2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 36/3-b maddesine aykırılık eyleminden dolayı kabahatli ... hakkında Denizli Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünün 05/10/2018 tarihli ve MA 32533693 sayılı idarî para cezası karar tutanağı ile uygulanan 2.018,00 Türk lirası idarî para cezasına yönelik başvurunun, yapılan işlemin idari yargının görev alanında bulunduğundan bahisle hakimliğin görevsizliğine ilişkin Denizli 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 27/11/2018 tarihli ve 2018/4464 değişik iş sayılı kararı aleyhine Adalet Bakanlığının 18/11/2019 gün ve 14890 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 25/11/2019 gün ve KYB-2019-114675 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
2918 sayılı Kanun"un "Adli Kovuşturma ve Cezaların Uygulanması" başlıklı Dokuzuncu Kısım"ına dahil “Bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara bakacak mahkemeler ve yetkileri” başlığı altında düzenlenen 112. maddesinin ilk paragrafında; sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki hafif para cezasını veya bu kanundaki hafif hapis cezasını, belgelerin geri alınması ve iptali veya işyerlerinin kapatılması cezasını gerektiren suçlarla ilgili davalara trafik mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde yetki verilen sulh ceza mahkemelerinde bakılacağı ifade edilmiş; böylelikle sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınmasına ilişkin uygulamalar trafik ve sulh ceza mahkemelerinin görevi dışında tutulmuş iken; 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun"un 20. maddesiyle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 112. maddesinde yapılan değişiklik ile maddenin başlığı, “Sürücü belgelerinin geri alınmasında ve iptalinde yetki” şeklinde, madde ise, “Bu Kanunun 6 ncı maddesinde sayılan görevlilerin ve trafik tescil kuruluşlarının yetkilendirildiği haller hariç olmak üzere, sürücü belgelerinin geri alınmasına ve iptaline sulh ceza mahkemeleri karar verir" şeklindeki düzenleme ile yeniden düzenlendiği,
Somut olayda, sürücü belgesi geçici olarak alınan kabahatlinin araç kullanarak trafiğe çıktığının tespit edilmesi nedeniyle hakkında düzenlenen idari yaptırım karar tutanağına yönelik başvurusunu inceleme görev ve yetkisinin sulh ceza hâkimliğinin uhdesinde olduğu gözetilmeden, başvurunun esastan incelenmesi gerektiği gözetilmeden görevsizlik kararı verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü;
Kanun yararına bozmaya konu somut uyuşmazlıkta; başvuran hakkında, 19.08.2017 tarihinde (ilk kez) alkollü araç kullanırken yakalanması nedeniyle, idari para cezası ve sürücü belgesinin 6 ay süreyle (geçici olarak) geri alınmasına karar verilmesi sırasında, sürücü belgesi yanında olmadığı gerekçesiyle fiziken teslim tutanağı düzenlenemediği, ancak sonradan da kabahatlinin sürücü belgesini kolluk görevlilerine teslim etmediği, kanun yararına bozmaya konu dosyadaki kabahatin gerçekleştiği 05.10.2018 tarihinde ise; bu kez denetim sırasında muayenesiz aracı sevk ve idare ederken yakalandığı, sürücü belgesinin geçici olarak geri alınması kararındaki 6 aylık süre sona ermiş olmasına rağmen, hakkındaki idari para cezasını tam olarak yatırmadığından iade işlemlerinin gerçekleştirilmediği gerekçesiyle, sürücü belgesinin henüz iadesi gerçekleşmeden araç kullandığı gerekçesiyle, bu kez de 2918 sayılı Kanun"un 36/3-b maddesi uyarınca hakkında idari para cezası uygulandığı ve sürücü belgesinin ikinci kez 001812 numaralı geri alma tutanağı ile geçici olarak geri alındığı, kabahatlinin hem idari para cezasına hem de sürücü belgesinin hukuka aykırı şekilde ikinci kez elinden alınması işlemine karşı başvuruda bulunduğu,
Sulh Ceza Hakimliğince, başvurunun önce usulen kabulüne karar verildiği, ancak sonradan 2918 sayılı Kanun"un 6495 sayılı Kanunla değişik 112. maddesinin yeni halinde bile idari makamlara verilen geçici geri alma işleminin idari bir işlem olması ve idari para cezasıyla birlikte sürücü belgesinin geçici olarak geri alınması işlemine de itiraz edilmiş olması karşısında, görevli yargı merciinin Kanun"da aksine bir hüküm bulunmadığı hallerde idare mahkemeleri olacağından bahisle başvurunun reddine karar verildiği görülmüştür.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu"nun "Genel kanun niteliği" başlıklı 3. maddesinde; "(1) Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır." hükmü içermesi,
Uyuşmazlık Mahkemesinin, 30.11.2015 tarihli, 2015/757 E. 2015/774K. ve 2015/787E. 2015/802K. sayılı ve benzer mahiyetteki diğer kararlarında ve en güncel 01.03.2021 tarihli, 2021/64 E. 2021/65 K. sayılı kararında; "...uyuşmazlığa konu idari para cezası ve sürücü belgesinin geri alınmasına dair idari yaptırım kararının, Kabahatler Kanunu"nun 16. maddede yazılı idari yaptırımlardan (idari para cezası ve idari tedbirlerden) biri olduğu, 5560 sayılı Kanun"la değişik 5326 sayılı kanunun 3. maddesine göre; diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, bu kanunda mevcut idari yaptırım kararlarına karşı kanun yollarına ilişkin hükümlerin uygulanacağı, bu nedenle görevli yargı merciinin adli yargı yeri olduğu..." yönünde tespitte bulunulması,
Keza Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11.06.2020 tarihli, 2020/97 YD İtiraz kararında da; "...Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar kazanan kararları birlikte değerlendirildiğinde, geri alma niteliğine bakılmaksızın sürücü belgesinin geri alınması yaptırımına karşı açılacak davalarda, adli yargı merciinin görevli olduğu,..." şeklinde değerlendirme yapılması karşısında;
Sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınmasına dair 2918 sayılı Kanun"da açıkça idari yargı mercinin görevli olduğuna dair bir hüküm bulunmaması nedeniyle incelemenin Sulh Ceza Hakimliğince yapılması gerektiği değerlendirilmekle; Denizli 1. Sulh Ceza Hakimliğince, başvurunun esastan incelenmesi gerekirken yazılı şekilde yargı yolu nedeniyle görevsizliğine karar verilmesinin hukuka aykırı olacağı anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, Denizli 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 27/11/2018 tarihli ve 2018/4464 değişik iş sayılı kararının 5271 sayılı CMK"nin 309/4-a maddesi gereğince BOZULMASINA, müteakip işlemlerin mahallinde yapılacak gerekli araştırma ve inceleme sonucunda karar verilmek üzere yerine getirilmesine, 28.04.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.