Danıştay 8. Daire 2016/8992 Esas 2021/444 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/8992
Karar No : 2021/444

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Belediye Başkanlığı - …
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …

İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Keşif ve bilirkişi yaptırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararda hukuka uyarlık bulunmadığından bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek ve 2577 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca davacının duruşma istemi kabul edilmeyerek işin gereği görüşüldü:
Dava, Balıkesir İli, Ayvalık İlçesindeki Atatürk Bulvarının bakım, onarım, tasarruf yetkisi ve sorumluluğunun Balıkesir Büyükşehir Belediyesine devrine ilişkin Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığı Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, Ulaşım Koordinasyon Merkezinin … tarih ve … sayılı kararı ile Balıkesir İli Ayvalık İlçesinde bulunan Atatürk Bulvarının ana arter olarak tanımlandığı ve davacı idare temsilcisince karşı oy kullanıldığı, böylece söz konusu Atatürk Bulvarının ana arter olarak belirlenmesine ilişkin kararın … tarihinde davalı idarenin bilgisine girdiği ve bu işleme karşı süresi içinde dava açılmayarak idari anlamda kesinleştiği, ana arter olarak belirlenen Atatürk Bulvarının, 5216 sayılı Kanun'un 7. maddesinin (g) bendi uyarınca, ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek yetkisini haiz bulunan Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığına, bakım, onarım, tasarruf yetkisi ve sorumluluğunun devrine ilişkin ve kesinleşen ana arter kararının sonucu niteliğinde olan dava konusu işlemde mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinde; "Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: ...g) Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek." hükmüne, "Ulaşım hizmetleri" başlıklı 9. maddesinde; "Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır. Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır. Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz." hükmüne, ''Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon'' başlıklı 27. maddesinin 2. fıkrasında ise; ''büyükşehir belediyelerinde meydan, bulvar, cadde, yol, sokak, park, spor ve kültürel tesislerin büyükşehir belediyesi ile büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dağılımına ilişkin esaslar büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenir'' düzenlemesine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğünün … tarihli yazısı ile, Ayvalık, Edremit ve Erdek ilçelerindeki ana arter niteliğindeki yolların tanımlanması talebinin Ulaşım Koordinasyon Merkezinin … tarihli toplantısında değerlendirildiği ve 145 sayılı kararı ile, "ana arter yollar, genellikle şehir içerisinde önemli noktaları birbirine bağlayan, yerine göre belirli bir genişliğin (10-15m) üzerinde olan, şehir içerisinde sürekliliği bulunan, toplu taşıma hatlarının güzerahında olan, kullanım kapasitesi itibariyle bölgedeki diğer yollardan daha fazla kullanım kapasitesine sahip olan, konumuna göre bölünmüş veya bölünmemiş nitelikte olabilen yollar olarak tanımlanabilmektedir. Balıkesir İli Ayvalık İlçesinde bulunan …Bulvarı, Edremit İlçesinde bulunan … Caddesi ve Erdek İlçesinde bulunan H…Caddelerinin ana arter niteliği taşıyıp taşımadığı hususunda "Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Genelinde Geometrik Düzenleme ile Yol ve Kavşak Ön Projelerinin Hazırlanması Ortak Hizmet Projesi" imzalanan ... Üniversitesinden alınan teknik görüşte; söz konusu yolların yukarıda tanımı yapılan ana arter niteliğini büyük ölçüde taşıdıkları beyan edilmiştir. Ilçelerimizde yapılan/yapılacak olan düzenleme çalışmalarında, temel özellikleri bakımından aynı çerçeve içerisinde bulunan yolların, özellikle ilçeler arası/deniz yolu-karayolu transfer kısmında yer alanların, yolcu ve yük aktarma kısmında bağlayıcı niteliği bulunan ve alternatif olabilecek başka yollar bulunmadığı tespit edilenlerin, ana arter olarak tanımlanmasının olumlu yönde katkı sağlayacağı değerlendirilmiş olup, Ayvalık İlçesindeki Atatürk Bulvarının ... Ana arter olarak tanımlanmasına" ilişkin oy çokluğuyla verilen karara davacı idare temsilcisinin Atatürk Caddesinin ana arter statüsü taşımadığı görüşüyle karşı oy kullandığı, bu karara istinaden UKOME tarafından tanımlanan ana arterlerdeki yolların bakım, onarım ve sorumluluğunun değerlendirildiği ... tarihli belediye meclisi toplantısında, 643 sayılı dava konusu karar ile, Balıkesir İli, Ayvalık İlçesindeki Atatürk Bulvarının bakım, onarım, tasarruf yetkisi ve sorumluluğunun Balıkesir Büyükşehir Belediyesine devrine karar verilmesi üzerine 09/10/2015 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırları" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında; iptal davalarının, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılabilecekleri hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı Kanun'un 31. maddesiyle yollamada bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Bilirkişi İncelemesi" başlıklı beşinci bölümünde yer alan 266. maddesinde, mahkemenin çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verileceği, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı; 273. maddesinde, mahkemenin bilirkişinin görevlendirilmesine ilişkin kararında inceleme konusunun bütün sınırlarıyla açıkça belirlenmesine ve bilirkişinin cevaplaması gereken sorulara ilişkin hususlara yer vermek zorunda olduğu; 279. maddesinde bilirkişi raporunun gerekçeli olması gerektiği, bilirkişinin hukuki değerlendirmelerde bulunamayacağı; 281. maddesinde mahkemenin gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla tekrar inceleme de yaptırabileceği; 282. maddesinde ise hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği kurala bağlanmıştır.
Dava konusu olayda, ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı çalışmalarını yürütmek Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmış olup, anılan mevzuat düzenlemesi gereğince, Atatürk Bulvarının bakım, onarım, tasarruf yetkisi ve sorumluluğunun Balıkesir Büyükşehir Belediyesine devrine karar verilmiş ise de, işlemin sebep unsurunu, Atatürk Bulvarının ana arter olarak olarak tanımlanması oluşturmakta olup, işlemin sebep unsuru olan Atatürk Bulvarının mevcut fiziksel özellikleri, planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve ulaşım hiyerarşisi içerisindeki mevzuat hükümleri uyarınca ''Ana arter'' niteliği taşıyıp taşımadığı hususunda keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile davanın reddine dair verilen Mahkeme kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden kullanılmayan …TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/01/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :

(X)- İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına karar verilmesi gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.