Kararı Veren
Yargıtay Dairesi : 20. Ceza Dairesi
Mahkemesi :Asliye Ceza
Sayısı : 465-940

Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda ticareti yapma suçundan açılan kamu davasında yapılan yargılama sonucunda İzmir 13. Asliye Ceza Mahkemesince; sanık ...’nun TCK"nın 186/1, 62, 50/1-a ve 52/2-4. maddeleri uyarınca 6080 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ve taksitlendirmeye karar verilmiştir.
Hükmün sanık müdafisi tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 20. Ceza Dairesince 26.04.2016 tarih ve 14434-2457 sayı ile;
“Bozulmuş olduğu iddia edilen gıda maddeleri ile ilgili üretim yerinden numune alınıp alınmadığı, alınmış olduğu takdirde bu numuneler üzerinde inceleme yaptırılıp dava konusu maddenin üretim yerinde mi, satış yerinde mi bozulduğunun araştırılması, bunların tespitinin mümkün olmaması hâlinde bilirkişinin işletmenin sorumluluk derecesinin tespit edilmesi açısından; "iyi düzenlenmiş bir bakteriyolojik izleme planı ve raporlarının, hijyen kontrol işlemleri vb. gibi hususların rapor ve evraklarının incelenerek karar verilmesinin uygun olacağı, ayrıca kesimhanede söz konusu partinin öncesi ve sonrasında kesim işlemi yapılan partilere ait laboratuvar analiz raporlarının incelenmesi, işletmeye getirilen canlı tavuklarda salmonella olup olmadığı, yetiştirme döneminde ve kesim öncesinde kalifiye bir laboratuvar tarafından yapılmış laboratuvar muayene sonuçlarını inceleyerek bir karara varılabileceği, bu olayda depolamaya ilişkin izleme planı ve raporlarının, depolama ortam sıcaklıklarının ve hijyen kontrol işlemleri vb. gibi hususların rapor ve evraklarının incelenerek karar verilmesinin uygun olacağı kanaatindeyim." şeklindeki beyanı dikkate alınarak savunmasının aksi kanıtlanamayan sanığın beraatine karar verilmesi yerine, yazılı gerekçe ile mahkûmiyet hükmü kurulması” isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.
Yerel Mahkeme ise 29.12.2016 tarih ve 465-940 sayı ile;
"...Her ne kadar Yargıtay 20. Ceza Dairesi Başkanlığının 26.04.2016 tarihli ilamı ile bozma kararı verilmiş ise de sanığın yargılama sırasında 16.02.2010 tarihli celsede verdiği ifadesinde "salmonella virüsü bütün kesimhanelerde bulunan bir virüstür. Ayrıca satılan marketlerde de bulunur. Havada, suda da vardır. Herşeyde vardır. 900"ün üzerinde çeşidi vardır. Salmonellanın ağır türleri insan sağlığına zararlıdır. Bu bütün üretim merkezlerinde bulunan bir virüstür. Bunun önüne bir türlü geçilemiyor. Biz bunun önünü alamıyoruz. Kestiğimiz tavuklardan bir tanesinde bile salmonella virüsü mevcutsa suyun içinde diğer tavuklara bulaşıyor" şeklinde beyanda bulunduğundan, bu beyan bilirkişi raporu ile birlikte değerlendirildiğinde sanığın mahkûmiyeti cihetine gitmek gerektiğinden, sanık mahkeme huzurundaki beyanında eylemini açık olarak itiraf ettiğinden, tutanaklar da nazara alınarak eski hükümde direnilmesi cihetine gidilmesi gerektiği" gerekçesi ile ilk hükmünde direnerek, sanığın önceki hükümdeki gibi cezalandırılmasına karar vermiştir.
Direnme kararına konu bu hükmün de sanık müdafisi tarafından temyiz edilmesi sebebiyle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 11.10.2017 tarihli ve 15041 sayılı "onama" istemli tebliğnamesi üzerine 6763 sayılı Kanun ile değişik CMK’nun 307. maddesi uyarınca inceleme yapan Yargıtay 20. Ceza Dairesince 19.02.2019 tarih ve 6748-1008 sayı ile Yerel Mahkeme direnme kararı yerinde görülmediğinden dosya Ceza Genel Kuruluna gönderilmiştir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
İnceleme dışı sanıklar... Hakan ve... hakkında verilen beraat kararları Özel Dairece temyiz isteğinin reddine karar verilmek suretiyle kesinleşmiş olup direnmenin kapsamına göre inceleme sanık ... hakkındaki mahkûmiyet hükmü ile sınırlı olarak yapılmıştır.
Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanığa atılı bozulmuş veya değiştirilmiş gıda ticareti yapma suçunun sabit olup olmadığının belirlenmesine ilişkindir.
İncelenen dosya kapsamından;
25.06.2008 tarihli üretim, satış ve toplu tüketim yerleri için düzenlenen 35011/50 (M-19) sayılı denetim ve kontrol raporuna göre; "..." adresinde faaliyette bulunan... Gıda Hayvancılık Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin soğuk deposundan, son tüketim tarihi 30.06.2008 olan "Aslansütçü tavuk but" numunesi alındığı,
İzmir İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü Yurt İçi Denetim, Muayene ve Analiz raporuna göre; "Aslansütçü tavuk but" numunesinde "Salmonella spp. (n:5, c:0) 0/25 g-mL" bakterisi saptandığı,
İzmir İl Tarım Müdürlüğünce 25.06.2008 tarihinde "..." adresinde faaliyette bulunan... Gıda Hayvancılık Turizm İnşaat Sanayii ve Ticaret Limited Şirketindeki denetimde alınan tavuk but numunesi üzerinde yapılan analiz sonucunda, söz konusu numunede Türk Gıda Kodeksi Çiğ Kanatlı Eti ve Hazırlanmış Kanatlı Eti Karışımları Tebliği"ne aykırı olarak "Salmonella" bulunduğunun tespit edilmesi nedeniyle 5728 sayılı Kanun ile değişik 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun"un 18. maddesinin (c) bendine aykırılık nedeniyle aynı Kanun"un 29. maddesinin (ı) bendi gereğince işlem yapılmak üzere İzmir Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğu,
Başlatılan soruşturma kapsamında... Gıda Hayvancılık firması sahibi ve yetkilisi olan ...’nün, Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Ticaret Sanayi AŞ’den alınan ürünlere ilişkin (2) adet fatura örneğini soruşturma dosyasına ibraz ettiği,
Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığınca 12.11.2008 tarihli ve 3488 sayılı iddianame ile... Gıda Hayvancılık Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi sahibi ve yetkilisi olan ... hakkında 5179 sayılı Kanun"un 18/c maddesi delaletiyle TCK"nın 186/1 ve 53. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları talebiyle kamu davası açıldığı,
Karşıyaka 2. Asliye Ceza Mahkemesince 03.03.2009 tarihli ve 665-87 sayılı karar ile sanık ..."nün TCK"nın 186/1, 62, 52 ve 53. maddeleri uyarınca 10 ay hapis ve 100 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, sanık hakkındaki hükmün CMK"nın 231. maddesi uyarınca açıklanmasının geri bırakılmasına, suç konusu butları satan Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Ticaret Sanayi AŞ yetkilisi hakkında suç duyurusunda bulunulmasına karar verildiği,
Suç duyurusu üzerine Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Ticaret Sanayi AŞ yetkilileri sanık ... ile inceleme dışı sanıklar... Hakan ve... hakkında soruşturma başlatıldığı,
Yargılama sırasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde görevli Veteriner Hekim Dr. Özhan Türkyılmaz’dan alınan 22.07.2010 tarihli raporda; “... salmonella bakterisinin; patojen enterik (hastalık yapıcı) mikroorganizma olduğu, et ve sakatatta, özellikle tavuklarda yaygın olarak, bazen yumurtanın dış yüzeyinde ve içinde bulunabildiği, gıdalara haşere ile veya insanlar vasıtasıyla ve kontamine hammede ile bulaşabildiği, vücuda alınmasından yaklaşık 12-24 saat sonra bulantı, kusma gıda zehirlenmesindeki kadar şiddetli olmayan bir karın ağrısı, baş ağrısı, ishal ve hafif ateş ile seyreden ve 2-7 gün (bazen 14 gün) sürebilen bir tablo oluşturduğu, küçük çocuklar ve yaşlılarda ölüme neden olabildiği, ölüm oranının % 1’den az olduğu, yaklaşık 2500 serotipi bulunduğu, salmonella cinsi bakterilerin bulaşık olarak alındığında, bireyin o anki direncine ve sağlık durumuna göre insanlarda hafif gıda zehirlenmesi belirtilerinden ölümüne kadar varan olayların şekillenmesine sebep olabileceği, gıda maddelerinde çok düşük düzeyde salmonella bulunsa bile riskli olarak kabul edilip Türk Gıda Kodeksinin ilgili tebliğine göre işlem yapılması gerektiği, laboratuvar sonuçlarına göre alınan numunelerde Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği Mikrobiyolojik Kriterler Tebliği"ni ihlal edecek şekilde 25 gramda bulunmaması gereken ‘Salmonella spp. (n:5, c:0)’ bakterisinin tespit edildiği,
