Danıştay 8. Daire 2017/5086 Esas 2021/450 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/5086
Karar No : 2021/450

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Defterdarlığı … Milli Emlak Dairesi Başkanlığı - …
Vekili :Av. …

Karşı Taraf (Davacılar) : 1- …
…
16- …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul ili, Sarıyer ilçesi, … mahallesinde bulunan, orman vasıflı … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin 4. fıkrası uyarınca rayiç bedelinin ödenmesi ya da rayiç değerine uygun taşınmaz verilmesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi ile, 3. kişiler adına tapuda kayıtlı olup orman vasfında iken Hazinece orman alanı dışına çıkarılarak Hazinenin mülkiyetine geçirilen yerler için ilgililerin başvurmaları ve hak sahipliklerini ispatlamaları halinde bu taşınmazların tapuda eskiden malik görülenlere iade edileceği, fiilen orman niteliğinde olan taşınmazların ise iade edilmeyerek taşınmazların rayiç bedellerinin ödenebileceği veya ilgililerine rayiç bedellerine uygun taşınmazların verilebileceğinin hüküm altına alındığı, halen orman vasfında olan dava konusu taşınmazın da, öncesinde tapusu mevcut olmasına rağmen söz konusu tapu dikkate alınmaksızın kadastro çalışmaları sonucu Hazinenin mülkiyetine geçtiği, bu durumda davacıların 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca hak sahibi olduğu anlaşıldığından bu yöndeki başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
6292 sayılı Kanunun "2/A veya 2/B Belirtmelerinin Terkini ve İade Edilecek Taşınmazlar" başlıklı 7. maddesinde;
"(1) İlgililer tarafından idareye başvurulması ve idarece bu başvuru üzerine veya resen yapılan inceleme ve araştırma sonucunda doğruluğu tespit edilmesi hâlinde;
a) Tapu ve kadastro veya imar mevzuatına göre ilgilileri adına oluşturulan ve tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan veya konulan taşınmazların tapu kayıtları bedel alınmaksızın geçerli kabul edilir ve tapu kütüklerindeki 2/A veya 2/B belirtmeleri terkin edilerek tescilleri aynen devam eder, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılır. Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.
b) Özel kanunları gereğince Devlet tarafından kişilere satılan, dağıtılan, trampa edilen, bedelli veya bedelsiz olarak devredilen veya iskânen verilen ya da özelleştirme suretiyle satılanlar ile hisseleri devredilen özel hukuk tüzel kişileri adına kayıtlı olan ancak daha sonra Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi konulan taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilir, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda Hazine adına tescil edilenler ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde ilgilileri tarafından idareye başvurulması hâlinde önceki maliklerine veya kanuni ya da akdî haleflerine bedelsiz olarak iade edilir. Ancak, bu kişilerden taşınmazlarına karşılık daha önce yer verilenlere veya bedeli ödenenlere iade işlemi yapılmaz.
c) Bu fıkra kapsamında kalan taşınmazların kullanıcılarının kayıt maliklerinden farklı kişiler olmaları ve kayıt maliklerinin bu fıkradan yararlanmak istemeleri hâlinde, kullanıcılar bu Kanunda belirtilen şartları taşısalar dahi doğrudan satış hakkından yararlanamazlar.
(2) Birinci fıkra kapsamında kalan taşınmazlardan orman sınırı dışına çıkartılacak yerlerde bulunan ve Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/B belirtmesi konulması gereken taşınmazların tapu kütüklerine 2/B belirtmesi konulmaz ve bunlar hakkında dava açılmaz.
(3) Birinci fıkra kapsamında kalan taşınmazlardan tapuda Hazine adına tescilli olan taşınmazlar hakkında aynı fıkrada belirtilen süre içerisinde idareye başvurmayan ilgililerin hakları bu süre sonunda sona erer, bu kişiler idareden başkaca talepte bulunamazlar, hak ve tazminat talep edemezler ve dava açamazlar. Bu taşınmazlardan Hazine adına tescilli olanlar idarece satış dâhil genel hükümlere göre değerlendirilir.
