10. Hukuk Dairesi 2020/4458 E. , 2021/8871 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... İş Mahkemesi
Dava, aksine işlemin iptali ile yersiz yaşlılık aylığı borcunun iptali ve kesilen aylığın her ay için işleyecek yasal faiziyle geri ödenmesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davacı vekilince istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılık süresi nedeniyle 01.04.2006 tarihinden itibaren bağlanan yaşlılık aylığının, aylığa esas sigortalılık süresi ile Fransa’da bulunan çalışmalarının çakışması nedeniyle çakışma dönemi sigortalılık süresinin iptali sonucu yaşlılık aylığının kesilerek oluşturulan 85.413,99 lira borcun iptalini, kesilen aylığın her ay için işleyecek yasal faiziyle geri ödenmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili, yapılan işlemlerde hukuka aykırı bir husus bulunmadığından davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemesince “...Tüm bilgi ve belgeler birlikte değerlendirildiğinde; 2926 S.K. madde 3,5,1479 S.K. madde 34, 35, 5510 S.K. madde 28 nazara alınarak davacının 01.02.1989-24.10.1991 tarihleri arasında Fransa"da (Yurtdışında) çalıştığı (çalıştığı ve bu sürede Fransa"da ikamet ettiği) anlaşıldığından 01.02.1989- 24.10.1991 devresi Türkiye"de tarım Bağ-Kur faaliyeti olmadığından bu devreye ait sigortalılığının davalı Kurumca iptalinin usul ve yasaya uygun olduğu, davacının 24.10.1991 tarihinde yurda dönerek tarımsal faaliyetine devam ettiğinden 24.10.1991-07.03.2006 (Tahsis talep tarihi) arasında hizmetinin 14 yıl 4 ay 13 gün olup 5400 günden az olduğundan davalı Kurumun davacının yaşlılık aylığını iptal etmesinin usul ve yasaya uygun olduğu, davacının 01.02.1989-24.10.1991 devresi hizmet süresinin iptali ve yaşlılık aylığının iptali nedeni ile davalı Kurumca davacıya ödenen yaşlılık aylıkları nedeni ile davacının borçlu olduğu, tüm bu nedenlerden davanın reddi gerektiği kanaatine varılmıştır...” gerekçesi ile, “...-Davanın reddine,...” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince “... Dosyadaki yazılara, hükmün dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere, bu delillerin takdirinde isabetsizlik görülmemesine göre usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşılan hükme yönelik davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK "nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine temyiz yolu açık olmak üzere karar vermek gerekmiş, açıklanan sebeplerle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur...” gerekçesi ile, “...İlk derece mahkemesinin kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı HMK"nun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine,...” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU NEDENLERİ
Davacı vekili, hukuka aykırı kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
Eldeki dosyada, davacıya 01.02.1989-07.03.2006 tarihleri arasındaki 2926 sayılı Kanun kapsamında sigortalılık süresi nedeniyle 6156 prim ödeme gün sayısı üzerinden 01.04.2006 tarihinden itibaren 1479 sayılı Kanun kapsamında yaşlılık aylığı bağlandığı, davacının 23.11.2015 tarihli Fransa çalışmalarını gösterir hizmet belgesinde, 1988-1989-1990-1991 yıllarının tamamında aktif çalışma ve ikamete dayalı işsizlik ödeme dönemleri olduğunun tespiti üzerine, davalı Kurumca, Fransa prim ödeme süreleri ile aylığa esas 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılık sürelerinin çakışması sonucu çakışan dönemin iptal edilmesi üzerine aylık koşullarının ortadan kalkması nedeniyle, yaşlılık aylığının 01.04.2006 tarihinden itibaren kesilerek, 27.04.2006-27.12.2015 tarihleri arasında ödenen yaşlılık aylığının 5510 sayılı Yasanın 96/a maddesi kapsamında tahsili gereken, yersiz aylık borcu oluşturulduğu, davacının borcun iptali ve kesilen yaşlılık aylıklarının yasal faiziyle geri ödenmesi talebiyle açtığı davanın ise reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Karar eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Davacının yurtdışı sigortalılık süresi ile çakışan 01.02.1989-31.12.1991 tarihleri arası zorunlu 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılığın geçersizliğine dair Mahkeme kabulü yerinde ise de bu dönemde yapılan 26.07.1989, 28.08.1989 tarihli primlerin karşılık geldiği süre usulünce belirlenerek ve ilk prim ödemesi olan 26.07.1989 tarihini takip eden aybaşından başlatmak suretiyle ileriye dönük olarak 2926 sayılı kanunun 60. maddesi kapsamında isteğe bağlı sigortalı sayılmak suretiyle ve geçerli olan 01.01.1992-07.03.2006 tarihleri arası zorunlu tarım sigortalılık süresi de gözetilerek tahsis koşulları yeniden değerlendirilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 23.06.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.