Danıştay 8. Daire 2018/5787 Esas 2021/535 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/5787
Karar No : 2021/535

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Üniversitesi Rektörlüğü - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : .. Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı doktora programı öğrencisi olan davacı tarafından; ÜDS belgesinin geçerli olmadığı gerekçesiyle kaydının silinmesine ilişkin … tarih ve … sayılı kararın iptali istemidir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının doktora programına başvurduğu tarih itibariyle yabancı dil sınav sonuç belgesinin geçerlilik tarihinin sona erdiği, geçerlilik tarihi sona eren belge dayanak alınarak yapılan kesin kaydın sonradan iptal edilmesine dair dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; Selçuk Üniversitesi Rektörlüğünce yayımlanan 2016-2017 güz yarıyılı lisans ve doktora programlarına öğrenci alım kılavuzunda, YDS'den en az 55 puan almak veya ÖSYM Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olduğunu gösterir belgenin geçerli kabul edileceğinin ilan edildiği, yabancı dil belgeleri için herhangi bir geçerlilik süresinin belirtilmediği, davacının doktora programına öğrenci alım kılavuzunda belirtilen kriterelere göre başvuru yaptığı, başvuru ilanı dikkate alınarak 2009 tarihli ÜDS sonuç belgesinin sunularak, doktoraya kesin kaydının yapıldığı, davacı tarafından başvuru ilanına aykırı herhangi bir belge sunulmadığı, yabancı dil belgesi için bir geçerlilik süresi belirtilmediği, doktora ilanında yer alan koşulları sağlayarak doktoraya kesin kaydının yapıldığı, başkaca bir sebep olmaksızın haklı beklentisine aykırı bir biçimde kaydının silinmesinin Anayasa ile güvence altına alınan eğitim ve öğretim hakkının engellenmesine neden olacağı, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, istinafa konu Mahkeme kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, YÖK'ün kararı doğrultusunda işlem tesis edildiği, davacının geçerli bir yabancı dil puanı olmamasına rağmen kaydının yapılmasının eğitimde fırsat eşitliğine aykırı olacağı, doktora programı ilanında yabancı dil belgelerinin geçerlilik süresinin ne olacağının belirtilip belirtilmemesinin, davacının haklı olacağı sonucuna ulaştırmayacağı, Kanunu bilmemenin mazeret sayılamayacağı, Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu, bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlıkta; 2016-2017 güz dönemi için lisansüstü programlara alınacak öğrencilere ilişkin yapılan duyuruda, doktora programına başvuracak adaylar için aslı ibraz edilmek şartıyla YDS (İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Rusça, Arapça, Çince, Japonca ve Farsça)'den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak koşulu aranarak, doktora yazılı bilim sınavının 01/09/2016 tarihinde yapılacağı, kazanan adayların kesin kayıtlarının 19-23 Eylül 2016 tarihleri arasında yapılacağı hususları ilan edilmiş olup yabancı dil koşulunda herhangi bir geçerlilik şartına yer verilmemiştir.
Her ne kadar YÖK'ün … tarih ve … sayılı yazısıyla doktora programlarına müracaatta istenilen 55 yabancı dil puanının 5 yıl geçerli olduğu belirtilmişse de, idarece bu koşulun adaylara duyurulmasına ilişkin herhangi bir çalışma yapılmadığı gibi davacının kesin kaydının da 19/09/2016 tarihinde yapıldığı ve 4 aydan fazla süre geçtikten sonra kaydının silindiği görülmekle; yokluk, mutlak butlan, ilgilinin gerçek dışı beyanı veya hilesi olmamak koşuluyla iyi niyetli kişiler yönünden yanlış bir idari tasarrufun iptal davaları için öngörülen 60 günlük dava açma süresinin geçmesinden sonra geri alınmasının idari istikrar ve idareye güven duygusunu zedeleyeceği anlaşıldığından, Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı doktora programı öğrencisi olan davacı tarafından, 2016-2017 güz dönemi doktora programına 2009 tarihli ÜDS belgesiyle başvuru yaptığı, davacının başvurusunun kabul edilerek, yapılan sınavdan başarılı olması üzerine 19/09/2016 tarihinde kesin kaydının yapıldığı, ancak … tarih ve … sayılı Enstitü Yönetim Kurulu kararıyla YÖK'ün … tarih ve … sayılı yazıları ile doktora programlarına müracaatta istenilen 55 yabancı dil puanının 5 yıl geçerli olduğunun belirtilmesi nedeniyle, davacının doktora programı için kabul edilen ÜDS belgesinin geçerli olmadığı gerekçesiyle kaydının silinmesine ilişkin işlemin tesis edilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
20/04/2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin doktora programı için 'Başvuru ve kabul' başlıklı 16. maddesinin 5. fıkrasında; "Doktora programına öğrenci kabulünde anadilleri dışında Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezî yabancı dil sınavları ile eşdeğerliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarından en az 55 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarından bu puan muadili bir puan alınması zorunlu olup, bu asgari puanların girilecek programların özelliklerine göre gerekirse yükseltilmesine üniversite senatoları tarafından karar verilir." hükmü düzenlenmiştir.