Mikroorganizmaların başlıca bulaşma kaynaklarının su, toprak, hayvan ve insan barsak sistemleri, gıda işçileri, hayvan yemleri, hayvan deri ve postları, gıda ile temas eden madde ve malzemeler, hava ve toz olduğu, bu nedenle üretimin başlangıcından (barınaklardan) gıda oluşumuna kadar (kesimhaneler ve işletme üniteleri vb.) geçen safha ve sürelerde biyogüvenlik işlemleri için kalifiye bir laboratuvar tarafından uygulanan çok iyi düzenlenmiş bakteriyolojik izleme planının olması gerektiği, zira bazı salmonella türlerinin hayvanlarda hastalık oluşturmaması sebebiyle işletmelerdeki salmonella kontaminasyonunun gözle görülür bir klinik belirti göstermemesi nedeniyle ancak laboratuvar tarafından yapılacak düzenli bakteriyolojik muayeneler ile salmonellanın tespitinin mümkün olduğu, bu bakımdan bakteriyolojik izleme planı çerçevesinde işletmelerin kritik kontrol noktalarından alınacak periyodik örneklerde salmonella muayenesi yapılması, her üretim partisinden tüketime sunulmadan önce uygun sayıda alınacak numunelerin bakteriyolojik muayeneye tabi tutulması, kalifiye bir laboratuvar tarafından uygulanan iyi düzenlenmiş bir bakteriyolojik izleme yapılması, işletmedeki hijyen kontrollerinin periyodik olarak düzenli bir şekilde yürütülmesi, evrakların muhafaza edilmesi ve ürünlerin kalite kontrollerinin yaptırılmasının gerektiği,
Hayvanların uygun olmayan koşullarda kesimhanelere taşınması, kesimhanelerde haşlama, tüy yolumu, soğutma kademelerinde meydana gelen çapraz kontaminasyonların enfeksiyonun yayılmasında önemli noktalar olduğu, bir salmonella kaynağı olan insanın gıda üretiminde ve hazırlanmasında hijyen ve sanitasyon kurallarına uymamasının (çiğ gıda/hayvansal gıda ile temas eden bıçak, et kesme tahtası, satır, pişmiş veya işlem görmüş gıdalara temas, elleri yıkamadan temas) bulaşmayı artırdığı, çapraz kontaminasyonu minimumda tutmak için işletmede, parekende satış noktalarında ve gıda hazırlama alanlarında risk oluşturacak işlemlerin asgari seviyede tutulması, alet-ekipman, çevre temizliği ile personel hijyeninin önem arz ettiği, düşük sıcaklıkta 4-5 derecede muhafaza etmek suretiyle gıdalarda salmonella bakterisinin üremesinin kontrol altına alınabileceği, ancak pazarlama veya gıda hazırlama ve servisi sırasında ortaya çıkabilecek yanlış bir uygulama (muhafaza sıcaklığının yükselmesi) her zaman söz konusu olabileceğinden tehlike riskini bu yolla azaltma veya ortadan kaldırmanın mümkün olamayabileceği,
Tavuk etlerinde ‘salmonella spp.’ bakterisi tespit edildiği belirtilen laboratuvar raporuna göre numune alınan tavuklarda salmonella bulunduğu, dolayısıyla işletmede de bir salmonella varlığının söz konusu olabileceği, ancak olayda kesimi yapan işletme hakkında bir karar verebilmek için ilgili işletmenin laboratuvar tarafından uygulanan iyi düzenlenmiş bir bakteriyolojik izleme planı ve raporlarının, hijyen kontrol işlemleri vb. hususlara ilişkin rapor ve evrakların, kesimhanede söz konusu partinin öncesi ve sonrasında kesim işlemi yapılan partilere ait laboratuvar analiz raporlarının, işletmeye getirilen canlı tavuklarda salmonella olup olmadığı, yetiştirme döneminde ve kesim öncesinde kalifiye bir laboratuvar tarafından yapılmış muayene sonuçlarının, depolamaya ilişkin izleme planı ve raporlarının, depolama ortam sıcaklıklarının ve hijyen kontrol işlemleri gibi hususlara ait rapor ve evrakların incelenerek bir karar verilmesinin uygun olacağı” hususlarının belirtildiği,
Anlaşılmaktadır.
