MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı, su kesme ve bağlama işlerinin 14 sıra nolu enerji iş koluna girdiğine dair kısımların iptaline, tespite konu işyerlerinde yapılan işlerin iş kolları yönetmeliğinin 20 sıra nolu genel işler iş koluna girdiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalılar ..., ... ile ..... Sendikası avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, ... tarafından, davalılardan Yeter K... Ltd. Şti. tarafından faaliyet gösterilen U... Başkanlığı Veteriner İşleri Hayvan Barınağı Müdürlüğü işyerinde çalışan işçilerin yaptıkları işlerin 17 sıra numaralı “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” işkoluna girdiğinin ve U.... Başkanlığı işyerlerinde yapılan su kesme ve bağlama işlerinde çalışan işçilerin yaptığı işlerin 14 sıra numaralı “Enerji” işkoluna girdiğinin tespit edildiğini ve tespitin 24.12.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlandığını ancak tespitin yerinde olmadığını, İşkolları Yönetmeliğine göre belediye hizmetlerinin tamamının “Genel İşler” işkolu kapsamına girdiğini, alt işveren tarafından yapılan dava konusu işlerin salt belediye hizmeti niteliğinde olduğu ve “Genel işler” işkoluna girdiğini, 5393 sayılı Kanun gereğince belediyelerin hizmetlerini bizzat yerine getirebileceği gibi kuracakları şirketler yahut üçüncü kişiler eliyle yerine getirebileceğini, bu durumlarda belediyeye bağlı iş ve işyerlerinde yapılan işlerin işkolu tespitinde asıl işin nazara alınması gerektiğini, 5393 sayılı Kanun gereğince tüm belediyelerde sağlık, veteriner işleri müdürlükleri kurulduğunu, yerleşik Yargıtay kararları gereğince yürütülmesi bir hak ve görev olarak münhasıran belediyelere bırakılmış olan işlerin, doğrudan belediyeler ve belediyeler ile idari ve mali organizasyon bütünlüğü içerisinde yer alan özel hukuk tüzel kişileri tarafından veya tamamen bunların dışında üçüncü kişiler tarafından yapılmasının, bu işlerin belediye hizmeti olduğu gerçeğini değiştirmeyeceğini ve “Genel işler” işkoluna gireceğini, buna göre alt işverence yapılan dava konusu işlerin genel işler işkolunda yer aldığını, emsal Yargıtay kararlarının da aynı yönde olduğunu ileri sürerek 24.12.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2013/62 sayılı işkolu tespit kararının Yeter K... Ltd. Şti. tarafından işçi teminine yönelik hizmet alım ihaleleri yoluyla U...... Başkanlığı Veteriner İşleri Hayvan Barınağı Müdürlüğünde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” işkoluna, Uşak Belediye Başkanlığı işyerlerinde yapılan su kesme ve bağlama işlerinin 14 sıra numaralı “Enerji” işkoluna girdiğine dair kısımlar yönünden iptali ile anılan işlerin “Genel işler” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, davalılardan ..., ... ile ....... Sendikası temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Kanun"un 3. maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre, işkolu tespiti Ç...... Bakanlığınca yapılacaktır. Ç.... Bakanlığınca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete"de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. Belirtilen süre hak düşürücüdür.
6356 sayılı Kanun"un 4. maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu kavramı sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşyerinin özelliğini veren temel öğe teknik amaçtır. Mal ve hizmetin kazanç amacıyla yahut başka bir amaçla üretilmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla hizmet üretimi veya mal üretimi tek başına teknik bir amaç olabilir. Sonuç olarak işyeri, teknik bir amacı gerçekleştiren temelde örgütsel bir birlikteliktir. İşyeri sürelikli bir organizasyon içerisinde örgütlenmeyi gerektirir. Organizasyon, özünde maddi ve maddi olmayan öğelerin yanında emeğin varlığını da içinde barındırır. Aynı işverene ait iki üretim birimi aynı teknik amacı elde etmek için örgütlenmişse yahut bu yerlerde aynı teknik amacın farklı üretim amaçları gerçekleşiyorsa amaçta birlik sağlanmıştır. Farklı üretim birimlerinin tek bir işyeri sayılması için aynı arazi sınırları içinde bulunmaları gerekmemektedir. Fakat birimler arasındaki uzaklık işlerin tek elden yürütümünü engelleyecek boyutta olmamalı çünkü farklı birimler arasında amaçta birlik bulunsa dahi yönetimde birliğin sağlanmasının zorunluluğu tartışmasızdır.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyle işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespitinin, asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiği gibi, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Kanun"un 4/2. maddesinde öngörülen, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Alt işveren işçileri ise, alt işverene ait bağımsız işyeri çalışanları olduklarından, bağlı bulundukları işkolunun, asıl işverenden ayrı olarak belirlenmesi gerekir.
Somut olayda, 24.12.2013 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan işkolu tespit kararına göre, Yeter K...... Ltd. Şti. tarafından U... Belediyesi Veteriner İşleri Hayvan Barınağı Müdürlüğünde veterinerlik işlerinde vasıfsız işçi çalıştırıldığı, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “Sağlık ve sosyal hizmetler” işkolunda, Uşak Belediyesinde su kesme ve bağlama işlerinin yapıldığı, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 14 sıra numaralı “Enerji” işkolunda yer aldığı belirlenmiştir.
İnceleme konusu davada, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş ise de, yapılan araştırma eksik ve hüküm kurmaya yeterli bulunmamaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, tespite konu işler yönünden uzman olmayan bilirkişi raporu ile sonuca gidilmesi doğru olmadığı gibi, bilirkişi raporu da hükme esas alınabilecek nitelikte değildir.
Mahkemece, öncelikle tespit konusu işlere dair hizmet alım sözleşmeleri ekleri ve şartnameleri ile birlikte eksiksiz olarak dosya kapsamına dahil edilmeli, gerekirse mahallinde keşif yapılmak suretiyle uzman bilirkişi vasıtasıyla tespit konusu işlerin niteliği duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmeli, bu suretler toplanacak tüm deliller nazara alınarak yukarıda belirtilen esaslar doğrultusunda oluşacak sonuca karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 03.10.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.