Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2014/3767 Esas 2014/7915 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Marmaris 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 11/12/2013
NUMARASI : 2012/7-2013/771

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 05.01.2012 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 11.12.2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı G.. D.. vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R
Dava, TMK"nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davanın kabulü ile .. sayılı parsel lehine,..ve .. sayılı parseller aleyhine geçit irtifakı kurulmuştur.
Hükmü, davalı G.. D.. vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
TMK"nın 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Somut olaya gelince; geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince mümkün olduğunca yüzölçümü büyük olan parseller üzerinden geçit irtifakı kurulması tercih edilmelidir. Aleyhine geçit irtifakı tesis edilen .. parsel sayılı taşınmazın yüzölçümünün 585 m², .. parsel sayılı taşınmazın yüzölçümünün 365 m² olduğu, ..parsel sayılı taşınmazın yüzölçümünün ise 3.170 m² olduğu görülmektedir. Dosya içerisindeki 23.03.2013 tarihli bilirkişi raporu ekindeki krokiye göre, .. parsel aleyhine ..no’lu alternatiften geçit tesisinin daha uygun olduğu düşünülmeksizin, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesine aykırı olarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru değildir. Bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açılanan nedenlerle davalı G.. D.. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz harcının istek halinde yatırana iadesine, 12.06.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.