Kararı Veren
Yargıtay Dairesi : 5. Ceza Dairesi
Mahkemesi :Ağır Ceza
Sayısı : 39-Değişik iş

Askeri Ceza Kanunu"na muhalefet suçundan sanık ..."ın cezalandırılması isteğiyle açılan kamu davasında Mardin 1. Asliye Ceza Mahkemesince 21.11.2017 tarih ve 958-698 sayı ile mahkemenin yetkisizliğine ve dosyanın Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Dosyanın gönderildiği Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesince 18.12.2017 tarih ve 260-195 sayı ile Mardin 1. Asliye Ceza Mahkemesinde yargılama yapılmak üzere mahkemenin yetkisizliğine ve oluşan yetki uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Mardin Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesince 09.01.2018 tarih ve 39 değişik iş sayı ile yetkili mahkemenin Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesi olduğuna karar verilmiştir.
Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesinin kararına karşı Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 07.03.2018 tarihli yazısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 16.03.2018 tarihli ve 21674 sayılı ihbarnamesi ile kanun yararına bozma olağanüstü kanun yoluna başvurulması üzerine Yargıtay 5. Ceza Dairesince 09.04.2018 tarih ve 3513-2641 sayı ile talebin reddine karar verilmiştir.
Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünce 09.07.2018 tarihli yazı ile, Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 09.04.2018 tarihli ve 3513-2641 sayılı kanun yararına bozma talebinin reddi kararına karşı 5271 sayılı CMK’nın 308. maddesi uyarınca itiraz kanun yoluna başvurulması amacıyla talepte bulunulması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca 12.07.2018 tarihli ve “Kanun yararına bozma” konulu yazı, talep eki dosya ile birlikte Yargıtay 1. Ceza Dairesi Başkanlığına sunulmuştur.
Yargıtay 1. Ceza Dairesince 01.10.2018 tarih ve 3237-3767 sayı ile bu konuda karar verilmek üzere dosyanın Yargıtay 5. Ceza Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bu talebin CMK"nın 308. maddesi uyarınca itiraz mahiyetinde olduğunu kabul eden ve inceleme yapan Yargıtay 5. Ceza Dairesince 20.11.2018 tarih ve 12343-9195 sayı ile itiraz nedeninin yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; Mardin 1. Asliye Ceza Mahkemesi ile Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesi arasında oluşan olumsuz yetki uyuşmazlığı konusunda Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesince verilen kararın isabetli olup olmadığının tespitine ilişkin ise de öncelikle Yargıtay Ceza Genel Kurulunca incelenmesi gereken nitelikte bir itirazın bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
İncelenen dosya kapsamından;
Sanık ...’ın Mazıdağı-Mardin nüfusuna kayıtlı olduğu,
Mardin Cumhuriyet Başsavcılığınca sanık ...’un Askeri Ceza Kanunu’na muhalefet suçundan cezalandırılması istemiyle 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 63/1-b ve TCK’nın 53. maddeleri uyarınca Mardin Asliye Ceza Mahkemesine kamu davası açıldığı,
Mardin 1. Asliye Ceza Mahkemesince 21.11.2017 tarih ve 958-698 sayı ile; düzenlenen idari para cezasının kesinleşmesiyle suçun oluşacağı, idari para cezasının Mazıdağı Kaymakamlığınca tanzim edildiği gerekçesiyle yetkili mahkemenin Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesi olduğuna karar verildiği ve kararın itiraz edilmeksizin kesinleştiği,
Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesince 18.12.2017 tarih ve 260-195 sayı ile, yetkili mahkemenin sanığın bağlı olduğu askerlik şubesinin bağlı oluğu yer mahkemesi olduğu, Mazıdağı ilçe sınırları içerisinde askerlik şubesi bulunmadığı, sanığın Mardin Askerlik Şubesine bağlı olduğu gerekçesiyle Mardin Asliye Ceza Mahkemesine karşı yetkisizlik kararı verildiği ve bu kararın itiraz edilmeksizin kesinleştiği,
Oluşan olumsuz yetki uyuşmazlığının giderilmesi konusunda Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesince 09.01.2018 tarih ve 39 değişik iş sayı ile Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesinin yetkili olduğuna kesin olarak karar verildiği,
Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesinin bu kararına karşı Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 07.03.2018 tarihli yazısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 16.03.2018 tarihli ihbarnamesi ile kanun yararına bozma olağanüstü kanun yoluna başvurulması üzerine Yargıtay 5. Ceza Dairesince 09.04.2018 tarih ve 3513-2641 sayı ile talebin reddine karar verildiği,
Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünce 09.07.2018 tarihli yazı ile Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 09.04.2018 tarihli ve 3513-2641 sayılı kanun yararına bozma talebinin reddi kararına karşı 5271 sayılı CMK’nın 308. maddesi uyarınca itiraz kanun yoluna başvurulması amacıyla talepte bulunulması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca 12.07.2018 tarihli, 60712 sayılı ve “Kanun yararına bozma” konulu yazıyla;
“1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu"na muhalefet suçundan sanık ... hakkında yapılan yargılama sonucunda, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 18/2. maddesi uyarınca mahkemenin yetkisizliğine, dosyanın yetkili ve görevli Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmesine dair Mardin 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 21.11.2017 tarihli ve 958-698 sayılı kararını müteakip, Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesinin 18.12.2017 tarihli ve 260-195 sayılı kararıyla mahkemenin yetkisizliğine karar verilmesi üzerine ortaya çıkan olumsuz yetki uyuşmazlığının giderilmesi amacıyla dosyanın gönderildiği Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesince verilen Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesinin yetkili mahkeme olarak belirlenmesine ilişkin 09.01.2018 tarihli ve 39 değişik iş sayılı kararına yönelik 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca yapılan kanun yararına bozma talebinin Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 09.04.2018 tarihli ve 3513-2641 sayılı ilâmı ile reddine karar verildiği anlaşılmakla;
Benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 16.10.2017 tarihli ve 3280-8194 sayılı, Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 09.10.2007 tarihli ve 10068-7418 sayılı ilâmlarında da yoklama kaçağı ve celp bakayası suçunda yükümlünün nüfusa kayıtlı bulunduğu yerin bağlı olduğu askerlik şubesinin bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğu yönündeki açıklamalar karşısında,
Dosya kapsamına göre, sanığın nüfusa kayıtlı olduğu yerin Kışlak/Mazıdağı olduğu, Mazıdağı ilçe sınırları içerisinde askerlik şubesinin bulunmadığı, sanığın bağlı olduğu askerlik şubesinin Mardin Artuklu Askerlik Şubesi olduğu, bu sebeple suçun Artuklu ilçesi sınırları içerisinde işlendiği, Artuklu ilçesinde adlî teşkilatın olmadığı ve Mardin ili adlî yargı çevresinde bulunduğundan suç yerinin Artuklu Askerlik Şubesinin adlî yargı yönünden bağlı olduğu ve Mardin ili yargı çevresinde kaldığı gözetilmeden, yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ifadeli 09.07.2018 tarihli ve B.03.0.CİG.0.00.00.04-105-47-2265-2018 sayılı yazılı istemlerine müsteniden ihbar ve mevcut evrak tebliğ olunur.” şeklindeki talep eki dosya ile birlikte Yargıtay 1. Ceza Dairesi Başkanlığına sunulduğu,
Yargıtay 1. Ceza Dairesince 01.10.2018 tarih ve 3237-3767 sayı ile, Yargıtay 5. Ceza Dairesinin anılan kararına karşı CMK"nın 308. maddesi uyarınca itiraz kanun yoluna başvurulduğundan bahisle bu konuda karar verilmek üzere dosyanın Yargıtay 5. Ceza Dairesine gönderilmesine karar verildiği,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talebini CMK"nın 308. maddesi uyarınca itiraz mahiyetinde olduğunu kabul eden ve inceleme yapan Yargıtay 5. Ceza Dairesince 20.11.2018 tarih ve 12343-9195 sayı ile itiraz nedeninin yerinde görülmediğinden bahisle dosyanın Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmesine karar verildiği,
Anlaşılmaktadır.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi, 5271 sayılı CMK"nın olağanüstü kanun yollarının yer aldığı "Altıncı Kitap", "Üçüncü Kısım", "Birinci Bölüm"de 308. maddede;
"(1) Yargıtay ceza dairelerinden birinin kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, re"sen veya istem üzerine, ilâmın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Ceza Genel Kuruluna itiraz edebilir. Sanığın lehine itirazda süre aranmaz.
