MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili dilekçesi ile; davalı ile aralarında hayvan bakımı ve gelirinin paylaşımı konusunda 26.05.2009 tarihli ortaklık sözleşmesinin bulunduğunu ancak davalının davacıya hiç hesap vermediğini ve payına düşen bedeli de ödemediğini, hayvanları kendisine göstermekten kaçındığı için davacı tarafından mahkeme aracılığıyla delil tespiti yaptırıldığını ve tespit sırasında hayvanların mevcut olmadığının tespit edildiğini, davalının adi yazılı bilgi pusulasına göre adi ortaklıkta 16.02.2010 tarihi itibariyle toplam 94 hayvan olması gerektiği ve bunun 69,5 tanesinin davacıya ait olduğu iddia edilerek, taraflar arasındaki 26.05.2009 tarihli sözleşmenin feshi ile davacıya ait hayvan bedeli karşılığı olarak şimdilik 100.000TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı ise cevap dilekçesi ve yargılama sırasında özetle; davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulüne, taraflar arasındaki 26.05.2009 tarihli sözleşmenin feshine, 72.200TL"nin 13.07.2010 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 31.10.2011 tarih 2011/8859E – 2011/15716K sayılı ilamı ile, davalının tüm davacının sair temyiz itirazları reddedilerek, ""Taraflar arasındaki sözleşme içeriği değerlendirildiğinde davacı ve davalı arasında BK.nun 520 ve devamı maddelerinde düzenlenen adi ortaklık ilişkisinin bulunduğu açıkça anlaşıldığı gibi adi ortaklığa konu hayvanların satılmış olması nedeniyle taraflar arasında kurulan adi ortaklığın fiilen son bulduğu dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Mahkemece ortaklığın tasfiyesine ilişkin olarak ortaklığa konu hayvanların satış tarihlerindeki değerleri esas alınması gerektiği halde sözleşme tarihindeki değerlerinin tespitine ilişkin hesaplama dikkate
alınarak karar verildiği anlaşılmaktadır. O halde mahkemece öncelikle adi ortaklığa konu hayvanların bilirkişi marifetiyle satış tarihleri itibariyle değerleri belirlenerek sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik incelemeye dayalı olarak sözleşme tarihindeki değerleri esas alınarak hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir."" gerekçesi ile hüküm bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyma kararı verilerek yapılan yargılama neticesinde; adi ortaklıkta 49 adet büyük baş hayvanın bulunduğu, 2009 yılında bu hayvanların davalı tarafça satıldığı, hayvanların gelirinin 1/2"sinin ortaklık gereği ödemekle sorumlu olduğu, bu miktarın da bilirkişi raporundan 45 baş düvenin 2009 yılı değerinin 108.000TL olduğu, 4 adet taze buzağının değerinin 2010 yılı için değerinin 1.200TL olduğu, böylelikle 49 adet hayvanın değerinin 1/2"sinin 54.600TL olduğu, davacının bu miktarı isteyebileceği gerekçesi ile davanın kısmen kabulü ile 54.600TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyulma kararı verilmiş ise de gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki;
1-) Kural olarak; bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli Kazanılmış Hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Y.İ.B.K.).
Bu ilke kamu düzeni ile ilgili olup, Yargıtay"ca kendiliğinden dikkate alınması gerekir. Hakimin değişmesi dahi açıklanan bu hukuki ilkeye etki yapamaz.
Somut olayda ise; usuli kazanılmış hak kuralı bir yana bırakılarak temyiz talebinde bulunan davacı aleyhine olacak şekilde daha önce hükmedilen 72.200TL"den daha az bir miktar olan 54.600TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmesi doğru görülmemiştir.
2-) Somut olayda Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 31.10.2011 tarih 2011/8859E – 2011/15716K sayılı bozma ilamında, taraflar arasındaki adi ortaklığa konu hayvanların bilirkişi marifetiyle satış tarihleri itibariyle değerleri belirlenerek sonucuna uygun karar verilmesi gerektiği vurgulanmış, bozma ilamına uyma kararı veren mahkemece de davaya konu hayvanların davalı tarafça 2009 yılında satıldığı kabul edilmiştir.
Ancak dosya arasında bulunan ve davalı elinden çıktığı davalının da kabulünde olan 16.02.2010 tarihli belgede; bu tarih itibariyle ortaklığa ait toplam 49 adet hayvanın bulunduğu anlaşılmaktadır.
O halde mahkemece yapılacak iş, tarafların beyan ve delilleri değerlendirilerek ortaklık konusu olan hayvanların gerçek satış tarihinin tespit edilmesi, şayet tespit edilemez ise en erken yukarıda bahsi geçen belge tarihi olan 16.02.2010 tarihinin satış tarihi kabul edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi olmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 02.03.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.