Selçuk Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin (dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle) doktora programı için 'Öğrenci kabulü' başlıklı 40. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; "Doktora programına öğrenci kabulünde, aday anadili dışında İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Rusça, Arapça, Çince, Japonca, Farsça dillerinden birinden merkezi yabancı dil sınavından en az 55 puan veya ÖSYM Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen uluslararası bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmalıdır. Bu puanların girilecek programların özelliklerine göre yükseltilmesi konusunda Senato yetkilidir. Doktora bilim alanı bir yabancı dil eğitimi ya da edebiyatı olan adaylar yabancı dil sınavına başka bir dilden girerler." düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısında; … tarihli Yürütme Kurulu toplantısında, yükseköğretim programlarına ilk defa kayıt yaptıran öğrencilerin zorunlu yabancı dil sınıfları ile zorunlu yabancı dil derslerinin değerlendirilmesinde KPDS, ÜDS, YDS ile e-YDS sınav sonuçları için belirlenen 5 yıl geçerlilik süresinin Türkçe veya yabancı dille eğitim verilen doktora programlarına yapılan başvurularda istenen 55 yabancı dil puanı için de geçerli olup olmadığı hususunun … tarihli Yürütme Kurulu toplantısında incelenerek söz konusu geçerlilik süresinin Türkçe veya yabancı dille eğitim verilen doktora programlarına yapılan başvurularda istenen 55 yabancı dil puanında da geçerli olduğuna karar verilmiştir.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu'nun 22/12/1973 tarih ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararı ile, idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi hallerinde süre aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayalı ödediği meblağını her zaman geri alabileceği; belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin geri alınmasının, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere idari dava açma süresi içinde mümkün olduğu, bu süre geçtikten sonra geri alınamayacağı karara bağlanmıştır. Anılan karar, her ne kadar hatalı terfi ve intibaktan doğan ödemelerin geri alınmasına ilişkin ise de, bu karar ile idari işlemlerin geriye alınmasında uyulması gereken temel ilkeler ortaya konulmuş bulunduğundan, anılan kararın tüm hatalı işlemlerin idarece geri alınmasında da dikkate alınması gerekmekte olup dava açma süresi içinde, hukuka aykırı tüm işlemlerini geri almaya yetkili olan idarenin, dava açma süresi geçtikten sonra ancak, yok hükmündeki idari işlemleri ile ilgililerin gerçeğe aykırı beyanı veya hilesi nedeniyle veya açıkça hataya düşerek tesis ettiği idari işlemlerini, süre kaydı aranmaksızın geri alması mümkün bulunmaktadır. Bu tür işlemlerin ilgililer lehine hak doğurması mümkün bulunmadığı gibi bu nitelikleri itibariyle istikrar oluşturmaları da mümkün değildir. Zira kazanılmış hak, objektif bir hukuk kuralının kişilere uygulanmasıyla objektif ve genel hukuki durumun kişisel bir işlemle özel hukuki duruma dönüşmesidir. Bu nedenle davalı idare tarafından sehven yapılmış olan işlemin açık hataya dayalı olarak her zaman geri alınabilmesi mümkündür.
Uyuşmazlıkta; davacının 2016-2017 güz dönemi doktora programına 2009 tarihli ÜDS belgesiyle başvuru yaptığı açık olup, davacının doktora başvuru koşullarını taşımamasına karşın, davalı idare tarafından açık hataya dayalı olarak doktora programına kaydının yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacının kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 02/02/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY :

(X-) Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.