Karşıyaka 2. Asliye Ceza Mahkemesinin 665-87 sayılı dosyasında yargılanan ...; Aslansütçü Gıda Hayvancılık Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin sahibi ve yetkilisi olduğunu, otuz yılı aşkın süredir kasaplık yaptığını, mesleki faaliyetini gıda nizamnamesine ve mevzuata uygun olarak icra ettiğini, numune alınan gıdaya ilişkin fatura örneklerini sunduğunu, günlük olarak piliç alıp sattıklarını, alınan numunede “salmonella” bakterisi bulunmasının ürünün kendilerine geldiği anda mevcut bulunmasından kaynaklanıyor olabileceğini, suçsuz olduğunu,
Tutanak düzenleyen tanıklar ... ve...; gösterilen ve okunan denetim ve kontrol raporu ile diğer tutanakların doğru olup imzaların kendilerine ait olduğunu,
İnceleme dışı sanık... Hakan; Gedik Tavukçuluk AŞ"de pazarlamacı olarak çalıştığını, şirketin yetkilisinin ise sanık ... olduğunu, kendisinin Uşak ili Eşme ilçesinde bulunan fabrikadan gelen ürünleri satma işi ile uğraştığını, şirketin İzmir"de deposu bulunduğunu, fabrikadan gelen malların buraya indirilerek buradan dağıtımının yapıldığını, müşteriler ile şirkete ait tavuk ve et mamullerinin fiyatları konusunda görüşme yaptığını, şirkete ait şehir içi dağıtım araçlarının rutin olarak müşterilerin talepleri doğrultusunda istenilen ürünleri teslim ettiğini, satılan malların kalitesi ile ilgili bir bilgisinin olmadığını, Aslansütçü Hayvancılık firmasının da kırmızı et ve tavuk ürünleri sattığını, başka firmalar ile birlikte kendilerinden de tavuk ürünleri aldıklarını, satıldığı ve “salmonella” bakterisi bulunduğu iddia edilen malların kendi firmalarından alınıp alınmadığını bilemediğini,
İnceleme dışı sanık...; Gedik Tavukçuluk AŞ’de pazarlama ve tahsilat işlerine baktığını, kontrolden sorumlu satış mümessili değil satış müfettişi olarak görev yaptığını, kalite kontrol ve denetim ile bir ilgisi olmadığını, bu konuda yetkisinin de bulunmadığını, şirketin yetkilisinin ... olduğunu, şirketin Uşak ili Eşme ilçesinde fabrikasının bulunduğunu, ürünlerin buradan İzmir"e geldiğini, depoya konularak buradan aynı gün sevkinin yapıldığını, Aslansütçü Hayvancılık firmasının da kendilerinden mal aldığını, başka şirketlerden mal alıp sattığının da olduğunu, kendisinin “salmonella” bakterisi saptanması ile ilgisinin olmadığını,
Beyan etmişlerdir.
