Danıştay 8. Daire 2016/4758 Esas 2021/423 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/4758
Karar No : 2021/423

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Tur. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :216 sayılı Yasanın Ek-2. maddesi uyarınca, büyükşehir belediyesi sınırlarına giren belediyelerin yürütmekte olduğu toplu taşıma ve ulaşım hizmetlerinin, gerçek - tüzel kişilere yaptırılması amacıyla verilen ruhsat, imtiyaz sözleşmesi ve kira sözleşmesinin, ruhsatta öngörülen süre ve sahip oldukları hat güzergahı ile sınırlı olarak, büyükşehir belediyesi toplu taşım ve ulaşım sistemine dahil edilecektir.
6360 sayılı Yasa ile büyükşehir kapsamına alınan Karacabey Belediyesince ruhsatlandırılan servis aracının ancak önceki hat güzergahında taşımacılık yapabileceği açık olup, tüm büyükşehir kapsamında taşımacılık yapması mümkün değildir. Bunun için yetkili UKOME'den gerekli izinlerin alınması gerekmektedir.
Bu itibarla; UKOME'den güzergah izni olmaksızın, ruhsatta belirtilen güzergahı dışında taşımacılık yaptığı açık olan davacının, gerek 1608 sayılı gerekse davalı belediye Emir Talimatları uyarınca meslek icrasından men edilebileceği görülmektedir.
Buna karşın; 1608 sayılı Yasa uyarınca, bahsi geçen idari yaptırım kararının belediye encümeni tarafından verilmesi gerekmektedir.
Olayda ise; izinsiz taşımacılık yapan davacıya fiiline uygun olarak verilen cezanın yetkisiz mercii olan Zabıta Daire Başkanlığınca tesis edilmesi karşısında işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta olup, belirtilen gerekçe ile işlemin iptali gerektiğinden davanın reddine dair kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Bursa İli, Karacabey İlçesine kayıtlı (S) servis plakalı araç ile Bursa merkezde taşımacılık yaptığı tespit edilen davacıya 208 TL para cezası verilmesi ve aracının 15 gün meslek ve ticaretten men edilmesine ilişkin Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Zabıta Daire Başkanlığı'nın … gün ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, servis taşımacılığı yapan davacının, Karacabey Belediyesi'nden güzergah izin belgesi aldığı ve bu güzergah izin belgesinin de … Belediyesi sınırları içerisinde geçerli olduğu, … Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde … Kavşağı …Bölgesi'nde yapılan denetimde, davacının güzergah izin belgesi olmadan servis taşımacılığı yaptığı görüldüğünden yukarıda yer verilen mevzuat hükmü uyarınca ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, güzergah izin belgesinde öngörülen yer dışında izinsiz servis taşımacılığı yaptığı anlaşılan davacının 5326 sayılı Kanun'un 19 ve 36. Maddeleri uyarınca 208 TL idari para cezası ile cezalandırılmasında ve aracının 15 gün süreyle trafikten men edilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bursa Büyükşehir Belediyesi Taksi, Dolmuş, Minibüs, Servis Araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin "U Tipi Güzergah İzin Belgesini" düzenleyen 15. maddesinde; "U Tipi Güzergah izin belgesiyle Öğrenci ve Personel servis taşımacılığı yapacak servis araçları UKOME Kurulunca belirlenecek güzergahlarda yolcu taşımacılığı yapabilir. Büyükşehirin Merkez İlçeleri dışında kalan ilçelere kayıtlı (S) plakalı servis araçları ile büyükşehir sınırları içindeki merkez ilçelerdeki Okul/İşyerlerine Öğrenci/Personel taşımacılığı yapılacaksa taşınan Öğrenci veya Personelin tamamının Servis Aracının kayıtlı bulunduğu İlçede ikamet etmesi zorunludur. Büyükşehir Merkez İlçeleri içinde Öğrenci ve Personel alınamaz" hükmüne, "Denetim" başlıklı 18. maddesinde; 5326 sayılı Kanunun 32. maddesine istinaden, 1608 sayılı Kanunun 1. Maddesine göre, bu Yönetmelik ile ilgili belirlenen emir ve yasakların Bursa Büyükşehir Belediyesi Emir ve Yasaklarını Belirleyen Zabıta Yönetmeliği'nde tanımlandığı, anılan Yönetmeliğin araçlar ile ilgili hususları düzenleyen 9. maddesinin 1. bendinde; araçların belirlenen güzergah dışında çalışamayacağı, 10. bendinde; güzergah izin belgesi hükümlerine tabi ise güzergah izin belgesi almadan çalışamayacağı, 11. bendinde; yapılan denetimler sırasında belgelerini ibraz etmek zorunda oldukları, 23. bendinde ise; belediyeden ruhsat veya izin belgesi almaksızın belediye sınırları dahilinde taşımacılık yaptığı tespit edilen tahdit kapsamı içinde veya dışında olan tüm araçlar hakkında işlem yapılarak, 5326 sayılı Kanunun 19. maddesi uyarınca 15 gün süreyle araçların otoparka çekileceği belirtilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı Şirkete ait … plakalı araçla (U) tipi güzergah izin belgesi olmaksızın taşımacılık yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle 5326 sayılı Yasa uyarınca davacıya 189,00 TL idari para cezası verilerek aracın otoparka çekilmek suretiyle 15 gün trafikten men edilmesi üzerine anılan işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; davacıya (U) tipi güzergah izin belgesi olmadan faaliyette bulunduğu gerekçesiyle dava konusu işlemler tesis edilmiş ise de; dava konusu işleme dayanak olan Bursa Büyükşehir Belediyesi Taksi, Dolmuş, Minibüs, Servis Araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin "U Tipi Güzergah İzin Belgesini" düzenleyen 15. maddesinde değişiklik yapılmasına ilişkin ... tarih ve ... sayılı meclis kararının iptali istemiyle açılan davada; … İdare Mahkemesin … tarih, E:…, K:… sayılı kararıyla anılan Meclis kararının iptaline karar verildiği; kararın, Dairemizin, 08/02/2017 gün ve E:2015/11427 K:2017/621 sayılı kararı ile onandığı görülmekte olup, yargı kararı ile hukuka aykırı bulunarak iptal edilen Yönetmelik hükmü dayanak alınarak tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, hukuka aykırı bulunarak iptal edilen düzenleme esas alınarak tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmamakla, davanın reddine dair kararda da hukuki isabet görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/01/2021 tarihinde esasta oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.



