14. Hukuk Dairesi


MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı tarafından, davalı aleyhine 11.09.2015 gününde verilen dilekçe ile komşuluk hukukundan kaynaklanan elatmanın önlenmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 30.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, komşuluk hukukundan kaynaklanan elatmanın önlenmesi ve kal isteğine ilişkindir.
Davacı; 360 parsel sayılı taşınmazına komşu ve davalı kullanımında olan 361 parsel sayılı taşınmaza, davalının tuvalet ve fosseptik inşa ettiğini, yapılan inşaatın kendisine ait taşınmazı sulayan sulama arkına 20 cm mesafede olduğunu, taşınmazının üzüm bağı olması nedeniyle tuvaletten sızacak olan kirli sudan dolayı bağının zarar göreceğini ve bu durumun insan sağlığı açısından zararlı olduğunu belirterek davalının bu inşaatı yapmasının engellenmesini talep etmiştir.
Davalı; inşaatın henüz tamamlanmadığını, fosseptiğin sulama kanalından 50 cm uzaklıkta olduğunu ve arada istinat duvarı bulunduğunu, bu duvarın sızmaya engel olacak şekilde inşa edildiğini ve yine fosseptiğin içerisinin de sızdırmaz betonla örüleceğini, söz konusu tuvaletin yılın kısa bir döneminde kullanılacağını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile “Davalıya ait 361 parsel sayılı kendi taşınmazına tuvalet ve foseptik yapmak suretiyle davacının aynı yerde kain 360 parsel sayılı taşınmazına yapmış olduğu müdahalenin menine,” karar verilmiştir.
Hükmü, davalı temyiz etmiştir.
TMK m. 683 deki "Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız elatmanın önlenmesini de dava edebilir” hükmü ile mülkiyet hakkının kanunla toplum yararına kısıtlanabileceği temel ilke olarak kabul edilmiştir. Aynı maddenin ikinci fıkrasında, mülkiyet hakkının nasıl korunacağı hükme bağlanmış, 730 ve 737. maddeleriyle de taşınmaz malikinin başkalarına zarar vermesinin önlenmesi hedeflenmiştir.
Yapma, kaçınma, katlanma olarak özetlenebilecek bu sınırlamaların önemli bir bölümü TMK’nun "komşu hakkı" başlığı altında, 737 ile 750. maddelerinde düzenlenmiş, 751 ile 761. maddelerinde de yine malikin yapması ve katlanması gereken hususlar belirtilmiştir.
Elatmanın önlenmesi davası açılabilmesi için kural olarak zararın doğmuş olması gerekir. İleride zarar doğacağından bahisle dava açılamayacağından bu şekilde açılan davalar reddedilmelidir. Ancak, istisnai durumlarda, henüz zarar doğmadığı halde, yakın gelecekte zarar doğacağı pek muhtemel veya muhakkak ise, davacıya zarar tehlikesinin önlenmesi davasını açma hakkı tanınmalı, zararın doğması beklenmemelidir.
Komşuluk hukukundan kaynaklanan elatmanın önlenmesi davalarında davalının kusurlu olması aranmaz. Davalının kusurlu olup olmaması, kasıtlı hareket edip etmemesi, elatmanın önlenmesi davasına etkili değildir. Yeter ki, davalının eylemi ile davacının zararı arasında illiyet bağı bulunsun. Davalının hiçbir kusuru olmasa dahi, elatmanın önlenmesine, eski hale getirme ve tazminata hükmedilebilir. Kural olarak davacının zararının doğmaması için bir önlem almaması da elatmanın önlenmesi davasını etkilemez.
Mahkemece yapılacak araştırmalarda somut olayın özelliği, komşu taşınmazların yerleri, nitelikleri, konumları, kullanma amaçları göz önünde tutularak, normal bir insanın hoşgörü ve tahammül sınırlarını aşan bir elatmanın bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir. Davacının sübjektif ve aşırı duyarlılığı ile değil, objektif her normal insanın duyarlılığına göre elatmaya katlanıp katlanamayacağı araştırılmalı; sonuçta katlanılabilir, hoşgörü sınırlarını aşan bir zarar veya elatmanın varlığı tespit edildiği takdirde mülkiyet hakkının taşkın olarak kullanıldığı sonucuna varılmalıdır.
Taşkın kullanma belirlendiği takdirde elatmanın tamamen ortadan kaldırılması veya tahammül sınırları içerisine çekilebilmesi için ne gibi önlemlerin alınması gerektiği bilirkişiler aracılığı ile tespit edilerek, tarafların yarar ve çıkar dengelerini gözetilerek bunların en uygununa karar verilmelidir.
Bunun için de mahkemece öncelikle taraflara ait taşınmazların tapu kayıtları ile çap ve krokileri getirtilmeli, yapılacak keşifte, kadastro mühendisi veya tapu fen memuru bilirkişi yanında davanın niteliğine, tarafların iddia ve savunmalarına göre, en uygun ihtisas grubu ve meslek erbabından seçilecek bilirkişiler hazır bulundurulmalı; düzenlenecek bilirkişi raporlarında, alınması gereken önlemler ile tazminat, ecrimisil, yıkım ve eski hale getirme istekleri varsa, bunlar gerekçeli olarak gösterilmelidir. Davacının zararının önlenmesi esas olmakla birlikte, davalıya da en az zarar verecek veya külfet yükleyecek önlem veya önlemler belirtilmelidir.
Bu ilkeler ışığında somut olaya gelince; dava komşuluk hukukuna dayalı elatmanın önlenmesi istemine ilişkindir. Mahkemece yapılan keşif sonunda inşaat tamamlanıp tuvalet kullanılır hale geldiğinde, inşaat mühendisi bilirkişisi raporuna göre, fosseptikten üzüm bağını sulayan sulama arkına sızma olacağı, ziraatçi bilirkişi raporuna göre ise, bu sızıntıdan üzüm bağının zarar görmeyeceği belirlenmiş ise de davacıdan; sulama suyunu kirli olarak kullanması, kirli suyun taşınmazına gelmesine müsaade etmesi ve mahsulünü bu suyla yetiştirdiğini bilmesinin yaratacağı manevi rahatsızlığa katlanması beklenemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Davaya konu tuvalet ve fosseptiğin davalının zilyetliği altındaki taşınmazda bulunduğu; davacının taşınmazına herhangi bir tecavüzünün bulunmadığı gibi kullanımdan dolayı da insan sağlığı ve bitki sağlığı acısından bir zarar doğmadığı ve doğma ihtimali de olmayacağı bilirkişilerce hazırlanan 23.02.2016 tarihli kök rapor ve 21.03.2016 tarihli ek raporda belirtildiğinden davanın reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü doğru görülmemiş, bu sebeple hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/11/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.