Danıştay 6. Daire 2017/8142 Esas 2021/413 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2017/8142
Karar No : 2021/413

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. … - Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Eskişehir ili, … ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda parselasyon yapılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Odunpazarı Belediye Encümeni kararı ile anılan karara yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı belediye encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 11/12/2013 tarih ve E:2013/7654, K:2013/8273 sayılı bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında yer verilen tespitler de göz önünde bulundurularak dağıtım ve özet cetvellerinin incelenmesinden; dava konusu belediye encümeni kararıyla yapılan dağıtımda Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ve Odunpazarı Belediye Başkanlığının 119,11 m2 hissesinin bulunduğu … ada, … parsel sayılı taşınmaza yönelik olarak, bu parsele daha yakın olan … ada, … parsel sayılı taşınmaz hisselerinin tahsisinin uygun olacağı, bunun dışında Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ve Odunpazarı Belediyesinin hisselerinin genelde küçük hisseler halinde farklı parsellere dağıtıldığı, … ada, … parsel sayılı taşınmaz dışında Odunpazarı Belediyesi ve Eskişehir Büyükşehir Belediyesine herhangi bir ayrıcalık tanınmadığı, davacıya ait taşınmazın yol ve yeşil alanda kalması nedeniyle yerinden tahsis olanağı bulunmadığı, davacı taşınmazından düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisi yapıldıktan sonra … ada, … parsel sayılı taşınmazda, 72,32 m2 hisse tahsisi yapıldığı, tahsis edilen parsel, uygulamaya giren davacı parselinden biraz uzak da olsa … Caddesine cepheli konumda tahsis yapılması nedeniyle imar haklarında değer artışı yaratacağı, ayrıca davacının hissesinin bölünmeden tahsis edilmesi nedeniyle davacının haklarının mevzuata uygun şekilde korunduğu, dava konusu parselasyon işleminin imar mevzuatına, üst ölçekli imar planlarına ve kamu yararına uygun olduğu, bu itibarla dava konusu encümen kararında imar mevzuatına ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu parselasyonda mevcut yapılaşmanın gözetilmediği, davacı parseli için müstakil parsel tahsisi yapılması imkanı varken çok hisseli tahsis yapıldığı, eşdeğer yerden hisse verilmediği, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu, bu nedenle davanın reddi yolundaki kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Usul ve yasaya uygun olan idare mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Dava dosyasının ve yukarıda yer verilen yargı kararlarının birlikte değerlendirilmesinden; davacının kadastral parselinin bölgedeki ulaşım kademelendirmesinde önemli bir yere sahip olduğu görülen yola cepheliyken imar planında 25 metrelik … Caddesinde ve kısmen yeşil alanda kalması nedeniyle davacıya yerinden tahsis yapılamadığı, bu durumda davacıya mümkün olan en yakın yerden tahsis yapılmasının mevzuat hükümlerinin gereği olduğu, ancak dava konusu işlem neticesinde davacıya tahsis edilen parselin kadastral parselden uzakta ve kadastral parsele göre değersiz olduğu görülmektedir.
Bu durumda, idare mahkemesince, uyuşmazlık hakkında karar verilebilmesi için imar planında yol ve yeşil alanda kalan dava konusu taşınmaz için kadastral parsel yakınından ve eşdeğer tahsis olanağı bulunup bulunmadığı ve dava konusu parselasyonda Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Odunpazarı Belediye Başkanlığı hisseleri bakımından ayrıcalıklı tahsis yapılıp yapılmadığı hususları açıklığa kavuşturulmak üzere yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından eksik incelemeye dayalı temyize konu kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava, Eskişehir ili, … ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda parselasyon yapılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Odunpazarı Belediye Encümeni kararı ile anılan karara yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır." hükmü yer almaktadır.
İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde düzenlenen "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; düzenleme sahasının, sınırı tespit edilerek düzenlenmesine karar verilen saha olduğu, aynı fıkranın (b) bendinde; düzenleme sınırının, düzenlenecek imar adalarının imar planına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerlerini çevreleyen sınır olduğu, 5. maddesinde ise; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerin, belediye encümen kararı ile; dışında valiliklerin, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tesbit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetinde oldukları, konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edileceği, belirlenen düzenleme sahasının bir müstakil imar adasından daha küçük olamayacağı, ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında bir kaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parsellerinin müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebileceği, düzenlemeye tabi tutulması gerektiği halde İmar Kanununun 18. maddesi hükmünün tatbiki mümkün olmayan hallerde, müstakil inşaata elverişli olan kadastro parsellerine plana göre inşaat ruhsatı verileceği, aynı Yönetmeliğin 6. maddesinde; düzenleme sınırının, iskân sahasının bittiği yerlerde iskân sınırlarından, iskân sahası içindeki yollarda yol ekseninden, cami ve karakol yerlerinin dış sınırından, yeşil alan ve genel otopark alanlarının düzenleme ortaklık payı oranı ve uygulamaya alınan parsel sınırına göre uygun görülecek yerinden geçirileceği, imar plânlarında gösterilmiş düzenleme sınırları varsa bu durumun dikkate alınacağı, son olarak düzenleme sınırının herhangi bir parseli iki veya daha fazla parçaya bölmesi halinde; sınırın, bu parçalardan düzenleme sahası dışında kalan başka bir imar adasına girmeyenleri varsa bunları da içine alacak şekilde geçirileceği, parsel büyük ise, ifraz yapılarak ifraz sınırından geçirileceği, yine Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı kuralı, aynı fıkranın (b) bendinde de; plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralı yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işlemiyle amaçlananın; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu gözönüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturması ve yol, yeşil alan gibi kamu alanlarının imar parsellerinde oluşan değer artışı karşılığında düzenlemeye giren parsel maliklerinden bedelsiz olarak alınarak kamunun eline geçmesini sağlamak olduğu, düzenleme sınırı belirlenirken yönetmelik hükümlerindeki esaslara dikkat edileceği açıktır.
Davacı tarafından dava konusu işlemlerin, Eskişehir ili, … ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … ve … (… ada, … ve …) parsel sayılı taşınmazlara yönelik olarak iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden davacıya teknik ve hukuki zorunluluklar nedeniyle müstakil parsel verilemediği, eski parsellerine yakın yerlerden tahsis yapıldığı, düzenleme ortaklık payı ve düzenleme ortaklık payı oranının mevzuata uygun olarak hesaplandığı, bu oranların düzenlemeye giren bütün parsellere uygulandığı ve alanları oranında eşit bir şekilde düzenleme ortaklık payı alındığı dikkate alındığında dava konusu işlemlerde imar mevzuatına, dağıtım ilke ve tekniklerine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği görülmüştür.
Anılan karar, yine aynı uygulamanın iptali istemiyle açılan ve ... İdare Mahkemesinin E:… esasına kayıtlı davada yaptırılan bilirkişi incelemesi sonrası mahkemeye sunulan raporda, uygulama dahilinde parselleri bulunan Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Odunpazarı Belediye Başkanlığı lehine daha ayrıcalıklı tahsislerin yapıldığının belirlendiği, belediye hisselerinin üçüncü kişi hisseleri şeklinde ele alınıp uygulamaya giren tüm parsel sahipleriyle eşit şartlarda değerlendirilmesi gerektiği halde belediye hisselerine diğer parsellerden daha ayrıcalıklı bir durum yaratılmasının da hukuka uygun olmadığı, bu durumda, davacı tarafından dava ve temyiz dilekçelerinde söz konusu parselasyon işlemi sonucu kadastral parsellerine eşdeğer olmayan parsel tahsis edildiğinin iddia edilmesi karşısında, ... İdare Mahkemesinin E:… esas kaydıyla açılan davada yaptırılan raporda yer alan tespitler de gözönünde bulundurularak, uygulamaya ilişkin özet ve dağıtım cetvellerinin incelenmesi suretiyle davacının kadastral parselleri olan … pafta, … ada, … ve … sayılı parsellerdeki tüm hisselerinin kadastral parseline eşdeğer şekilde verilmesinin mümkün olup olmadığının açıklığa kavuşturulması amacıyla bilirkişilerden ek rapor alınarak yeniden bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak karar verildiği gerekçesiyle Dairemizin 07/12/2016 tarih ve E:2013/5997, K:2016/8173 sayılı kararıyla bozulmuştur.
Dava dosyasının ve yukarıda yer verilen yargı kararlarının birlikte değerlendirilmesinden; davacının kadastral parselinin bölgedeki ulaşım kademelendirmesinde önemli bir yere sahip olduğu görülen yola cepheliyken imar planında 25 metrelik … Caddesinde ve kısmen yeşil alanda kalması nedeniyle davacıya yerinden tahsis yapılamadığı, bu durumda davacıya mümkün olan en yakın yerden tahsis yapılmasının yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinin gereği olduğu, ancak dava konusu işlem neticesinde davacıya tahsis edilen parselin kadastral parselden uzakta ve kadastral parsele göre değersiz olduğu görülmektedir.
Bu durumda, idare mahkemesince, uyuşmazlık hakkında karar verilebilmesi için imar planında yol ve yeşil alanda kalan dava konusu taşınmaz için kadastral parsel yakınından ve eşdeğer tahsis olanağı bulunup bulunmadığı ve dava konusu parselasyonda Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Odunpazarı Belediye Başkanlığı hisseleri bakımından ayrıcalıklı tahsis yapılıp yapılmadığı hususları açıklığa kavuşturulmak üzere yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından eksik incelemeye dayalı temyize konu karar isabetli bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 25/01/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.