MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ve davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, 01.01.2011 – 31.07.2014 tarihleri arasında davalı ... bünyesinde alt işveren davalı ... Hiz.Ltd.Şti.’nde güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, iş sözleşmesini askere gidecek olması nedeniyle feshettiğini, son ücretinin 1.600,00 TL’nin üzerinde olduğunu, fazla mesai yaptığı halde ücretlerinin ödenmediğini beyanla kıdem tazminatı ve fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili, davacının diğer davalı şirket bünyesinde çalıştığını, müvekkili idare ile diğer davalı arasında asıl işveren – alt işveren ilişkisi bulunmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili; davacının belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığını bu nedenle kıdem tazminatına hak kazanamayacağını, iş yerinde üçlü vardiya çalışma sisteminin bulunduğunu, haftalık 45 saati aşan fazla çalışmanın yapılmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece toplanan kanıtlar ve yapılan yargılama neticesinde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar davacı ve davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe :
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalıların tüm, davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasında davacının fazla mesai yapıp yapmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, iş yeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde 4857 sayılı İş Kanunu"nun 68. maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekir.
Somut uyuşmazlıkta, fazla mesai konusunda davacı dava dilekçesinde 12 saat çalışıp 24 saat dinlendiklerini, çalışmalarının vardiyalı olduğunu iddia etmiştir. Dinlenen davacı tanıkları iddiayı doğrulamışlardır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 12 saat çalışıp 24 saat dinlenme şeklinde gerçekleşen vardiyalı sistemde haftalık 7,5 saat fazla mesai yaptığı kabul edilerek fazla mesai hesabı yapılmış ise de 12 saat çalışma ve 24 saat dinlenme şeklindeki çalışma sisteminde fazla çalışma alacağı aşağıdaki şekilde hesaplanmalıdır.
12 saat çalışma ve 24 saat dinlenme esasına göre yapılan çalışmalarda ilk iki hafta, haftada 5 gün, üçüncü haftada ise 4 gün çalışma olup dördüncü hafta aynı döngü devam etmektedir. Bu çalışma düzenine göre yapılacak fazla mesai hesabında öncelikle 12 saatlik çalışmanın başlangıç ve bitiş saatlerine göre yarıdan fazlasının 20.00-06.00 saatleri arası döneme isabet edip etmediği, gece çalışması olup olmadığı tespit edilmeli, gece çalışması tespit edildiği takdirde; 1. haftada yapılan 5 gün çalışmanın 3 günü gündüz vardiyasında 2 günü gece vardiyasında, ikinci haftada yapılan 5 gün çalışmanın 2 günü gündüz 3 günü gece vardiyasında, üçüncü hafta yapılan 4 gün çalışmanın ise 2 günü gündüz 2 günü gece vardiyasında geçeceği gözetilerek; 1.hafta 12 saatlik çalışmadan 1,5 saatlik ara dinlenme düşülünce haftada 52,5 saat çalışmaya göre 7,5 saat, 2. hafta 3 gün yapılan 12’şer saatlik gece çalışmalarından 1,5 saatlik ara dinlenme ile 7,5 saati aşan 3’er saatten 9 saat, 3. hafta ise ara dinlenme düşülünce haftalık fiili çalışma 42 saat olup 45 saati aşmasa da 2 gece çalışması bulunduğundan 3’er saatten 6 saat olmak üzere 3 hafta için toplam 22,5 saat ve ortalama haftalık 7,5 saat fazla mesai alacağının hesaplanması gerekir. Her üç haftada bir aynı döngünün devam ettiği gözetilerek alacak belirlenmelidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 07.01.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.