Sanık ... ise Gedik Tavukçuluk Ticaret Sanayi AŞ"nin İzmir Bölge Müdürü, aynı zamanda Genel Müdür Yardımcısı olduğunu, şirket merkezinin Uşak ili Eşme ilçesinde bulunduğunu, İzmir ili Bayraklı ilçesinde ise şubelerinin olduğunu, Eşme"de kesilen tavuk ürünlerinin soğutuculu konteynerlerle İzmir bölgesi için Bayraklı ilçesindeki şubelerine getirildiğini, buradan da İzmir"in değişik yerlerindeki müşterilerine dağıtımının yapıldığını, Aslansütçü Gıda ve Hayvancılık firmasının da kendi şirketlerinden tavuk eti çeşitleri alıp sattığını, 25.06.2008 tarihinde İzmir Tarım İl Müdürlüğü görevlilerince “salmonella” bakterisi tespit edilen tavuk but numesinin kendi sattığı ürünlerden olup olmadığını bilmediğini, kendilerinin hijyenik şekilde teslimat yaptıklarını düşündüğünü, ayrıca bu ürünün başka bir firmanın sattığı tavuk but numunesi de olabileceğini, “salmonella” bakterisinin 900 üzerinde çeşidinin olduğunu, bu çeşidin insan sağlığına zararlı bir tip olmadığını, ekmekte, suda ve havada bile bulunabildiğini, ürettikleri ve sattıkları piliç ürünlerinin Eşme İlçe Tarım Müdürlüğünce denetiminin yapıldığını, ayrıca şirket bünyesinde görevli gıda mühendisleri ile veteriner hekimleri tarafından her gün kontrollerinin ve laboratuvarlarında testlerinin yapılmasının ardından piyasaya satışa sunulduğunu, kendi fabrika ve depolarından şahit numune de alınmadığını, belirtilen salmonella tipinin bütün kesimhanelerde bulunan bir bakteri olduğunu, ayrıca satış yapılan marketlerde de bulunabildiğini, bu durumun sektördeki işletmelerin ortak sorunu olduğunu, kesilen tavuklardan bir tanesinde bile “salmonella” bakterisi bulunması durumunda suyun içerisinde diğer tavuklara da bulaşabildiğini, suçlamayı kabul etmediğini savunmuştur.
5179 sayılı Kanun’un suç tarihinde yürürlükte bulunan “Sağlığın korunması” başlığını taşıyan 18. maddesi;
“İnsan sağlığının korunması amacıyla, gıda maddelerini ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve/veya satan işyerleri;
a) Bakanlıkça çıkarılacak ilgili yönetmeliklerde belirtilen asgarî teknik, hijyenik ve güvenlik şartlarını taşımak zorundadır.
b) Gıda kodeksine uyulmaksızın gıda maddelerini imal edemez, mübadele konusu yapamaz ve muameleye tâbi tutamaz.
c) İnsan sağlığına zarar verecek muhteviyatta gıda maddeleri üretemez, içerisine zararlı bir madde katamaz, böyle bir maddenin kalıntısını bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol açacak herhangi bir işlem uygulayamaz.”,
Aynı Kanun’un suç tarihinde yürürlükte bulunan 29. maddesinin (ı) bendi;
“ı) Bu Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen sağlığın korunması ile ilgili yasakları ihlâl eden kişiler, Türk Ceza Kanununun "Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar" başlıklı Bölümünde yer alan hükümlere göre cezalandırılır.”,
5237 sayılı TCK’nın “Topluma Karşı Suçlar” başlıklı üçüncü kısmının, “Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar” başlıklı üçüncü bölümünde, “Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti” başlığı ile düzenlenen 186. maddesi ise;
“(1) Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde bozulmuş, değiştirilmiş her tür yenilecek veya içilecek şeyleri veya ilaçları satan, tedarik eden, bulunduran kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve binbeşyüz güne kadar adlî para cezası verilir.
(2) Bu suçun, resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır.” şeklindedir.
Seçimlik hareketli bir suç olarak düzenlenen bu suçun oluşabilmesi için failin, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde bozulmuş, değiştirilmiş her türlü yenilecek veya içilecek şeyleri veya ilaçları satması veya tedarik etmesi yahut bulundurması gerekmektedir.
