MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine... ... iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı, ...sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı... geçerli sebep olmadan feshedildiğini belirterek ... iadesine, ... başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat... haklarının belirlenmesini talep etmiştir.
Davalı taraf cevap vermemiştir.
Mahkemece, ... ... Kurumu kayıtlarına göre davacının işvereninin dava dışı ... Gıda .... .... olduğu, Kaymamaklık makamanın davada taraf sıfatı bulunmadığı gerekçesi ... davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Karar, süresi içerisinde davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında davanın doğru hasma yöneltilip yöneltilmediği konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
... işveren işçisi tarafından, feshin geçersizliğine karar verilmesi istemiyle yalnızca ... işveren hakkında veya geçersizlik yahut muvazaa iddiasıyla sadece asıl işveren aleyhine açılan davalarda, asıl işveren-... işveren ilişkisinin geçersiz veya muvazaaya dayandığının belirlenmesine bağlı olarak, davalı olarak gösterilen kişinin işçinin gerçek işvereni olmadığının belirlenmesi halinde taraf sıfatı sorunu ortaya çıkmaktadır. Davanın taraf sıfatı yokluğu sebebi ... reddedilmesi halinde, gerçek işverene karşı açılacak davada işçi, çoğunlukla, ... iade davaları için öngörülen ... aylık dava açma süresini kaçırma tehlikesi ... karşılaşmaktadır. Böyle ... sonuç işçiyi mağdur edeceği gibi, ... aylık süre geçmemişse yeni ... dava açılmasını gerektirmesi sebebi ... usul ekonomisine... uygun düşmez. Gerek daha önce ... iade davalarına bakan Yargıtay ...Hukuk Dairesince... gerek Dairemiz tarafından davacının temsilcide yanıldığı veya taraf sıfatında maddi hataya düştüğü kabul edilmek suretiyle taraf değişikliği konusunda mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’... katı kuralları aşılarak sorun çözülmeye çalışılmıştır.
...... ki, ... iade davası asıl işveren... ... işverene karşı birlikte açıldığında asıl işveren hakkında taraf sıfatı yokluğu gerekçesi ... davanın reddine karar verilmezken, sadece asıl işveren hakkında dava açılmışsa taraf sıfatının bulunmadığı... taraf sıfatında yanılgı olduğunun kabulüne karar verilmesi sözü edilen çözümün çelişkisi olarak dikkat çekmiştir.
... yandan, ......2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"... .... maddesinde kabul edilebilir yanılgıya dayanan iradi taraf değişikliği taleplerinin mahkemece kabul edilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır. Ancak sözü edilen düzenlemede taraf değişikliğinin talep şartına bağlanması karşısında, hâkim tarafından... hususta taraflara hatırlatmada bulunulması mümkün değildir. ...sebeple talep olmadığı halde, taraf sıfatında maddi hataya düşüldüğünden ... edilmek suretiyle mahkeme kararının bozulmasına yönelik uygulamaya devam edilmesinin, kanunun belirtilen açık düzenlemesi karşısında, mümkün olmadığı görülmektedir.
... böyle olunca, Dairemizde yukarıda belirtilen içtihadın yeniden gözden geçirilerek değerlendirilmesi ihtiyacı doğmuştur.
Mahkemece verilecek hükmün etkisi bakımından mecburi dava arkadaşlığı, maddi bakımdan mecburi dava arkadaşlığı... şekli (usûlî) bakımdan mecburi dava arkadaşlığı olarak ikiye ayrılmaktadır. Maddi bakımdan mecburi dava arkadaşlığı, maddi hukuka göre ... hakkın birden fazla kimse tarafından birlikte kullanılması veya birden fazla kimseye karşı birlikte ileri sürülmesi... tamamı hakkında ... hüküm verilmesi zorunlu hallerde ... konusu olur (6100 sayılı ....m...). Şekli (usûlî) bakımdan mecburi dava arkadaşlığı ..., kanunun özel hükümleri... davanın niteliğinden kaynaklanan, birden fazla kişiye karşı dava açılmasının... yürütülmesinin zorunlu olduğu hallerde oluşan dava arkadaşlığına denir (PEKCANITEZ Hakan/ATALAY Oğuz/ÖZEKES Muhammet, Medeni Usul Hukuku, 12. Bası, ... 2011.......). Şekli dava arkadaşlığı, gerçeğin ... olarak ortaya çıkarılması... taraflar arasındaki ilişkinin doğru karara bağlanmasını sağlamak için kabul edilmiştir. ...durumda, dava konusu hukuki ilişki hakkında bütün dava arkadaşlarına yönelik ... ...aynı doğrultuda ... karar verme zorunluluğu yoktur. Ayrıca dava arkadaşlarının yaptıkları usulî işlemler birbirinden bağımsızdır.
4857 sayılı Kanun... ...maddesinin altıncı... yedinci fıkralarına göre asıl işveren-... işveren ilişkisinin geçerli olup olmadığı veya muvazaaya dayanıp dayanmadığına yönelik...’... yapılması gereken yargısal denetim, ilişkinin taraflarının, yani asıl işveren... ... işverenin davada ... almalarını... kendi hukuklarını koruyacak açıklama... ispat haklarını zorunlu kılmaktadır. Aksince ... düşünce Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin ...maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkına... 6100 sayılı Kanun... 27. maddesinde öngörülen hukuki dinlenilme hakkına aykırılık teşkil eder. Buna göre, ... iade davalarına özgü olarak, asıl işveren-... işveren ilişkisinin ... konusu olduğu davalarda, davalı taraf yönünden ... çeşit şekli (usûlî) bakımdan mecburi dava arkadaşlığının mevcut olduğu kabul edilmelidir.
Görüldüğü üzere, ...çözüm tarzı ... işçi ... ...işveren yönünde hukuka uygun maddî... usûlî bakımdan ... ... tarafın haklarını korumasını sağlayan ... çözümdür.
Böyle olunca, ... iade davasının yalnızca asıl işveren veya ... işveren aleyhine açılması durumunda, mahkemece, dava hemen reddedilmemeli, davalı olarak gösterilmeyen asıl işveren veya ... işverene davanın teşmili için davacı tarafa süre verilmeli, verilen süre içinde, diğer dava arkadaşına teşmil edilirse davaya devam edilmeli, aksi halde dava sıfat yokluğundan reddedilmelidir.
Taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esasına yönelik olarak yapılacak inceleme sonucunda, asıl işveren-... işveren ilişkisinin kanuna aykırı olarak kurulması veya muvazaaya dayanması halinde feshin geçersizliğine yönelik verilen karar gerçek işveren hakkında kurulmalı, geçersiz veya muvazaaya dayalı ilişkinin diğer taraf... ... iadenin mali sonuçlarından birlikte sorumlu tutulmalıdır.
Dosya içeriğine göre, davacı ... iade istemine ilişkin davayı ... Kaymakamlığı... ... İlçe... Müdürlüğünü davalı göstererek açmıştır. Dava dilekçesi... gerekçeli karar ilçe... Müdürlüğüne tebliğ edilmiş, gerekçeli karar başlığında... İlçe... Müdürlüğü davalı gösterilmiştir. Mahkemece, davanın Kaymakamlık makamına yöneltilemeyeceği gerekçesi ... taraf sıfatı yokluğundan reddine karar verilmiştir...Kaymakamlık makamının tüzel kişiliği... davada taraf sıfatı bulunmadığından... konuda verilen kararda ... isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak... Müdürlüğünün... davada taraf olarak gösterilmiş olması karşısında, dava dilekçesinde tarafın yanlış gösterilmesi kabul edilebilir ... yanılgıya dayandığından davanın ... ...yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde ... ... Kurumu kayıtlarında davacının işvereni konumunda bulunan ... GıdaTemizlik .... .... Teks. .... .... .... .... ...."...teşmili için davacı tarafa süre verilmeli... oluşacak sonuç dairesinde hüküm kurulmalıdır. Eksik inceleme ... yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, ......2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.