9. Hukuk Dairesi 2015/18610 E. , 2015/26068 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının davalı işyerinde rutin bir şekilde çalışırken insan kaynakları müdürünün davacıyı odasına çağırdığını, kendisiyle yollarını ayırmak istediklerini, eğer istifa dilekçesi verirse tazminat ve diğer haklarını ödeyeceklerini, aksi halde işsizlik maaşı da alamayacak şekilde iş akdini feshedeceklerini söylediklerini, hiçbir surette bu teklifi kabul etmeyen davacının istifa dilekçesi de vermeyeceğini bildirmesi üzerine iş akdinin feshedildiğinin kendisine söylendiğini, iş akdinin herhangi bir neden belirtilmeden feshedildiğini, aslında sendikal örgütlenme ve ... Sendikası"na üye olunmasından dolayı iş akdinin feshedildiğini, çalıştığı süre içinde davacının işveren ve işveren vekilleri ile hiçbir sorunu olmadığını, işini en iyi şekilde yaptığını, çalışma arkadaşları ile ilişkilerinin iyi olduğunu, ... Sendikası"nın 2012 yılının mayıs-haziran aylarından itibaren davalı işverenlikte örgütlenme faaliyetlerinde bulunduğunu, işverenin de örgütlenmeyi kırmak ve gerekli çoğunluğa ulaşılmasına engel olmak için her türlü yola başvurduğunu, işçilerin sendikadan istifaya zorlandığını, işçilerden zorla ... "den alınan e-devlet şifrelerinin istendiğini ve e-devlet sitesi üzerinden sendikadan istifalarının gerçekleştirildiğini, tüm bu baskılara boyun eğmediği için davacının iş akdinin feshedildiğini belirterek, davacının iş akdinin feshinin haksız ve geçersiz olduğunun tespitine ve davacının işe iadesine, işe iade kararına rağmen davacının bir ay içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gerekli tazminat miktarının 1 yıllık ücret olarak tespitine, kararın kesinleşmesine kadar olan dönem için 4 dört aylık ücret ve diğer hakların davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili e; müvekkili şirketin kuruluşundan bu yana çalışanların temsil edilme ve örgütlenme haklarını tamamen kendi özgür iradeleri ile kullanmaları için gereken huzurlu ve özgür ortamı sağlama çabası içinde olduğunu, sendikal örgütlenmenin engellenme çabası içinde olunduğunun belirtildiğini, ancak müvekkili şirkette ... Sendikası"na bağlı 584 işçi bulunduğunu, engelleme çalışması yapılması halinde bu sayıya ulaşma imkanının olamayacağını, ... Sendikası"nın şirket çalışanlarının güvenini kazanamadığını ve bu başarısızlıktan dolayı gerekli çoğunluğu sağlayamadığını, bu başarısızlık karşısında müvekkili şirketi suçlama yoluna gittiklerini, müvekkili şirket hakkında asılsız haberler yaparak boykot başlattıklarını, sendika tarafından şirketin ticari itibarını zedeleyecek beyanlarda bulunulduğunu, davacının iş akdinin müvekkili şirket ürünlerini tüketmeme ve müvekkili şirket ürünlerini boykot etme yönündeki eylemleri desteklemesi ve ... hesabından da bu yönde paylaşımlarda bulunması nedeniyle iş akdinin feshedildiğini, feshin haklı nedene dayandığını, davacının e-devlet kapısı üzerinden sendikaya üye olduğunu, bu nedenle davacının sendika üyesi olup olmadığının müvekkili şirket tarafından bilinemeyeceğini, feshin sendikal nedene dayanmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece; davacının davranışının, sosyal paylaşım sitesinde sendikal faaliyet olarak yapılan Sütaş ürünlerinin tüketilmemesi yönündeki boykotuna ilişkin bir yazıyı beğenmekten ibaret olduğu, bu davranışın tek başına sadakat ve özen yükümlülüğüne aykırılık teşkil etmeyeceği, davacının iş saatleri dışında sosyal paylaşım sitesinde yaptığı beğenme eyleminin haklı ve geçerli fesih gerekçesi oluşturmayacağı, davalı işyerinde çalışanların işvereni eleştirme ve üretilen ürünleri tüketmeme şeklindeki davranışlarının sadakat yükümlülüklerine ve özen borcuna aykırılık teşkil etmeyeceği, tanık beyanlarına ve daha önce iş akitleri feshedilip dava açan işçilerin dava dosyalarındaki bilgilere göre işveren tarafından sendikalı olduğu öğrenilerek işçilerin öncelikle sendika üyeliğinden istifa etmelerinin istenildiği, istifa etmeyenlere baskı yapılarak istifa etmeye zorlandıkları istifa etmeyenlerin ise iş sözleşmelerinin değişik nedenlerle feshedildiği bu nedenle feshin sendikal nedene dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesi işverene, işçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenlerle iş sözleşmesini feshetme yetkisi vermiştir. İşçinin davranışlarından kaynaklanan fesihte takip edilen amaç, işçinin daha önce işlediği iş sözleşmesine aykırı davranışları cezalandırmak veya yaptırıma bağlamak değil; onun sözleşmesel yükümlülükleri ihlale devam etmesi, tekrarlaması rizikosundan kaçınmaktır. İşçinin davranışları nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilebilmesi için, işçinin iş sözleşmesine aykırı, sözleşmeyi ihlal eden bir davranışının varlığı gerekir. İşçinin kusurlu davranışı ile sözleşmeye aykırı davranmış ve bunun sonucunda iş ilişkisi olumsuz bir şekilde etkilenmişse işçinin davranışından kaynaklanan geçerli bir fesih söz konusu olur. Buna karşılık, işçinin kusur ve ihmaline dayanmayan sözleşmeye aykırı davranışlarından dolayı işçiye bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden işçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih nedeninden de bahsedilemez.
İşçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenler, aynı yasanın 25. maddesinde belirtilen nedenler yanında, bu nitelikte olmamakla birlikte, işyerlerinde işin görülmesini önemli ölçüde olumsuz etkileyen nedenlerdir. İşçinin davranışlarından veya yetersizliğinden kaynaklanan nedenlerde, iş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenemeyeceği durumlarda, feshin geçerli nedenlere dayandığını kabul etmek gerekecektir.
İşçinin davranışlarına dayanan fesih, her şeyden önce, iş sözleşmesinin işçi tarafından ihlal edilmesini şart koşmaktadır. Bu itibarla, önce işçiye somut olarak hangi sözleşmesel yükümlülüğün yüklendiği belirlendiği, daha sonra işçinin, hangi davranışı ile somut sözleşme yükümlülüğünü ihlal ettiğinin eksiksiz olarak tespit edilmesi gerekir. Şüphesiz, işçinin iş sözleşmesinin ihlali işverene derhal feshetme hakkını verecek ağırlıkta olmadığı da bu bağlamda incelenmelidir. Daha sonra ise, işçinin isteseydi yükümlülüğünü somut olarak ihlal etmekten kaçınabilip kaçınamayacağının belirlenmesi gerekir. İşçinin somut olarak tespit edilmiş sözleşme ihlali nedeniyle işverenin işletmesel menfaatlerinin zarar görmüş olması şarttır.
İşçinin iş sözleşmesini ihlal edip etmediğinin tespitinde, sadece asli edim yükümlülükleri değil; kanundan veya dürüstlük kuralından doğan yan edim yükümlülükleri ile yan yükümlerin de dikkate alınması gerekir. Sadakat yükümü, sözleşmenin taraflarına sözleşme ilişkisinden doğan borçların ifasında, karşı tarafın şahsına, mülkiyetine ve hukuken korunan diğer varlıklarına zarar vermeme, keza sözleşme ilişkisinin kapsamı dışında sözleşme ile güdülen amacı tehlikeye sokacak özellikle karşılıklı duyulan güveni sarsacak her türlü davranıştan kaçınma yükümlülüğünü yüklemektedir.
İşçinin iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini kusurlu olarak ihlal ettiğini işveren ispat etmekle yükümlüdür. 6098 sayılı TBK.’nun 396. Maddesi uyarınca “İşçi, yüklendiği işi özenle yapmak ve işverenin haklı menfaatinin korunmasında sadakatle davranmak zorundadır”.
4857 sayılı İş Kanunu’nun II. fıkrasının e bendi uyarınca, “işçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları”, kısaca sadakat borcunu ihlal eden davranışlarda bulunması işveren açısından haklı bir fesih nedeni oluşturur.
Dosya içeriğine göre, davacının iş sözleşmesi işveren tarafından sosyal paylaşım sitesi üzerinden Sütaş ürünlerinin tüketilmemesi için başlatılan boykot ilanına şahsına ait facebook sayfasından destek verdiği gerekçesiyle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II maddesi uyarınca feshedilmiştir.
Dosya içeriğine göre, davalı şirket, davacının üyesi olduğu sendika aleyhine kendi ürettiği ... ürünlerinin tüketilmemesi yönündeki boykot çağrılarına karşı ihtiyati tedbir talebinde bulunulmuş ve bu istemi İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 25.09.2014 Gün 2014/833 Esas sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Davacının işçi hukuka aykırılığı tedbir kararıyla da saptanan Sütaş ürünlerinin tüketilmemesi yönündeki boykot çağrısını, şahsına ait sosyal paylaşım sitesinde paylaşıp sayfasına koyduğu, ardından bir kısım işçilerin ise bu paylaşımı beğendikleri anlaşılmaktadır. Her ne kadar bir kısım boykot ilanlarında sendikal nedenle çıkarılan işçilerin geri alınması yönünde çağrının yapıldığı da saptanmış ise de, aynı ilanlarda ayrıca ... ürünlerinin tüketilmemesi ve boykot edilmesi yönünde de çağrı da bulunulmuştur. Salt çıkarılan işçilerin geri alınması konusunda yapılmış bir çağrının paylaşılmasının fesih nedeni olamayacağı açıksa da, halen çalışmakta olan davacının ... ürünlerinin tüketilmemesi yönünde çağrıyı da içeren ilanı beğenmesi sadakat borcunun ihlali niteliğindedir. Davacının bu davranışı haklı neden ağırlığında olmamakla birlikte işyerinde olumsuzluklara yol açmış ve işveren açısından iş ilişkisinin devamı beklenmez bir hal almıştır. Bu feshin geçerli nedene dayandığı kabul edilmelidir. Davacının sendikal nedenle feshedildiği iddiası ise, hükme gerekçe oluşturulan daha önceki fesihlerin iki yıl öncesine ilişkin olması, işyerinde halen çalışmaya devam eden sendikalı işçilerin bulunması, ayrıca davalının davacının somut davranışı üzerine iş sözleşmesinin feshedilmesi karşısında isabetli değildir. Zira sadakat borcuna aykırı bu davranış, sendika üyesi olsun veya olmasın iş ilişkisini olumsuz etkiler. Feshin geçerli nedene dayandığı sabit olduğundan davanın reddi gerekir.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM :
Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Davanın REDDİNE,
3. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4. Davacının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı 360.00 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500 TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine,
Kesin olarak 17.09.2015 gününde oybirliği ile karar verildi.