MAHKEMESİ : ERZURUM BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ :TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı ... vekilinin istinafı üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, hüküm harç yönünden düzeltilerek davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar, davalı ... vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-
Dava, ehliyetsizlik hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacılar, mirasbırakan anneleri ..."in 7559 ada 2 parsel ve 7195 ada 1 parsel sayılı taşınmazlardaki paylarının tamamını davalı ..."ye bağış suretiyle devrettiğini, ancak mirasbırakanlarının alzheimer hastası olduğunu ve önemli derecede algılama sorunları yaşadığını, temlik sırasında da ehliyetsizlik olduğunu ileri sürerek, tapu kayıtlarının iptali ile adlarına tesciline karar verilmesini istemişler, aşamada dava konusu 7195 ada 1 parsel sayılı taşınmazın ada ve parsel numarasının maddi hata sonucu yanlış yazıldığını, dava konusunun 7559 ada 2 parsel ve 7508 ada 1 parsel (yeni 2 parsel) sayılı taşınmazlar olduğunu bildirmişlerdir.
Davalı ..., dava konusu taşınmazların imar uygulaması ile oluştuğunu, tescil işlemleri sırasında yapılan hata neticesinde 7559 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki Hazine adına tescil edilmesi gereken payın davacıların mirasbırakanı ... adına, 7508 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki Hazine adına tescil edilmesi gereken payın ise davacıların mirasbırakanı ... ile dava dışı ... adına yolsuz olarak tescil edildiğini, ..."in yaptığı temlikin bağış olmadığını, sehven adına yapılan tescilin düzeltilmesi amacıyla dava konusu taşınmazlardaki payları devrettiğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesince, davalı ..."nin dava konusu 7195 ada 1 parsel sayılı taşınmazda pay maliki olmadığı, bu parsel yönünden davalıya husumet yöneltilemeyeceği, öte yandan mirasbırakan tarafından davalıya bağış yapılmadığı, temlikin yanlış yapıldığı bildirilen idari işlemin düzeltilmesine yönelik bir rızai devir olduğu gerekçesiyle, sübut bulmayan davanın reddine dair verilen kararın davacılar vekili tarafından istinafı üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince; davacıların ehliyetsizlik iddiasına ilişkin olarak tüm delillerin toplanması, dosyanın ATK"ya gönderilerek temlik tarihinde mirasbırakanın ehliyetli olup olmadığının araştırılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, 6100 sayılı HMK’nin 353/1-a-6 maddesi uyarınca, ilk derece mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosya mahkemesine gönderilmiş, bu karardan sonra ilk derece mahkemesince, ATK"dan alınan 26.12.2018 tarihli rapora göre, mirasbırakan ..."in 10.09.2013 olan işlem tarihinde fiil ehliyetine haiz olmadığının bildirildiği, bu nedenle davalıya yapılan devrin geçersiz olduğu, mirasbırakan adına yapılan ilk tescilin yolsuz olup olmamasının, mirasbırakan tarafından hukuki işlem ehliyeti bulunmadığı sırada yapılan dava konusu temlikin geçersiz olduğu sonucunu değiştirmeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, kararın davalı vekili tarafından istinafı üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince; davanın kabulüne karar verilmesinin doğru olduğu ancak davalı ..."nin harçtan muaf olduğu ve sorumlu tutulmaması gerektiği gerekçesiyle, davalının istinaf başvurusunun kısmen kabulüyle, 6100 sayılı HMK’nin 353/1-b-2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, hükmün harç yönünden düzeltilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1928 doğumlu mirasbırakan ..."in 07.10.2013 tarihinde ölümü ile mirasçı olarak davacı çocukları ..."ın kaldıkları, mirasbırakan ..."in çekişme konusu 7508 ada 1 parsel (yeni 2 parsel) sayılı taşınmazdaki 80061/880388 olan payının tamamı ile 7559 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki 18626/319696 olan payının tamamını 10.09.2013 tarih ve 7789 yevmiye numaralı işlem davalı ..."ye devrettiği, mirasbırakanın temliki bizzat yaptığı ve tescil istem belgesinde ""... imar uygulaması sonucu yapılan hatalı tescil edilen hisselerimin Maliye Hazinesi adına tescil edilmesi, düzeltilmesini talep (muvafakat) ederim"" şeklinde beyanı bulunduğu, davalı ..."nin de dava konusu 7559 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki payını 22.03.2016 tarihinde satış suretiyle dava dışı ..."a devrettiği ve payın bu kişiler adına tescil edildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan Adli Tıp Kurumu"ndan alınan 26.12.2018 tarihli rapora göre mirasbırakan ..."in temlik tarihi olan 10.09.2013 tarihinde fiil ehliyetine haiz olmadığı bildirilmiştir.
Bilindiği üzere, Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun(HMK) 125/1. maddesi " Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir:
a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde davacı davayı kazanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur.
b) İsterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür." hükmünü içermektedir.
Anılan düzenleme, kendiliğinden (re"sen) gözetilmesi zorunlu bir usul kuralı olup, mahkemece davacı tarafa seçimlik hakkı hatırlatılarak davayı ne şekilde sürdüreceği sorulmalı ve sonucuna göre işlem yapılmalıdır.
Somut olaya gelince; dava konusu taşınmazların mirasbırakan tarafından davalı ..."ye temlik tarihinde, mirasbırakanın hukuki işlem ehliyeti bulunmadığı tespit edilerek davalı adına oluşan tescil kaydının yolsuz olduğunun kabul edilmesi doğrudur.
Ne var ki, dava konusu 7559 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki 18626/319696 pay davalı ... tarafından dava tarihinden sonra 22.03.2016 tarihinde satış suretiyle dava dışı üçüncü kişilere temlik edilmiştir.
Hal böyle olunca, dava konusu 7559 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki anılan payın yargılama sırasında el değiştirmiş olduğu gözetilerek, 6100 sayılı HMK"nın 125/1. maddesi uyarınca gerekli usuli işlemlerin yerine getirilmesi, ondan sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davalının değinilen yön itibariyle yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 371/1-a maddesi uyarınca Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, HMK’nun 373/2. maddesi gereğince dosyanın kararı veren Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesine gönderilmesine, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 25.10.2021 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.