GEREKÇEDE KARŞI OY :

(X)- 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 7/f maddesi, Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamanın; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamanın; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermenin; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmenin büyükşehir belediyelerinin yetki ve sorumluluğunda olduğu hükmünü amirdir.
Aynı Kanunun Ek- 2. maddesinin son fıkrasında ise; Büyükşehir belediyesi sınırlarına giren belediyelerin yürütmekte olduğu toplu taşıma ve ulaşım hizmetlerinin üçüncü kişilere yaptırılması
amacıyla verilen ruhsatlar, ruhsatta öngörülen süre ve sahip olunan hat güzergahı ile sınırlı olmak üzere büyükşehir belediyesi toplu taşım ve ulaşım sistemine dahil edilir, hükmü yer almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesi 'b' bendinde, kanunların belediyeye verdiği yetkiler çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak, ’p’ bendinde de, kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taşıt sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyeye verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yapmak belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.
Öte yandan, 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkındaki 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muadil Kanunun 1/1. maddesinde, ‘’Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerinin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin men’ine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.’’ hükmüne yer verilmiştir.
Bursa Büyükşehir Belediyesi Emir-Yasak ve Zabıta Yönetmeliği'nin 9. maddesinin 23. fıkrasında; Belediyeden Ruhsat veya izin belgesi almaksızın belediye sınırları dahilinde taşımacılık yaptığı tespit edilen tahdit kapsamı içinde veya dışında olan tüm araçlar hakkında işlem yapılarak 5326 sayılı Kanunun'un 19. maddesi uyarınca 15 gün süreyle araçlar otoparka çekilir, kuralı yer almakta olup; yine davalı idarenin Taksi - Dolmuş - Minibüs Sevis Araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 15. maddesinde sonradan büyükşehir sınırına katılan belediyelerde yürütülen servis taşımacılığı için "U Tipi" güzergah belgesi alınarak merkezden yolcu alamayacakları kararlaştırılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; ....Belediyesi'nden güzergah izin belgesi alıp, servis taşımacılığı yapan davacının, ... Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde U Tipi güzergah izin belgesi almadan servis taşımacılığı yaptığı gerekçesiyle zabıta tarafından tesis edilen dava konusu işlemle, Belediye Emir Yasak ve Zabıta Yönetmeliğinin 9. maddesinin 23. fıkrası uyarınca maliki olduğu ... plakalı aracın 15 gün süreyle trafikten men edildiği ve 208 TL idari para cezası verildiği anlaşılmaktadır.
1608 sayılı Kanunun, belediyelere yetki ve görev alanları ile ilgili konularda yasak koyma ve bu yasağa uymama halinde yaptırım belirleme yetkisi verdiği açıktır.
Aktarılan yasal düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, belediye sınırları içinde toplu taşıma ile ilgili olarak belediyelerin düzenleme yapma, ceza verme görev ve yetkisinin bulunduğu, belediyelerin; 1608 sayılı kanunun 1/1. maddesi bağlamında ‘faaliyetin niteliğine göre’ yasaklanan faaliyetin men’i ya da faaliyetten men’e karar verebileceği tabiidir.
Öte yandan; 5216 Sayılı Kanun'un Ek-2. maddesi uyarınca; büyükşehir belediyesi sınırlarına giren belediyelerin kanunların verdiği yetkiye dayanarak yürütmekte olduğu toplu taşıma ve ulaşım hizmetleri, gerçek ve tüzel kişilere yaptırılması amacıyla verilen ruhsat, imtiyaz sözleşmesi ve ulaşım araçları kira sözleşmesi, ruhsatta öngörülen süre ve sahip oldukları hat güzergahı ile sınırlı olarak, büyükşehir belediyesi toplu taşım ve ulaşım sistemine dahil edilecektir.
6360 sayılı Yasa ile büyükşehir kapsamına alınan Karacabey Belediyesince ruhsatlandırılan servis aracının ancak önceki hat güzergahında taşımacılık yapabileceği açık olmakla birlikte, tüm büyükşehir kapsamında taşımacılık yapması mümkün değildir. Bunun için yetkili UKOME'den gerekli izinlerin alınması gerekmektedir.
Bu itibarla; UKOME'den alınmış bir güzergah izni olmaksızın, ruhsatta belirtilen güzergahı dışında taşımacılık yaptığı açık olan davacının, gerek 1608 sayılı gerekse davalı belediye Emir Talimatları uyarınca meslek icrasından men edilebileceği görülmektedir.
Buna karşın; 1608 sayılı Yasa uyarınca, bahsi geçen idari yaptırım kararının, belediye encümeni tarafından verilmesi gerekmektedir.
Olayda ise; izinsiz taşımacılık yapan davacıya fiiline uygun olarak verilen cezanın yetkisiz mercii olan Zabıta Daire Başkanlığınca tesis edilmesi karşısında işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta olup, belirtilen gerekçe ile işlemin iptali gerektiğinden davanın reddine dair kararın bozulması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyoruz.