Hakaret ve tehdit suçlarından sanık ..."in, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 106/1-1. cümle, 125/1 ve 62. maddeleri uyarınca 5 ay hapis ve 2 ay 15 gün hapis cezaları ile cezalandırılmasına, cezalarının aynı Kanun"un 50/1-f maddesi uyarınca 2 ay 15 gün ve 1 ay 7 gün süre ile temizlik sektöründe kamuya yararlı bir işte çalışma tedbirine çevrilmesine dair, ... 1. Sulh Ceza Mahkemesi"nin 25/10/2011 tarihli ve 2011/205 esas, 2011/784 sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın 12/12/2013 gün ve 383329 sayılı tebliğnamesiyle dava dosyası Dairemize gönderilmekle incelendi:
İstem yazısında: “Dosya kapsamına göre;
1-Sanığın kasten öldürme suçundan ... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 06/03/2007 tarihli ve 2006/137 esas, 2007/62 sayılı ilamı ile tekerrüre esas sabıkası bulunduğu anlaşılmakla, her ne kadar Yargıtay Ceza Genel Kurulu"nun 19/03/2013 tarihli ve 2012/2-1500 esas, 2013/95 sayılı kararında da belirtildiği üzere, sanığın tekerrüre esas sabıkası olması, daha sonra işlediği hakaret ve tehdit suçlarından mahkûm olduğu kısa süreli hapis cezasının 5237 sayılı Türk Ceza Kanun"un 50/1-f maddesi uyarınca kamuya yararlı bir işte çalışma tedbirine çevrilmesine engel olmasa da, 5237 sayılı Kanun"un 50. maddenin 5 ve 6. fıkraları uyarınca sanık tarafından seçenek tedbirin gereklerine uyulmaması halinde hapis cezası infaz edileceğinden ve uygulamada asıl mahkûmiyet hapis cezası olacağından, sanık tarafından seçenek tedbirin gereklerine uyulmaması halinde hapis cezasının infazı sırasında sanık hakkında tekerrür hükümlerinin uygulanacağına karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesinde,
2-5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 50/1. maddesinde yer alan "Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama süresinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlemesindeki özelliklere göre; ...(f) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı bir işte çalıştırılmaya, çevrilebilir." şeklindeki düzenleme uyarınca, kısa süreli hürriyeti bağlayıcı ceza kamuya yararlı bir işte çalışma tedbirine çevrilirken, Cumhuriyet savcısının infaz yetkisini kısıtlar şekilde temizlik sektöründe çalıştırılmasına hükmedilmesinde isabet görülmemiştir.” denilmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
I-Olay:
Hakaret ve tehdit suçlarından sanık ... hakkında yapılan yargılama sonucunda, ... 1. Sulh Ceza Mahkemesi"nin 25/10/2011 tarihli kararı ile, 5 ay ve 2 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına, anılan Kanun"un 50/1-f maddesi gereğince cezalarının temizlik sektöründe çalıştırılma tedbirine çevrilmesine karar verildiği, yoklukta verilen ve temyiz edilmeksizin kesinleşen bu kararın infazı sırasında, seçenek yaptırıma karar verilirken iş kolunun belirtildiği gerekçesiyle kanun yararına bozma talebinde bulunulduğu anlaşılmıştır.
II- Kanun Yararına Bozma İstemine İlişkin Uyuşmazlığın Kapsamı:
1- Kısa süreli hapis cezası seçenek tedbire çevrildiğinde tekerrür hükümlerinin uygulanıp uygulanamayacağının,
2- TCK"nın 50/1-f maddesi uyarınca kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak kamuya yararlı bir işte çalıştırılma tedbirine karar verilirken, çalıştırılacak iş kolunun belirtilmesinin hukuka uygun olup olmadığının belirlenmesine ilişkindir.
III- Hukuksal Değerlendirme:
a-Tekerrür hususunun değerlendirilmesi,
5237 sayılı TCK"nın “suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular” başlıklı 58. maddesinde;
“(1) Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçun işlenmesi hâlinde, tekerrür hükümleri uygulanır. Bunun için cezanın infaz edilmiş olması gerekmez.
(2) Tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı;
a) Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl,
b) Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet hâlinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl,
Geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz…
(6) Tekerrür hâlinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.
