10. Hukuk Dairesi 2014/27258 E. , 2015/4365 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi : Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm, davalılar ........ Kurumu Başkanlığı ve........ vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ........tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Taraf ehliyeti, davada taraf olabilme yeteneği olup, medeni (maddi) hukuktaki medeni haklardan yararlanma (hak) ehliyetinin medeni usûl hukukunda büründüğü şekildir. Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu’nun 38’inci maddesinde davaya ehliyetin Medeni Kanun ile belirlendiği belirtilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 48’inci maddesi hükmüne göre tüzel kişiler hak ehliyetine sahiptirler ve dolayısıyla davada taraf olabilme ehliyeti de ancak, tüzel kişiliği bulunan yapılanmalar için geçerlidir. Tüzel kişiliğin son bulması ile artık eski tüzel kişinin taraf ehliyetinin de son bulacağı tartışmasızdır. Taraf ehliyeti kamu düzeni ile ilgili olduğundan hâkimin bu hususu re’sen göz önünde bulundurması zorunludur.
506 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi ile “işveren; ...sigortalıları çalıştıran... kişiler...” olarak tanımlanmış olup, hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmasında, bir başka deyişle, davanın sübutu, kanıtlama yükümlülüğü ve verilen kararın infazı açısından, işverene husumet yöneltilmesi zorunludur.
Davaya konu somut olayda; davacı, dava dilekçesinde, davalı olarak.........Kurumu Genel Müdürlüğü"nü ve ......."nı göstermiştir. Ancak, belirtilen idarenin tüzel kişiliği, bu kapsamda dava ehliyeti bulunmamaktadır. Zira, Anayasa m. 123/3"e göre, kamu tüzel kişilikleri, ancak, kanun, yada kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulurlar. Bakanlıklar, Devlet kamu tüzel kişiliğinin bir davada taraf ehliyetine sahip organlarıdırlar. Bunun dışında bazı genel müdürlüklerin, il özel idarelerinin, köylerin, belediyelerin ve kamu iktisadi teşebbüsler ile, bunlara bağlı müesseselerin de tüzel kişilikleri vardır.
Öte yandan, HMK"nin “Tarafta iradi değişiklik” başlıklı 124.maddesinde, bir davada taraf değişikliğinin, ancak karşı tarafın açık rızası ile olanaklı olduğu bildirildikten sonra, ancak maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği isteminin, karşı tarafın rızası olmaksızın hakim tarafından kabul edilebileceği, dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hakimin karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği istemini kabul edebileceği açıklanmıştır.
Somut olayda ise, Kaymakamlık makamının tüzel kişiliği bulunmadığından, sigortalının, Kaymakamlığa bağlı çalıştığının tespit edilmesi halinde, husumetin bu idari birimin bağlı bulunduğu..........’na yöneltilmesi gereklidir. Mahkemece bu husus göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi usûl ve yasaya aykırıdır.
O hâlde, davalılar ......... Kurumu Başkanlığı vekili ve.....nın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem hâlinde davacıya ve davalı........"na iadesine, 12.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
