Danıştay 8. Daire 2016/14979 Esas 2021/418 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/14979
Karar No : 2021/418

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : …Genel Müdürlüğü - …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Ankara İli, Bala İlçesi, …Beldesinde yolcu taşımacılığı yapan davacı tarafından, çalıştığı beldenin 2008 yılında Gölbaşı İlçesine mahalle olarak bağlanması nedeniyle, kendine de Gölbaşı-Ulus hattında çalışmak üzere (J) plaka verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair EGO Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; 5216 sayılı Yasa hükümleri uyarınca görev ve yetkisi dahilinde, Ulaşım Koordinasyon Merkezi Genel Kurulunun … günlü ve … sayılı kararı ile 5216 sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesine bağlanan ilçe ve ilk kademe belediyelerinde faaliyet gösteren tahditli ticari minibüslerin hat ve güzergahların belirlendiği ve bunlar içerisinde yer alan Bala Belediyesinde davacının da sahibi olduğu tahditli ticari minibüslerin güzergahlarının Bala İlçesi sınırları olarak belirlendiği ve yine görev ve yetkisi dahilinde … tarih ve … sayılı UKOME Genel Kurulu kararında, Bala Belediyesinde İlçe ve İl Trafik Komisyonu kararı ile plakalara tahdit getirilmiş minibüslerin varsa mevcut faaliyetlerine kendi belediye sınırları içinde devam etmeleri ve UKOME'nin … sayılı kararında belirtilen güzergaha uyulması gerektiğinin belirtilmesi karşısında, davacının adına kayıtlı bulunan … ticari plakalı araca, Gölbaşı-Ulus güzergahında çalıştırılmak üzere "J" tahsisli plaka verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinin (f) fıkrasında; "Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" büyükşehir belediyesinin görevleri arasında sayılmış, anılan Yasanın 9. maddesinde; “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır.Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.” kuralına yer verilmiştir.
15.06.2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin "Ulaşım Koordinasyon Merkezi" başlıklı üçüncü kısmının “Görev ve yetkileri” kenar başlıklı 18. maddesinde “(1) UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla; a)
Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla, … ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; otobüs, taksi, dolmuş ve servis durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmekle…d) Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bunlara izin ve çalışma ruhsatı vermekle, e) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, ulaşım, toplu taşıma ve trafik mevzuatının büyükşehir belediyesine verdiği yetki doğrultusunda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla,...” görevli ve yetkilidir" hükümlerine yer verilmiştir.
1942 tarihli ve 4325 sayılı Ankara Elektrik ve Havagazı ve Adana Elektrik Müesseselerinin İdare ve İşletmeleri Hakkında Kanunun 3. maddesinin (c) bendinde; 3666 numaralı kanun mucibince Ankara ve Adana belediyelerinin kendi hudutları dahilinde elektrikle işliyecek yolcu nakil vasıtaları işletmek hususundaki inhisar haklarını bu müesseselere devrettikleri takdirde milli ekonomiye en uygun bir şekilde bu işletmeleri kurmak ve yürütmek; EGO Genel Müdürlüğü'nün vazifeleri arasında sayılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının adına kayıtlı … plakalı aracı ile 16/01/1977 tarihinden itibaren 2008 yılına kadar Ankara İli Bala İlçesine bağlı bir belde olan ve bu tarihten sonra Gölbaşı İlçesine bağlı bir mahalle yapılan Karaali'den Ankara Samanpazarı semtine taşımacılık işi yaptığı, Gölbaşı-Ulus güzergahında çalıştırılmak üzere "J" tahsisli plaka verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden servis araçları, toplu taşıma araçları ile taksi sayılarının, bu araçların güzergahları ile bunlara belli seriden plaka verilmesi ve çalışma izni verilmesi konusunda karar verme yetkisinin Ulaşım Koordinasyon Merkezine ait olduğu anlaşılmakta olup; 4325 sayılı Kanunla verilen hizmetleri yürütmekle görevli olan ve büyükşehir belediye başkanlığına bağlı olarak kurulan davalı EGO Genel Müdürlüğünün bu konuda işlem tesis etme yetkisinin bulunmadığı açıktır.
Bu durumda, davacının talebinin Ulaşım Koordinasyon Merkezine iletilerek bu birim tarafından incelenip karara bağlanması gerekirken, bu konuda yetkisi bulunmayan EGO Genel Müdürlüğü tarafından tesis edilen, başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta olup; işin esasını inceleyen İdare Mahkemesi kararında da hukuki isabet görülmemiştir.
Davalı idarece, Bala İlçesinin büyükşehir belediyesi sınırına katılması üzerine, içlerinde davacının da bulunduğu, bu ilçede faaliyette bulunan yolcu taşımacılarının Bala sınırları içinde çalışmakta oldukları güzergahta çalışmalarına devam etmelerine ilişkin … ve … sayılı UKOME kararları uyarınca, büyükşehir kapsamında taşıma yapamayacakları belirtilmiş ve bu sebeple davacının başvurusu UKOME ye sevk edilmemiş ise de, bahsi geçen UKOME kararlarının davacının talebine ilişkin olmayıp, Bala İlçe sınırındaki güzergahlara ilişkin olduğu; davacının talebinin ise, çalıştığı beldenin Gölbaşı İlçesine katılması nedeniyle, bir başka güzergah olan Gölbaşı-Ulus hattına ilişkin olduğu anlaşıldığından, davacının başvurusunun 5216 Sayılı ve Yönetmelikte yer alan koşullar yönünden, UKOME' de değerlendirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan; davacı tarafından dava konusu işlemin ibraz edilmediği ve dosyada işlem örneği olmadığı görülmekle belirtilen eksikliğin giderilmesi üzerine yeniden değerlendirme yapılacağı da tabiidir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/01/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.