MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı şirket tarafından 10 adet bonoya dayanarak ... 2. İcra Müdürlüğü"nün 2015/1501 Esas sayılı takip dosyasında başlatılan kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte, borçlu vekilinin, örnek 10 nolu ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 günlük yasal süresi içerisinde icra mahkemesine başvurarak; takip konusu borca ilişkin, daha önceden .... İcra Müdürlüğü"nün 2008/10790 Esas sayılı dosyasından 2 adet bonoya dayanarak takip başlatıldığını, takip sırasında alacaklı ile borçlu arasında imzalanan 01.09.2010 tarihli protokol uyarınca dosya borcunun vekalet ücreti, masraf ve tüm fer"iler dahil toplam 480.000,00 TL olarak kabul edildiğini, bu borç için 24 adet senet düzenlenerek alacaklı vekiline teslim edildiğini ayrıca dosyanın derhal işlemden kaldırılarak hacizlerin kaldırılacağının kararlaştırıldığını, bunun üzerine protokol kapsamında verilen senet bedellerinin alacaklıya ödendiğini, ancak icra dosyasının protokole uygun olarak işlemden kaldırılmadığını ve bu takip derdest iken aynı borçla ilgili şikayete konu takibin başlatıldığını bu takibin konusunun ise 10.09.2011, 10.11.2011 ve 10.12.2011 vade tarihli 20.000,00 TL bedelli 3 adet bono olduğu, takip tarihi itibari ile bonoların zamanaşımına uğradığını ileri sürerek takibin iptalini talep ettiği, mahkemece; anılan 3 adet bono yönünden İİK"nun 169/a-4. maddesi gereğince takibin zamanaşımı nedeniyle iptaline diğer istemlerin reddine karar verildiği,borçlu şirket tarafından kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 22.12.2015 Tarihli 2015/8425-32598 K. Sayılı ilamı ile " taraflar arasında varlığı çekişmesiz bulunan protokole göre derdest bir icra takip borcunun ifası amacıyla 24 adet bono verildiği bu bonoların ödenmesi halinde icra dosya borcunun kalmayacağının belirtilmesi nedeniyle, taraflar arasında borcun yenilenmesi sözleşmesinin yapılmadığı,mevcut borç için bono verilmesinin tek başına yenileme anlamına gelmediği sonucuna ulaşıldığı, bu nedenle derdest bir takip dosyası alacağı için protokolle verilen kambiyo senetlerine dayalı olarak başlatılan şikayet konusu takibin iptaline karar verilmesi" gerekçesi ile ilamın bozulmasına karar verildiği, mahkemece bozmaya uyularak takibin iptaline karar verildiği görülmektedir.
Somut olayda, Dairemiz bozma ilamında da açıklandığı üzere alacaklı tarafça da kabul edildiği anlaşılan taraflar arasında yapılan 01.09.2010 tarihli protokolün ilk sayfasında, söz konusu icra takibinde gelinen aşamada vekalet ücreti ve icra harçları da dahil toplam alacağın 480.000 TL olarak sabitlendiği ve .... İcra Müdürlüğü"nün 2008/10790 Esas

sayılı dosyasındaki bütün hacizlerin kaldırılacağı ve dosyanın derhal işlemden kaldırılacağı, bu dosyadan dolayı başkaca hak ve alacağının kalmadığı hususunda mutabakata varıldığı, belirlenen borcun 01.09.2010 tarihinde tanzim edilen ve her biri 20.000,00 TL değerinde birer aylık vadelerle 10.10.2010-10.09.2012 tarihleri arasında düzenlenen 24 adet senetlerle ödeneceğinin protokolde kararlaştırılarak alacaklı vekiline senet asıllarının teslim edildiği protokolün 2. sayfasının son paragrafında ise; “Yukarıdaki senetler ödendiği takdirde karşılıklı ibralaşmış sayılacaktır.” ifadelerine yer verildiği görülmektedir. Bu durumda taraflar arasında varlığı çekişmesiz bulunan bu protokole göre derdest bir icra takip borcunun ifası amacıyla 24 adet bono verildiği bu bonoların ödenmesi halinde icra dosya borcunun kalmayacağının belirtilmesi nedeniyle, taraflar arasında borcun yenilenmesi sözleşmesinin varlığının kabulü gerekmekte olup, Dairemizin 04.06.2015 tarih ve 2015/4769 Esas, 2015/15438 Karar sayılı bozma ilamı üzerine ilgili mahkemesince verilen kararla .... İcra Müdürlüğü 2008/10790 Esas sayılı takibin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca, taraflar arasında yapılan protokolden önce başlatılan ....İcra Müdürlüğü"nün 2008/10790 E. sayılı takibin ilgili mahkemece borcun yenilendiğinden bahisle iptal edildiği anlaşıldığından, bu protokol kapsamında verilen senetler hakkında ... 2. İcra Müdürlüğü"nün 2015/1501 Esas sayılı dosyası ile takip başlatılmasında usule aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, bir davada mahkemenin veya tarafların yapmış oldukları bir usul işlemi nedeniyle taraflardan biri lehine, dolayısıyla diğeri aleyhine doğan ve gözetilmesi zorunlu olan hakka, usuli kazanılmış hak denilmektedir.