Bu suçun hukukî konusu, “yenilecek ve içilecek şeyler ve ilaçlar” yönünden genel sağlığın korumasında herkesin çıkarının olmasına ilişkin kamusal yarardır (Zeki Hafızoğulları – Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Topluma Karşı Suçlar, Ankara, 2012, s. 83).
Maddenin ikinci fıkrasında ise bu suçun, resmî izne dayalı olarak yürütülen bir meslek ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi hâlinde, cezanın artırılması öngörülmüştür.
Öte yandan, amacı somut olayda maddi gerçeğe ulaşarak adaleti sağlamak, suç işlediği sabit olan faili cezalandırmak, kamu düzeninin bozulmasını önlemek ve bozulan kamu düzenini yeniden kurmak olan ceza muhakemesinin en önemli ve evrensel ilkelerinden birisi de öğreti ve uygulamada; "suçsuzluk" ya da "masumiyet karinesi" olarak adlandırılan kuralın uzantısı olan, Latincede; "in dubio pro reo" olarak ifade edilen "şüpheden sanık yararlanır" ilkesidir. Bu ilkenin özü, ceza davasında sanığın mahkûmiyetine karar verilebilmesi bakımından göz önünde bulundurulması gereken herhangi bir soruna ilişkin şüphenin, mutlaka sanık yararına değerlendirilmesidir. Oldukça geniş bir uygulama alanı bulunan bu kural, dava konusu suçun işlenip işlenmediği, işlenmişse sanık tarafından işlenip işlenmediği ve gerçekleştirilme biçimi konusunda şüphe belirmesi halinde de geçerlidir. Sanığın bir suçtan cezalandırılmasına karar verilebilmesinin temel şartı, suçun hiçbir şüpheye mahal bırakmayacak bir kesinlikle ispat edilebilmesidir. Gerçekleşme şekli şüpheli veya tam olarak aydınlatılamamış olay ve iddialar sanık aleyhine yorumlanarak mahkûmiyet hükmü kurulamaz. Ceza mahkûmiyeti, toplanan delillerin bir kısmına dayanılıp, diğer bir kısmı gözardı edilerek ulaşılan kanaate değil kesin ve açık bir ispata dayanmalı ve bu ispat, hiçbir şüphe veya başka türlü oluşa imkan vermeyecek açıklıkta olmalıdır. Yüksek de olsa ihtimale dayanarak sanığın mahkûmiyetine karar vermek, ceza muhakemesinin en önemli amacı olan gerçeğe ulaşmadan hüküm kurmak anlamına gelecektir.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü görevlilerince... Gıda Hayvancılık Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine ait iş yerinde yapılan denetim sırasında, iş yerinin soğuk deposundan alınan "Aslansütçü tavuk but" numunesinin analizi sonucunda Türk Gıda Kodeksi Çiğ Kanatlı Eti ve Hazırlanmış Kanatlı Eti Karışımları Tebliği"ni ihlal edecek nitelikte "Salmonella spp” bakterisi saptandığı, bozulmuş veya değiştirilmiş gıda ticareti yapma suçundan hakkında kamu davası açılan ...’nün soruşturma ve yargılama aşamalarında "Aslansütçü tavuk but" numunesini Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Ticaret Sanayi AŞ’den temin ettiklerini beyan ederek fatura örnekleri sunması ve ... hakkında yargılama yapan Yerel Mahkemece “suç konusu butları satan Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Ticaret Sanayi AŞ yetkilisi” hakkında suç duyurusunda bulunulması üzerine sanık ... hakkında yapılan soruşturma sonucunda kamu davası açıldığı anlaşılan olayda;