(4) Bu maddeye göre ilgililerine iade edilmesi gereken taşınmazlardan orman olduğu iddiasıyla Orman Genel Müdürlüğünce açılan davalar sonucunda orman niteliğiyle Hazine adına tescil edilen, fiilen orman niteliğinde olan veya bu nedenle dava açılması gereken, ağaçlandırılmak üzere Orman Genel Müdürlüğüne tahsis edilen, kamu hizmetlerine ayrılan veya bu amaçla kullanılan, özel kanunlar gereğince değerlendirilmesi gereken veya Maliye Bakanlığınca belirlenen taşınmazlar ilgililerine iade edilmez. Bu taşınmazların yerine, idarece belirlenen ve ilgililerince itiraz ve dava konusu edilmeksizin kabul edilen rayiç bedelleri ödenebilir veya rayiç bedellerine uygun taşınmazlar verilebilir." hükmüne yer verilmiştir.
6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin 4. fıkrası uyarınca, rayiç bedel ödenmesi veya rayiç bedele uygun taşınmaz verilebilmesi için, öncelikle, aynı maddeye göre iadesi gereken bir taşınmazın mevcut olması gerektiğinde şüphe bulunmamaktadır.
6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde, bedelsiz olarak iade edilecek taşınmazların nitelikleri açıkça ifade edilmiş olup; Kanunun lafzından, "Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda tapuları iptal edilen ve 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen taşınmazların" iade kapsamında olduğu; orman vasfında olduğu gerekçesiyle tapuları iptal edilen ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edilen taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) ise, iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı anlaşılmaktadır.
Nitekim, orman vasfıyla tapuda Hazine adına tescil edilen ve daha sonra Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazlar, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında bulunmadığından, 345 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğinde bu hususa ilişkin bir hükme yer veren düzenleme, 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile kaldırılmış olup; 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğine karşı açılan davada ise, Dairemizin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4794, K:2018/2155 sayılı kararı ile, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin kapsamını genişleten kuralın yürürlükten kaldırılması amacıyla tesis edilen dava konusu Milli Emlak Genel Tebliğinin, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin gereği gibi uygulanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından, hukuk devleti ilkesine, kanuni idare ilkesine ve normlar hiyerarşisine aykırılık taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacıların, İstanbul ili, Sarıyer ilçesi, … mahallesinde bulunan, eski tapu kaydında Cilt …, Sahife …, Sıra …'te kayıtlı taşınmazın orman olarak tescil edildiği, taşınmazın bir kısmının 2/B uygulaması sonucu orman sınırları dışına çıkarıldığı, 2/B olan yerler için iade başvurusunda bulunulduğu, geriye kalan ve halen orman olan taşınmazların iade edilemeyeceği, bu nedenle orman olan … ada, …parsel sayılı taşınmazın yerine 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin 4. fıkrası uyarınca rayiç bedelinin ödenmesi ya da değerine uygun taşınmaz verilmesi istemiyle yaptıkları başvurunun zımnen reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, davacıların murisi adına kayıtlı olan İstanbul ili, Sarıyer ilçesi, … mahallesinde bulunan, eski tapu kaydında Cilt …, Sahife …, Sıra …'te kayıtlı kök taşınmaz, yapılan kadastro sonucunda orman vasfıyla 16/07/1957 tarihinde Hazine adına tescil edilmiş olup, bu tespite karşı davacıların murisi tarafından açılan davada Sarıyer Asliye Hukuk Hakimliğinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
Bu durumda, yukarıda ayrıntısı yer alan ilkelerden hareketle, dava konusu taşınmazın tapu kaydının, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda iptal edilerek, taşınmazın 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilmediği, aksine davacıların murisi adına olan tapu kaydının, taşınmazın orman olması nedeniyle yapılan kadastro sonucunda iptal edildiği ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edildiği, bu nedenle taşınmazın (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmayıp, rayiç bedel ödenmesi veya rayiç bedele uygun taşınmaz verilebilmesinin de mümkün olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen Mahkeme kararın hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/01/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.