MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki kira bedelinin tespiti davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, davalı ile aralarında 01/01/1998 tarihinden bu yana sözlü kira sözleşmesi bulunduğunu, son ödenen kira bedelinin 9.000 TL olduğunu, rayiç kira bedelleri ile hak ve nesafet kuralları göz önüne alınarak aylık kira bedelinin 01/01/2015 tarihinden itibaren 15.000 TL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 12/06/2019 tarih, 2017/8310 Esas 2019/5351 Karar sayılı ilamı ile " kısa kararda, davanın kısmen kabulü ile 08/10/2015 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 10.485,12 TL olarak tespitine; gerekçeli kararda ise, 01/01/2015 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 10.485,12 TL olarak tespitine karar verilmek suretiyle, kısa karar ile gerekçeli karar arasında çelişki yaratılmıştır." gerekçesiyle bozulmuştur.
Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulü ile dava konusu taşınmazın aylık kira bedelinin 01/01/2015 tarihinden itibaren brüt 10.485,12 TL olarak tespitine karar verilmiş, karar ve ilam harcı yönünden gerekçeli kararda " Alınması gereken 1.217,39- TL harçtan peşin alınan 12,80 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.204,59 -TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına," hükmedilmiş iken; davacının 22/11/2019 tarihli karar ve ilam harcı hesabına ilişkin hatanın düzeltilmesi talebini içerir tavzih dilekçesi üzerine 03/01/2020 tarihli tashih şerhinde ise bu kez " Davacı tarafından peşin yatırılan 1.229,58 TL harcın alınması gereken 1.217,39 TL karar ve ilam harcından mahsubu ile bakiye 12.19TL karar ve ilam harcının talep halinde davacıya iadesine, 304.34 TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine," hükmedilmiş olup, hüküm davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalının temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Davacının, temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 304. maddesinde "(1) Hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar, mahkemece resen veya taraflardan birinin talebi üzerine düzeltilebilir. Hüküm tebliğ edilmişse hâkim, tarafları dinlemeden hatayı düzeltemez. Davet üzerine taraflar gelmezse, dosya üzerinde inceleme yapılarak karar verilebilir. (2) Tashih kararı verildiği takdirde, düzeltilen hususlarla ilgili karar, mahkemede bulunan nüshalar ile verilmiş olan suretlerin altına veya bunlara eklenecek ayrı bir kâğıda yazılır, imzalanır ve mühürlenir." düzenlemesine,
Aynı Kanunun 305. maddesinde ise; (1) "Hüküm yeterince açık değilse veya icrasında tereddüt uyandırıyor yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyorsa, icrası tamamlanıncaya kadar taraflardan her biri hükmün açıklanmasını veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesini isteyebilir. (2) Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez. "düzenlemesine haizdir.
Davacının 22/11/2019 tarihli karar ve ilam harcı hesabına ilişkin hatanın düzeltilmesi talebini içerir tavzih dilekçesi üzerine, Mahkemece tashih şerhi yazılarak, harca ilişkin bentte maddi hata yapıldığından " Davacı tarafından peşin yatırılan 1.229,58 TL harcın alınması gereken 1.217,39 TL karar ve ilam harcından mahsubu ile bakiye 12.19TL karar ve ilam harcının talep halinde davacıya iadesine, 304.34 TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine," şeklinde düzeltme yapıldığı anlaşılmaktadır. Hükümdeki bu düzeltmenin, maddi hatanın düzeltilmesi niteliğinde olduğunun kabulü mümkün değildir. Mahkemece, gerekçeli kararda hükmedilen harca ilişkin bölümün "tashih şerhi" adı altında tashih yoluyla düzeltilemeyeceğinden, 03/01/2020 tarihli tashih şerhi ile yapılan düzeltme usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
Somut olayımıza gelince; 492 Sayılı Harçlar Yasasında kira tesbit davalarında harcın aylık kira parasına göre mi, yoksa yıllık kira parasına göre mi hesap edileceğine dair bir açıklık bulunmamaktadır. 07.07.1965 tarih ve 5/5 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında, en kısa ve en az külfetli bir usul uygulanması, en az masraf yapılması ilkesinden hareket edilerek, aylık kira parası esas alınmak suretiyle görevli mahkemenin tayin edileceği kabul edildiğinden aylık kira parasının tesbitine ilişkin davalarda da aynı ilkelere dayanılarak aylık kira farkı üzerinden harç alınması gerekeceği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, mahkemece aylık kira farkı üzerinden harç alınması gerekirken, fazla harca hükmedilmesi de hatalı olmuştur.
Ne var ki, yapılan bu yanlışlıkların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonuç olarak, Mahkemenin HMK. nun 304, 305 ve 306. maddelerine aykırı olan “03/01/2020 tarihli tashih şerhi adı altında yaptığı düzeltmelerin yok hükmünde sayılmasına; Hüküm altına alınan bir aylık kira bedeli farkı üzerinden karar ve ilam harcı alınması gerektiği yönünden, hükmün HMK. nun geçici 3/2. maddesi yollaması ile HUMK. nun 438/7. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının ikinci bendinde yer alan " Alınması gereken 1.217,39- TL harçtan peşin alınan 12,80 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.204,59 -TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, " ifadesi çıkartılarak yerine " Harçlar Kanununa göre alınması gereken 101,44 TL karar ve ilam harcının peşin yatırılan 1.229,58 TL"den mahsubu ile 1.128,14 TL"nin talep halinde davacıya iadesine, 101,44 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine " ifadelerinin yazılması suretiyle hükmün düzeltilmesine ve düzeltilmiş bu şekli ile ONANMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 23/06/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.