Aslansütçü Gıda Hayvancılık firmasına ait iş yerinde yapılan denetimlerde numune alınan tavuk etlerinde ‘salmonella spp.’ bakterisi tespit edildiği, söz konusu tavuk etlerinin temin edildiği ileri sürülen ve sanığın sorumlusu olduğu işletmede de “salmonella” varlığının söz konusu olabileceği düşünülebilir ise de; sanığın suçlamaları kabul etmemesi, sanık ile inceleme dışı sanıklar... Hakan ve...’in... Gıda Hayvancılık firmasına kendilerinden başka mal verenlerin de olduğunu söylemeleri, her ne kadar ... tarafından fatura örnekleri sunulmuş olsa da adı geçen firmanın numune alım tarihinde satışa sunmak üzere deposunda bulundurduğu ürünlerin tamamını sanığın yetkilisi olduğu işletmeden aldığına, faturası sunulan ürünlerin sanığın yetkilisi olduğu işletmeye ait olduğuna ve başka firmalardan da alım yapılmadığına dair tam bir tespitin bulunmaması, Yerel Mahkemece yargılama sırasında aldırılan bilirkişi raporu da dikkate alındığında, söz konusu bakterinin ürünün hazırlanması (kesim, parçalama vb. işlemler) sırasında işletmede hijyen kurallarına uyulmamasından dolayı çevreden, insandan, kullanılan aletlerden bulaşabileceği gibi perakende satışa sunum aşamasında ürün ambalajında oluşacak bir bozulma veya muhafaza koşullarının uygun olmaması nedeniyle çevreden de bulaşabileceğinin belirtilmesi, diğer bir anlatımla bakteri bulaşıklığının üretimin başlangıcından (barınaklardan) gıda oluşumuna kadar (kesimhaneler ve işletme üniteleri vb.) geçen safha ve sürelerde mümkün olması, sanığın sorumlu tutulabileceği üretim, depolama ve dağıtım aşamalarında söz konusu bakterinin var olup olmadığının saptanmasının ancak üründen alınacak örnek üzerinde yapılacak mikrobiyolojik analizler sonucunda tespit edilebilmesinin mümkün olmasına rağmen üretim, depolama ve dağıtım aşamasında herhangi bir örnek alımı yapılmamış olması, yine bilirkişinin “somut olayda kesimi yapan ve sanığın yetkilisi olduğu işletme hakkında bir karar verebilmek için ilgili işletmenin laboratuvar tarafından uygulanan iyi düzenlenmiş bakteriyolojik izleme planı ve raporlarının, hijyen kontrol işlemleri gibi hususlara ilişkin rapor ve evraklarının, kesimhanede söz konusu partinin öncesi ve sonrasında kesim işlemi yapılan partilere ait laboratuvar analiz raporlarının, işletmeye getirilen canlı tavuklarda salmonella olup olmadığı, yetiştirme döneminde ve kesim öncesinde kalifiye bir laboratuvar tarafından yapılmış muayene sonuçlarının, depolamaya ilişkin izleme planı ve raporlarının, depolama ortam sıcaklıklarının ve hijyen kontrol işlemleri gibi hususlara ait rapor ve evrakların incelenmeden bir karar verilmesinin mümkün olmadığına” dair kanaati, söz konusu işletmenin suç tarihinde faaliyette olduğu fabrikayı bulunduğu yerden taşıdığına dair sanık müdafisinin beyanı, suç tarihinden bugüne kadar geçen süre, gelinen aşama itibarıyla numune alımının mümkün olmaması ile sanığın savunmalarındaki içinde bulunduğu sektörün sıkıntılarına ve sorunlarına vurgu yapar nitelikteki beyanlarının somut olaydaki suçunu ikrar ettiği şeklinde kabul edilemeyeceği birlikte değerlendirildiğinde, sanığın savunmalarının aksine, mahkûmiyetine yeter ve kesin nitelikte delil bulunmadığının kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla, Yerel Mahkemenin direnme kararına konu hükmünün gerekçesinin isabeti olmadığı kabul edilmelidir.
Çoğunluk görüşüne katılmayan bir Ceza Genel Kurulu üyesi ise; "Sanığa atılı bozulmuş veya değiştirilmiş gıda ticareti yapma suçunun sabit olduğu ve hükmün onanması gerektiği" düşüncesiyle karşı oy kullanmıştır.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1- İzmir 13. Asliye Ceza Mahkemesinin 29.12.2016 tarihli ve 465-940 sayılı direnme kararına konu hükmünün, atılı suçu işlediğine dair mahkûmiyetine yeter ve kesin nitelikte delil bulunmadığı anlaşılan sanığın beraatine karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi isabetsizliğinden BOZULMASINA,
2- Dosyanın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 14.05.2020 tarihinde yapılan müzakerede oy çokluğuyla karar verildi.