Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi



Dava, davacının, ...’a ait işyerinde, 01.05.1982-04.10.1985 tarihleri arasında çalıştığının tespiti ve sigortalılık başlangıç tarihinin 01.05.1982 tarihi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacı ..."in müteveffa işveren ..."a ait (.............) sicil numaralı işyerinde 01/05/1982 yılında ""1 (bir) gün"" hizmet aktine dayalı olarak, asgari ücretle, sürekli çalışmasının Kuruma eksik bildirildiğinin tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 506 sayılı Kanunun 60, Geçici 81 ve 108. maddeleridir. 108. madde sigortalılık süresini düzenlemekte olup sigortalılık niteliği taşımayan bir kimsenin sigortalılık süresinden de söz edilemez. Olağan olarak sigortalılık niteliği, 506 sayılı Kanunun 2. maddesine göre hizmet akdinin kurulması ve 6. madde gereğince çalışmaya başlaması ile edinilir. Bu maddelerde açıkça belirtildiği üzere, sigortalılığın oluşumu yönünden çalışma olgusunun varlığı zorunludur. Fiili çalışma saptanmadıkça, sadece hizmet akdine dayanılması halinde sigortalılık söz konusu olamaz. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün ............, 30.6.1999 gün ..........., 5.2.2003 gün .........., 15.10.2003 gün ........., 3.11.2004 gün .............ve ..............., 10.11.2004 gün ............. ve 1.12.2004 gün .............. sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olaya gelince; mahkemece ,dosya kapsamındaki bilgi,belge ve kayıtlar dikkate alınarak, davacı ..."in müteveffa işveren ..."a ait (.................) sicil numaralı işyerinde 01/05/1982 yılında ""1 (bir) gün"" hizmet aktine dayalı olarak, asgari ücretle, sürekli çalışmasının Kuruma eksik bildirildiğinin tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacıya ait 01.05.1982 tarihli işe giriş bildirgesinde işveren olarak gözüken ... adına, vergi dairesi cevabi yazısına göre vergi dairesinde mükellefiyet kaydına rastlanmadığı, SGK cevabi yazısına göre işe giriş bildirgesinde gözüken 3226.0202 sicil nolu işyeri dosyasının tespit edilemediği, SGK cevabi yazısına göre ... adına herhangi bir işyeri olmadığı, hüküm fıkrasında hizmet tespitine karar verilen tarihler; başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilmek suretiyle tespitine karar verilen ve reddilen sürelerin açıkça belirtilmediği, sigortalılık başlangıç tarihi olarak istenen 01.05.1982 tarihinde davacının 18 yaşından küçük olduğu dikkate alınarak 506 sayılı Kanunun 60-G maddesinin gözetilmediği, her ne kadar SGK aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmemiş ise de gerekçeli karar başlığında ve karar gerekçesinde SGK’nın fer’i müdahil olduğunun gözetilmediği, anlaşılmaktadır.
Dava hizmet tespitine yönelik olup, işveren ve işyerinin varlığı ve kanun kapsamına alınış ve çıkış tarihleri belirlenerek işyerinin faaliyet dönemi belirlenmeli, diğer yandan; davacının tespiti talep edilen sigortalılık başlangıcı tarihi itibariyle 18 yaşından küçük olduğu dikkate alınarak 506 sayılı Kanunun 60-G maddesi, SGK’nın fer’i müdahil olduğu gözetilmeli, dinlenen tanık beyanlarının, hizmet tespiti istenen ve mahkemece kabulüne karar verilen süreden davacının fiili çalışmasını ispatlar nitelikte olup olmadığı değerlendirilerek, gerekirse işyeri ve komşu işyeri tanıkları yeniden tespit edilerek dinlenilmeli, sonuca göre karar verilmeli, hizmet tespitine ilişkin verilen hüküm; başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilmek suretiyle infaza elverişli olmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 26.12.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.