(7) Mahkûmiyet kararında, hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir...” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un “kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar” başlıklı 50. maddesinin 5. fıkrasında, “Uygulamada asıl mahkûmiyet, bu madde hükümlerine göre çevrilen adlî para cezası veya tedbirdir.” 6. fıkrasında ise, “Hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet savcılığınca yapılan tebligata rağmen otuz gün içinde seçenek tedbirin gereklerinin yerine getirilmesine başlanmaması veya başlanıp da devam edilmemesi hâlinde, hükmü veren mahkeme kısa süreli hapis cezasının tamamen veya kısmen infazına karar verir ve bu karar derhâl infaz edilir. Bu durumda, beşinci fıkra hükmü uygulanmaz.” hükümleri düzenlenmiştir.
Ceza Genel Kurulu"nun 08.04.2008 gün ve 57-74 sayılı kararında da belirtildiği üzere; 5237 sayılı TCK’nın 58. maddesi uyarınca kişinin mükerrir sayılması için ilk hükmün kesinleşmesinden sonra ikinci suçun 1 Haziran 2005 tarihinden sonra işlenmesi yeterli olup, ilk suçun 1 Haziran 2005 tarihinden önce veya sonra işlenmesinin herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
Tekerrür halinde hükmolunan ceza mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirileceğinden ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 108. maddesinde düzenlenen mükerrirlere özgü infaz rejiminin, yalnızca hapis cezalarına ilişkin olup aynı Kanun’un kamuya yararlı işte çalıştırılma tedbirinin infaz yöntemini gösteren 105. maddesinde de mükerrirlikle ilgili bir düzenlemeye yer verilmediğinden, kural olarak seçenek yaptırımların mükerrirlere özgü infaz rejimine göre infaz edilemeyeceği hususunda bir tereddüt bulunmamaktadır.
Ancak, TCK’nın 50/6. maddesine göre seçenek tedbirin gerekleri yerine getirilmediğinde, hükmü veren mahkemece tedbir hapis cezasına çevrilecek ve bu durumda TCK’nın 50/5. maddesi (Uygulamada asıl mahkûmiyet, bu madde hükümlerine göre çevrilen adlî para cezası veya tedbirdir.) hükmü uygulanmayacak, diğer bir deyişle ceza hapis cezası olarak kabul edilerek infaz edilecektir. Bu durumda koşulları oluştuğunda hapis cezasının mükerrirlere özgü infaz rejimine göre infaz edilmesinin önünde her hangi bir engel bulunmayacaktır.
Aksi durumun kabulü halinde, hakkında tedbir kararı uygulanmayan hükümlünün cezası mükerrirlere özgü infaz rejimine göre infaz edilirken, aynı hukuki statüde bulunup hakkında tedbir kararı verilen ve bu tedbire uymadığı için cezası hapis olarak infaz edilen hükümlünün, yasaya uygun olmayan davranışı ikinci kez ödüllendirilerek mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmayıp eşitsizliğe yol açılacaktır.
Bununla birlikte, 5739 sayılı Kanunun 5. maddesi ile yapılan değişiklikle 5237 sayılı TCK’nın 50/6. madde ve fıkrasında yer alan "yaptırım" ibaresinin "tedbir" olarak değiştirilmesi ve 5275 sayılı Kanunun 106. maddesindeki düzenlemelere göre, adli para cezasından çevrilen hapis cezasının infazında tekerrür hükümleri uygulanamayacaktır.
İnceleme konusu somut olayda; sanığın adli sicil kaydında yer alan ... 1. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 06/03/2007 tarihli ve 2006/137 esas, 2007/62 sayılı ilamının tekerrüre esas olmasına karşın, TCK’nın 50/6. maddesine göre seçenek tedbirin gereklerinin yerine getirilmemesi halinde hapis cezasının mükerrirlere özgü infaz rejimine göre infaz edileceğinin belirtilmemesi hukuka aykırıdır.
b-Kamuya yararlı işte çalıştırılma tedbirine karar verilirken iş kolunun belirtilmesi,
Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar, suç ve ceza politikası gereğince kanun koyucunun benimsediği bir cezalandırma ve infaz yöntemidir. Amacı; kişiye, işlediği suçun niteliği, cezasının azlığı ya da yaşı nedeniyle bir kısım özel imkânlar sunarak, ıslahı ve topluma kazandırılması açısından bir yandan sanığı, diğer yandan da mağduru ve toplumu korumaktır.