(2) İtiraz üzerine dosya, kararına itiraz edilen daireye gönderilir.
(3) Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir" şeklinde düzenlenmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi, Yargıtay Ceza Daireleri kararlarına karşı başvurulan olağanüstü bir kanun yolu olup, bu yetki sadece Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına aittir. Yargıtay Cumhuriyet Savcıları Yargıtay Kanunu"nun 28. maddesi uyarınca Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı adına bu yetkiyi kullanır.
İtiraz, daire kararında gerek maddî ve gerek usul hukukuna aykırı olduğu saptanan hususlara yönelik olabilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı itiraz yasa yoluna başvurusunu “itirazname” denilen belgeyi düzenleyerek yapar. İtiraz başvurusunda itiraz nedenlerinin açık ve gerekçesiyle birlikte yazılı olarak bildirilmesi gerekir.
Bu açıklamalar ışığında ön soruna ilişkin uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının uyuşmazlığa konu olan 12.07.2018 tarihli ve 60712 sayılı yazısının konusu açıkça “kanun yararına bozma” olarak gösterilmiş olup talep kısmında da buna uygun biçimde “5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 09.07.2018 gün ve ...2018 sayılı yazılı istemlerine müsteniden ihbar ve mevcut evrak tebliğ olunur” denilmiş, yazı içeriğinde de suç yerinin Mardin ili yargı çevresinde kaldığı belirtilmiş olup, aleyhine kanun yoluna başvurulan kararın Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 09.01.2018 tarihli ve 39 değişik iş sayılı kararı olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Şu hâlde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün Yargıtay 5. Ceza Dairesinin kanun yararına bozma talebinin reddine dair 09.04.2018 tarihli ve 3513-2641 sayılı kararına karşı CMK’nın 308. maddesi uyarınca itiraz kanun yoluna başvurulması talebinin, sehven kanun yararına bozma talebi olarak değerlendirilip Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesinin yetkili mahkemenin Mazıdağı Asliye Ceza Mahkemesi olduğuna ilişkin kararına karşı mükerrer olarak CMK’nın 309. maddesi uyarınca kanun yararına bozma talebinde bulunulduğu, ortada Ceza Genel Kurulunca incelenmesi gereken bir itiraz olmadığı kabul edilmelidir.
Bu itibarla, CMK"nın 308/3. maddesi uyarınca Ceza Genel Kurulunca incelenmesi gereken bir itiraz bulunmadığından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itiraz mahiyetinde olmayan talebi hakkında bir karar verilmesi için dosyanın Yargıtay 5. Ceza Dairesine gönderilmesine karar verilmelidir.
SONUÇ :
Açıklanan nedenlerle,
CMK"nın 308/3. maddesi uyarınca Ceza Genel Kurulunca incelenmesi gereken bir itiraz bulunmadığından, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itiraz mahiyetinde olmayan talebi hakkında bir karar verilmesi için dosyanın Yargıtay 5. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 06.02.2020 tarihinde yapılan müzakerede oy birliğiyle karar verildi.