Yargıtay içtihatları ile kabul edilen “usuli kazanılmış hak” olgusunun, birçok hukuk kuralında olduğu gibi yine Yargıtay içtihatları ile geliştirilmiş istisnaları bulunmaktadır. Mahkemenin bozmaya uymasından sonra yeni bir İçtihadı Birleştirme Kararı (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK) ya da geçmişe etkili bir yeni kanun çıkması karşısında, Yargıtay bozma ilamına uyulmuş olmakla oluşan usuli kazanılmış hak hukukça değer taşımayacaktır. Benzer şekilde, uygulanması gereken bir kanun hükmünün, hüküm kesinleşmeden önce Anayasa Mahkemesince iptaline karar verilirse, usuli kazanılmış hakka göre değil, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir (HGK"nun 21.01.2004 gün ve 2004/10-44 E., 19 K.; 03.02.2010 gün ve 2010/4-40 E., 2010/54 K. sayılı kararları).
Bu sayılanların dışında, ayrıca görev, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hataya dayanan bozma kararlarına uyulmasında olduğu gibi kamu düzeni ile ilgili konularda usuli kazanılmış haktan söz edilemez (Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü – C. V, 6, b ... 2001, s. 4738 vd).
Ayrıca, maddi hata (hukuki yanılma), maddi veya hukuki bir olayın olup olmadığında veya koşul veya niteliklerinde yanılmayı ifade eder ( Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, Doruk Yayınları, 1. Baskı, 1976, s. 208).
Burada belirtilen maddi hata kavramından amaç; hukuksal değerlendirme ve denetim dışında, tamamen maddi olgulara yönelik, ilk bakışta hata olduğu açık ve belirgin olup, her nasılsa inceleme sırasında gözden kaçmış ve bu tür bir yanlışlığın sürdürülmesinin kamu düzeni ve vicdanı yönünden savunulmasının mümkün bulunmadığı, yargılamanın sonucunu büyük ölçüde etkileyen ve çoğu kez tersine çeviren ve düzeltilmesinin zorunlu olduğu açık hatalardır.
“Maddi hataya dayanan bozma kararına uyulması da usulü müktesep hak teşkil etmez” ( Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 15.03.1972 gün ve E:1968/1 - 277, K:176;
01.03.1995 gün ve E:1995/7-641, K:117; 23.01.2002 gün ve E:2001/1-1010, K:2002/1; 12.07.2006 gün ve E:2006/4-519, K:527; 04.11.2009 gün ve E:2009/13-370, K:2009/480 sayılı kararları, Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, ... 2001, Cilt 5, sayfa 4771 vd.).
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için, bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir (Hukuk Genel Kurulu"nun 24/05/2017 tarih ve 2017/2-1607 Esas, 2017/968 Karar sayılı kararı).
Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde; Dairemizin 22.12.2015 tarih ve 2015/18425 E. - 2015/32598 K. Sayılı bozma ilâmı maddi hataya dayalı olup, mahkemece bozmaya uyulması, borçlu lehine usuli kazanılmış hak oluşturmaz.
O halde, mahkemenin takip dayanağı 3 adet senet yönünden zamanaşımı itirazının kabulü yönündeki ilk kararı alacaklı tarafından temyiz edilmeyerek kesinleşmiş olduğundan takip dayanağı 7 adet senet yönünden yapılan şikayetin reddi yönünde hüküm tesis edilmesi gerekirken maddi hataya dayalı bozma ilamına uyularak takibin iptaline karar verilmesi isabetsizdir.
SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile,mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK"nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19.03.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.