Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2013/9242 Esas 2013/12751 Karar Sayılı İlamı

1. Hukuk Dairesi
Esas No: 2013/9242
Karar No: 2013/12751

Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2013/9242 Esas 2013/12751 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Dava, çaplı taşınmaza el atmanın önlenmesi ve tazminat isteğiyle açılmıştır. Mahkeme, tazminat isteğinin harç ödenmeden açıldığını ve el atmanın önlenmesine ilişkin isteğin ise harç yatırılmadığı gibi yargılama sırasında da harç ikmali yapılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Ancak, davada ileri sürülen el atmanın önlenmesi istekleri için keşfen saptanan ya da saptanacak dava değeri üzerinden peşin harcın alınması gerektiği ve bu zorunluluğun gözardı edilerek hüküm kurulmasının doğru olmadığı belirtilmiştir. Bu nedenle davanın temyiz eden tarafın lehine bozulmasına karar verilmiştir.
Kanun Maddeleri:
- 1086 sayılı HUMK'nın 413. maddesi: Dava açılırken, dava konusu hakkın para ile değerlendirilmesi mümkün ise dava değeri ve buna göre alınacak harç el atılan yerin değeri ile talep edilen tazminat toplamından ibaret olur.
- 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 16. maddesi: Harcın ödenmesi ya da tamamlanması tarafların isteğine bırakılmaz ve mahkemece kendiliğinden gözetilir.
- 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 32. maddesi: Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılamaz.

1. Hukuk Dairesi 2013/9242 E. , 2013/12751 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : ŞAVŞAT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 05/03/2013
NUMARASI : 2010/85-2013/46

Yanlar arasında görülen elatmanın önlenmesi, tazminat davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
Dava, çaplı taşınmaza el atmanın önlenmesi ve tazminat isteklerine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki; iddianın içeriği ve ileri sürülüş biçiminden, davanın taşınmaz malın aynına ilişkin olduğu ve konusunu oluşturan hakkın para ile değerlendirilmesinin mümkün bulunduğu; böyle bir davada, 1086 sayılı HUMK"nın 413. ve 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 16. Maddeleri uyarınca dava değerinin ve buna göre alınacak harcın, el atılan yerin değeri ile talep edilen tazminat toplamından ibaret olacağı kuşkusuzdur (4.3.1953 tarihli ve 10/2 sayılı İBK).
Dosya içeriği ve toplanan delillerden, davanın, hükmedilmesi istenen tazminat miktarı üzerinden harç ödenmek suretiyle açıldığı, el atmanın önlenmesi yönünden harç yatırılmadığı gibi, yargılama sırasında da bu yönden harç ikmali yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunu, harcın alınmasını veya tamamlanmasını tarafların isteklerine bırakmayıp, anılan hususun mahkemece kendiliğinden gözetileceğini düzenlenmiş ve buyurucu nitelikteki 32. maddesinde yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılamayacağını öngörmüştür.
Hal böyle olunca, öncelikle davada ileri sürülen isteklerden el atmanın önlenmesi isteği ile ilgili olarak keşfen saptanan ya da saptanacak dava değeri üzerinden peşin harcın alınması, bu zorunluluk yerine getirildiği takdirde davaya devam edilmesi gerekirken, anılan husus gözardı edilerek işin esası bakımından hüküm kurulması doğru değildir.
Davacının temyiz itirazı açıklanan nedenden ötürü yerindedir. Kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK."nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 17.9.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.