Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : Alacak

YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2- Davacı ... şirkette 01/04/2009-04/01/2011 ve 08/02/2011-18/07/2011 tarihleri arasında çalıştığını, çalıştığı süre aralığında her hafta 3 gün fazla mesai yaptığını, fazla mesainin haftada 12 saati aştığını, fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini belirterek fazla mesai ücret alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir.
Günlük çalışma süresinin onbir saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağı, zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir.
Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (İş Kanunu, Md. 69/3). Bu durum günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden, haftalık kırkbeş saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde yedibuçuk saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. Dairemizin kararları da bu yöndedir
Fazla çalışma yönünden diğer bir yasal sınırlama da, İş Kanununun 41 inci maddesindeki, fazla çalışma süresinin toplamının bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamayacağı şeklindeki hükümdür. Ancak bu sınırlamaya rağmen işçinin daha fazla çalıştırılması halinde, bu çalışmalarının karşılığı olan fazla mesai ücretinin de ödenmesi gerektiği açıktır. Yasadaki sınırlama esasen işçiyi korumaya yöneliktir
Fazla çalışmanın belirlenmesinde, 4857 sayılı Yasanın 68 inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınması gerekir.
Fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtay’ca hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır
Davacı ... işyerinde her hafta 3 gün fazla mesai yaptığını, fazla mesainin haftada 12 saati aştığını ancak fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini iddia etmiştir.
Davalı otelde üçlü vardiya sistemi olduğu için davacının fazla mesai yapmasının mümkün olmadığını, her vardiyanın 8 saat olduğunu, sezonda yoğunluk yaşansa da yeterli eleman olduğunu, davacının fazla mesai yapmadığını savunmuştur.
Yargılama sırasında dinlenen davacı ... otelde üç vardiya olduğunu çalışma saatlerinin 08.00-16.00 , 16.00-24.00 , 24.00-08.00 arasında olduğunu, davacının bir hafta sabah 08.00 de işe başlayıp akşam 16.00 da işten çıktığını, öğle arası yemek molasının iş durumuna göre bazen 15 dakika bazen yarım saat olduğunu, sabah 10.00 da ve öğleden sonra 15.00 de olmak üzere 15 er dakika ara dinlenmesi olduğunu,haftanın 2 ya da 3 günü saat 21.00 de işten çıktığını,ikinci vardiyada ise 16.00 da işe başlayıp akşam 24.00 de işten çıktığını, iş yoğunluğuna göre akşam yemeğinde 15-20 dakika ve yine 15 er dakikalık ara dinlenmesi olduğunu, üçüncü vardiyanın 24.00 de başlayıp sabah 08.00 de bittiğini, bu vardiyada da davacının yarım saat yemek molası olduğunu ayrıca iki kez de 10 - 15 dakikalık ara dinlenmesi olduğunu, ikinci vardiyada çalışırken de öğlen 12.00 de gelip gece 24.00 de çıktığını, haftada 2-3 bazen de 4 kez bu şekilde çalıştığını, üçüncü vardiyada ise akşam 22.00 de işe başlayıp sabah 08.00 de işten çıktığını, bunun da işin durumuna göre 2-3 kez olduğunu, davalı tanıkları ise otelde üç vardiya olduğunu çalışma saatlerinin 08.00-16.00 , 16.00-24.00, 24.00-08.00 arasında olduğunu beyan etmişlerdir.
Mahkemece davacı ve davalı tanıkları işyerinde üçlü vardiya sistemi olduğu, fazla mesai ile ilgili olarak 2010 aralık ayında 2 gün,2011 şubat ayında 1 gün,2012 yılı temmuz ayında 2 gün fazla mesai gösterilerek tahakkukunun yapıldığı , işyerinde üçlü vardiya sistemi uygulanmakla birlikte zaman zaman fazla mesai yapıldığından davalı tarafın sunduğu yazılı delil olarak kabul edilen 2012 temmuz giriş çıkış dökümüne göre davacının haftada 6 gün 9 saat çalıştığı günde 1 saat ara dinlenmesi yaparak günde 8 ve haftada toplam 48 saat çalışıp 3 saat fazla mesai yaptığı kabul edilmiştir.
Somut olayda dosya arasında 2012 yılı 7. ay işyeri giriş çıkış kayıtları ve 2001 7. ve 8. ay vardiya çizelgeleri bulunmaktadır. Mahkemece 2012 yılı temmuz ayı kayıtlarının tüm çalışma dönemini kapsayacak şekilde değerlendirilmiş olup dosya arasında davacının kabul edilen fazla mesai alacağına bilirkişi tarafından nasıl ulaşıldığını gösteren bir hesaplama tablosu bulunmamaktadır. Yapılacak iş çizelge olan dönem için çizelgeye göre çizelge bulunmayan dönem için ise tanık beyanlarına itibarla davacının temyizi bulunmadığından davalı yararına kazanılmış hak oluştuğu da gözetilerek fazla mesai ücret alacaklarının bilirkişiye denetime elverişli bir şekilde rapor hazırlatılarak ve hesaplama tablosu yaptırılarak açıkça belirlenmesidir. Mahkemece yazılı şekilde denetime elverişli olmayan bilirkişi raporuna itibarla fazla mesai ücret alacağı talebinin kabul edilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 23.02.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.