Kısa süreli hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilmesi, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre cezanın kişiselleştirilmesidir. Hâkim, kısa süreli hapis cezasının, hapis cezası olarak infaz edilmesi yerine, cezayı kişiselleştirerek daha etkili, caydırıcı ve ıslah edici olduğu kanaati ile cezayı seçenek yaptırıma çevirmektedir.
5237 sayılı Yasanın 50. maddesinin 1. fıkrasında kısa süreli hapis cezası yerine uygulanabilecek seçenek yaptırımlar altı bent halinde düzenlenmiştir.
(f) bendindeki düzenleme; “Mahkum olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı bir işte çalıştırmaya” çevrilebilir, şeklindedir.
“Kamuya yararlı işte çalıştırma” tedbirinin ne şekilde infaz edileceği; 5275 sayılı Kanun"un 105. maddesinde; “(1) Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan kısa süreli hapis cezasının yaptırım seçeneklerinden kamuya yararlı bir işte çalıştırma; hükümlünün, ücretsiz olarak bir kamu kurumunun veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuruluşun belirli hizmetlerinde çalıştırılmasıdır.
(2) Denetimli serbestlik ve yardım merkezleri, bölgelerinde bulunan bu tür kurumlardan hükümlüleri ne suretle çalıştırabileceklerine dair bilgi alırlar ve hizmetler listesini oluştururlar. Bu listeler mahkemelere verilir. Mahkeme, bu listelerden uygun gördüğü hizmeti ve süresini hükümlüye önerir ve bunu reddetme hakkına sahip olduğunu hatırlatır.….” biçiminde düzenlenmiştir.
Aynı Kanun"un 109. maddesinde ise; 5237 sayılı Kanun"un 50. maddesine göre hükmedilen seçenekli yaptırımların infazında uygulanacak rejimin tüzükte gösterileceği yazılıdır.
Anılan tüzük 06.04.2006 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir. Tüzüğün 51. maddesinin 6. fıkrası da İnfaz Kanunu"nun 105. maddesi ile aynı doğrultudadır.
İnceleme konusu somut olayda; sanığa hakaret ve tehdit suçlarından hükmolunan kısa süreli hapis cezaları, mahkemece temizlik işkolunda çalıştırılma tedbirine çevrilmiştir.
Kamuya yararlı iş kollarının tespiti ve ihtiyaç bulunan alanlara hükümlülerin orantılı bir şekilde dağıtılması, bölge, işkolları ve hükümlü sayısı gibi faktörlere göre detaylı bir planlamayı gerektirdiğinden, bu hususun Denetimli Serbestlik ve Yardım merkezleri Müdürlüklerinin organizasyonu ve infaz hakimliklerinin denetiminde belirlenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, İnfaz Kanunu’nun 105/2. maddesindeki düzenlemeye aykırı olarak, infazda yetkiyi kısıtlayacak şekilde çalıştırılacak iş kolunun gösterilmesi hukuka aykırıdır.
IV- Sonuç ve Karar:
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden,
1- Hakaret ve tehdit suçlarından sanık ... hakkında, ... 1. Sulh Ceza Mahkemesi"nin 25/10/2011 tarihli ve 2011/205 esas, 2011/784 sayılı kararının, CMK"nın 309. maddesi uyarınca, (1) nolu kanun yararına bozma istemi yönünden aleyhe sonuç doğurmamak üzere BOZULMASINA,
2- (2) nolu istem yönünden, anılan Kanun maddesinin 4/d fıkrası gereğince karardaki takdire ilişkin olmayan hukuka aykırılık, hükmün Yargıtay tarafından düzeltilmesini gerektirmekle; hüküm fıkrasının 5237 sayılı TCK"nın 50/1-f maddesinin uygulanmasına ilişkin parağrafında yer alan “temizlik sektöründe” ibaresinin hükümden ÇIKARILMASINA, kararın diğer yönlerinin olduğu gibi bırakılmasına, 18.12.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.