MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... ve Maliye Hazinesi"ne izafeten ... aleyhine 24/09/2012 gününde verilen dilekçe ile haksız el koyma nedeniyle maddi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 28/05/2015 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davalı Maliye Hazinesi temsilcisi ve davalı ... vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
1-Davalı ... Müdürlüğünün temyizi yönünden;
Dava, haksız el koyma nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; karar, Maliye Hazinesi’ne izafeten ... temsilcisi ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili, müvekkilinin işlettiği tankere kaçak akaryakıt taşıdığı iddiasıyla el konularak davacı hakkında soruşturma başlatıldığını, açılan kamu davasında beraat ve aracın iadesine karar verildiğini, kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiğini ancak iadenin gerçekleşmediğini ve uzun süre muhafaza altında kalan aracın hurda haline geldiğini belirterek, tankerde oluşan değer kaybı ve aracın kullanılamaması nedeniyle oluşan kazanç kaybının davalılardan tazmini isteminde bulunmuştur.
Davalı Maliye Hazinesi temsilcisi; husumet yönünden davanın reddi gerektiğini, husumet konusunda aksi söz konusu olsa bile davanın zamanaşımına uğramış olduğunu, dava konusu olay ve işlemlerde hiçbir kusurlarının bulunmadığını belirterek davanın esastan da reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı ... vekili; davanın husumet ve esastan reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, alınan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davalı sıfatının Maliye Hazinesine ait olduğu, diğer davalı ... yönünden ise temsilcide yanılma halinin var olduğu anlaşılmaktadır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu 124. maddesi gereği, dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi dahi karşı tarafın rızası aranmaksızın hakim tarafından kabul edilecektir. Somut olayda, davalı ... yönünden temsilcide yanılma bulunduğuna göre, hakkında açılan davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, tazminatın kısmen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya uygun düşmemiş, bu durum kararın bozulmasını gerekmiştir.
2-Davalı Maliye Hazinesinin temyizine gelince; dava ehliyeti, kişinin bizzat veya vekili aracılığıyla bir davayı davacı veya davalı olarak takip etme ve usulü işlemleri yapabilme ehliyetidir. Dava ehliyeti, medeni hakları kullanma ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekildir; dolayısıyla, medeni hakları kullanma ehliyetine (fiil ehliyetine) sahip gerçek ve tüzel kişiler dava ehliyetine de sahiptirler. Taraf sıfatına gelince, bir hakkı dava etme yetkisi (dava hakkı) kural olarak o hakkın sahibine aittir. Bir hakkın sahibinin kim olduğu, dolayısıyla o hakkı dava etme yetkisinin kime ait olduğu, (o davada davacı sıfatının kime ait olacağı) tamamen maddi hukuk kurallarına göre belirlenir. Ancak, bir davanın davacısının o dava yönünden davacı sıfatına sahip bulunmadığının belirlenmesi halinde, mahkeme dava konusu hakkın mevcut olup olmadığını inceleyemeyeceğinden sıfat yokluğundan davanın reddine karar vermek zorundadır. Taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu halde, taraf sıfatı dava konusu sübjektif hakka ilişkindir. O halde, dava konusu şey üzerinde kim veya kimler hak sahibi ise, davayı da bu kişi veya kişilerin açması gerekir. Davayı açabilmek için gerekli sıfat, dava konusu şey üzerinde hak sahibi olan kişiye aittir. Taraf sıfatı usul hukuku sorunu olmayıp, dava konusu sübjektif hakkın özüne ilişkin bir maddi hukuk sorunu olduğundan taraf sıfatının yokluğu, davada taraf olarak gözüken kişiler arasında dava konusu hakkın doğumuna engel olduğu için def"i değil, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülmesi mümkün ve mahkemece de kendiliğinden nazara alınması zorunlu bir dava şartıdır.
Dosya kapsamından; davaya konu aracın ruhsat malikinin dava dışı Adnan Adak olduğu, araca yine dava dışı ..."in kullanımındayken kaçakçılık suçunda kullanıldığı iddiasıyla el konulduğu, sanık ..."ın tüm ceza yargılaması boyunca aracın kendisine ait olduğunu belirttiği, ... Asliye Ceza Mahkemesi"nin 2003/17 esas ve 2006/14 karar sayılı ilamı ile sanıkların beraatine ve aracın ruhsat sahibi ..."a iadesine karar verildiği kararın temyizi üzerine Yargıtay 7. Ceza Dairesinin 22/02/2010 gün, 2007/13570 esas ve 2010/2596 karar sayılı ilamı ile davanın zamanaşımı nedeniyle ortadan kaldırılmasına ve aracın ruhsat sahibine iadesi ile trafik kaydı üzerine konulan tedbirin kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
Şu halde mahkemece; yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda aracın kayden malikinin dava dışı ... olduğu, araca el konulduğu sırada yine dava dışı ... tarafından kullanıldığı, davacının ise ceza dosyasındaki ifadesinde aracın maliki olduğunu belirttiği, eldeki dava dilekçesinde ise aracın işleteni olduğuna dair beyanlarda bulunduğu, ceza yargılaması sonucunda aracın ruhsat maliki ..."a iadesine karar verildiği gözetilerek davacı ..."ın, aktif dava ehliyeti bulunup bulunmadığının usulünce araştırılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya uygun düşmemiş, bu durum kararın bozulmasını gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... yararına, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı Maliye Hazinesi yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı Maliye Hazinesinin diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına 18/02/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.