Danıştay 6. Daire 2020/7060 Esas 2021/674 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7060
Karar No : 2021/674

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 20/11/2019 tarih ve E:2019/8009, K:2019/11713 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde II. grup korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen Hanın komşuluğunda yer alan ve depo olarak işletilen tek katlı yapının; Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı gereği, 15 gün içinde tahliye edilerek yıkıma hazır hale getirilmesine ilişkin … tarih ve … kayıt numaralı Fatih Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunma alanlarında ruhsatsız olarak yapı yapılması halinde bu yapılar ile koruma amaçlı imar planlarında, plana; sitlerde, sit şartlarına aykırı olarak yapı yapıldığının tespit edilmesi halinde, bu yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem yapılması koruma bölge kurulları tarafından ilgili belediyeden, kamu kurum veya kuruluşundan istenebileceği, bu durumda ilgili belediye veya kamu kurum veya kuruluşu tarafından 3194 sayılı İmar Kanununda belirtilen usule göre işlem yapılacağı anlaşılmaktadır.
Olayda; davalı idarece, dava konusu yapı ile ilgili 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde belirtilen usule uygun olarak yıkım kararı alınmadan dava konusu işlemle, taşınmazın yıkıma hazır hale getirilerek 15 gün içinde tahliye edilmesi davacıdan istenildiğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdüğü iddiaların değerlendirilmediği, nitekim İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile … tarih ve … sayılı kararında 2863 sayılı Kanunun 16. maddesi uyarınca gerekli işlemlerin belediyesince ivedilikle yapılarak Kurula bilgi verilmesine karar verildiğinden, davanın konusunu esasen bu işlemlerin oluşturduğunu ve husumetin Kültür ve Turizm Bakanlığına yöneltilmesi gerektiğini, davalı idare tarafından sadece söz konusu işlemlerin tebliğinin yapıldığı, dava konusu yerin sit alanı içinde olduğu, anılan Kurul kararlarının ise 2863 sayılı Kanunun 16. ve 65. maddelerine dayandığı, dolayısıyla dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemin dayanağı koruma bölge kurulu kararlarında söz konusu yapının yıkımı ile ilgili bir karar alınmadığı, sadece belediyesince imar mevzuatına göre işlem tesis edilmesi gerektiği belirtildiğinden, belediyesinin işlem tesis etme hususunda bağlı yetki içerisinde olması, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesindeki usule uyulmasına engel teşkil etmeyeceği sonucuna varıldığından, karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 20/11/2019 tarih ve E:2019/8009, K:2019/11713 sayılı kararı kaldırılarak, uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde II. grup korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen Hanın komşuluğunda yer alan ve depo olarak işletilen dava konusu yapı ile ilgili İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile … tarih ve … sayılı kararında 2863 sayılı Kanunun 16. maddesi uyarınca gerekli işlemlerin belediyesince ivedilikle yapılarak Kurula bilgi verilmesine karar verilmiştir.
İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile Fatih Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğünden anılan Kurul kararları gereği, 2863 sayılı Kanunun 16. maddesi uyarınca tek katlı yapının kaldırılıp kaldırılmadığı hususunda ivedilikle bilgi verilmesi istenilmiştir.
Söz konusu yazıya istinaden … tarih ve … kayıt numaralı Fatih Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü işlemi ile yapının 15 gün içinde tahliye edilerek yıkıma hazır hale getirilmesi bildirilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 9. maddesinde; "Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde koruma bölge kurullarınca alınan kararlara aykırı olarak, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarında inşaî ve fizikî müdahalede bulunulamaz, bunlar yeniden kullanıma açılamaz veya kullanımları değiştirilemez. Esaslı onarım, inşaat, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen yıkma, yakma, kazı veya benzeri işler inşaî ve fizikî müdahale sayılır." hükmü, 10. maddesinde; "Her kimin mülkiyetinde veya idaresinde olursa olsun, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve bunların her türlü denetimini yapmak veya kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve valiliklere yaptırmak, Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir." hükmü, 16. maddesinde; "Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunma alanlarında ruhsatsız olarak inşaat yapmak yasaktır. Buralarda ruhsatsız olarak yapılacak inşaatlar ile, koruma amaçlı imar planlarında, plana; sit'lerde, sit şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem yapılır." hükmü, koruma kurullarının görevleri ile ilgili 57. maddesinde; "Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarına ilişkin uygulamaya yönelik kararlar almak." hükmü, 61. maddesinde; "Kamu kurum ve kuruluşları ve belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, koruma yüksek kurulu ve koruma bölge kurullarının kararlarına uymak zorundadır." hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde ise; "Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarına ilişkin uygulamaya yönelik kararlar almak konusunda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun görevli bulunduğu ve kurulların aldığı kararlara kamu kurum ve kuruluşlarının, belediyelerin, gerçek veya tüzel kişilerin uymak zorunda olduğu anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, her ne kadar İdare Mahkemesince; dava konusu yapı ile ilgili 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde belirtilen usule uygun olarak yıkım kararı alınmadan taşınmazın yıkıma hazır hale getirilerek 15 gün içinde tahliye edilmesi gerektiğine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş ise de, dava konusu yapı ile ilgili İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile … tarih ve … sayılı kararında 2863 sayılı Kanunun 16. maddesi uyarınca gerekli işlemlerin belediyesince ivedilikle yapılmasına karar verilmesine istinaden İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile Fatih Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğünden, anılan Kurul kararları gereği, 2863 sayılı Kanunun 16. maddesi uyarınca tek katlı yapının kaldırılıp kaldırılmadığı hususunda ivedilikle bilgi verilmesi istenilmesi nedeniyle, yapının 15 gün içinde tahliye edilerek yıkıma hazır hale getirilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği görülmüş olup yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereği, belediyenin, koruma kurulu kararının gereğini yerine getirmek hususunda bağlı yetki içerisinde bulunduğu, başka bir deyişle, bu konuda takdir yetkisinin bulunmadığı dikkate alındığında, dava konusu işlem tesis edilirken 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesindeki usule uyulması gerekmediği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla; İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının uygulanması amacıyla tesis edilen dava konusu işlemde usul yönünden hukuka aykırılık bulunmadığından, işlemin diğer unsurları yönünden bir inceleme ve değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 27/01/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY :
Karar düzeltme dilekçesinde ileri sürülen hususlar, Danıştay Altıncı Dairesince verilen 20/11/2019 tarih ve E:2019/8009, K:2019/11713 sayılı kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, karar düzeltme isteminin reddi gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.