.maddesine göre haczi kabil malı bulunmadığına ilişkin haciz tutanağı İİK’nun 143. maddesindeki aciz belgesi hükmündedir.
Somut olayda, icra dosyası kapsamında borçlu şirketin adresine gidilerek tutulan 09/10/2015 tarihli ihtiyati haciz tutanağında; bir kısım eşyanın haczedildiği belirtilmişse de; Uzunköprü İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2015/117-2016/74 sayılı kararıyla hacizlerin kaldırılmasına karar verilmiş olup, bu durumda bu tutanak İİK’nun 105. maddesi gereğince aciz belgesi niteliğinde değildir.
Bu nedenlerle, davanın borçlunun aciz hali ispatlanmadığından ön koşul yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
2-Kabule göre; tasarrufun iptali davalarının dinlenebilmesi için borcun, iptali istenen tasarruftan önce doğması dava ön koşulu olup mahkemece res'en araştırılmalıdır. Dava koşulu gerçekleşmediği takdirde işin esası hakkında hüküm kurulamaz.
Somut olayda davacının Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 sayılı takip konusu alacağı 06/10/2015 tarihli 64.249,00 TL, 23/10/2015 tarihli 63.500,00 TL, 06/11/2015 tarihli 63.500,00 TL, 13/11/2015 tarihli 63.500,00 TL, 17/11/2015 tarihli 63.500,00 TL, 24/11/2015 tarihli 63.500,00 TL bedelli çeklerden kaynaklı olup dava konusu tasarruf 03/09/2015 tarihinde yapıldığından tasarrufun bu borçtan önce yapıldığı görülmektedir. Ancak uygulamada alacak- borç ilişkisi daha önce başlamasına rağmen alacak için düzenlenen bono veya çek gibi kıymetli evraka sonraki tarihlerin atıldığı sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle davacı alacaklı, borcun doğumunun takip dayanağı çeklerin tanzim tarihinden önce gerçekleştiğini ileri sürerse mahkemece alacaklıya bu konuda kanıt sunma olanağı verilmeli, gerekirse davacı alacaklı ile borçlu isticvap edilerek senedin düzenlenmesine neden olan temel ilişki sorulmalı, gerektiğinde davacı ile davalı borçlunun ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak borcun gerçek doğum tarihi tespit edilerek koşulun gerçekleşip gerçekleşmediği saptanmalıdır. O halde mahkemece, davacı vekiline takip konusu borcun doğumuna ilişkin temel ilişki konusunda delillerini sunması için süre verilmesi, sunduğu delillerin toplanması, davacı ve davalı borçlunun ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılması ile borcun doğumunun tespiti; daha önce doğduğu ispatlandığı takdirde buna ilişkin dava koşulunun gerçekleştiğinin kabulü,aksi durumun tespiti halinde ise borcun doğumu tasarruf tarihinden sonra ise davanın ön koşul yokluğu nedeni ile reddine karar verilmesi gerekir.
Mahkemece bu maddi hukuki olgular dikkate alınmadan hatalı tespit ve eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı .... Tarım Ürünleri Nak.İth.İhr.Tic.San.Ltd.Şti.vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı Pirsan Tarım Ürünleri Nak.İth.İhr.Tic.San.Ltd.Şti.'ne geri verilmesine 18/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.