Danıştay 10. Daire 2019/4691 Esas 2021/293 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4691
Karar No : 2021/293

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat ve Sanayi A.Ş.

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, 7 işçinin işe giriş bildirgesi ile 2011/01-12. dönemlerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 102. maddesi uyarınca 30.933,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezinin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıya ait işyerinde meydana gelen iş kazası sonrası düzenlenen hastane raporu, işçilerin ifade tutanakları ve sosyal güvenlik denetmen raporu birlikte incelendiğinde, Ağustos 2011 tarihinde iş kazasına maruz kalan ... adlı kişinin Mart 2011 tarihinden itibaren davacı ile birlikte faaliyette bulunan ABD'li ortağı ...'e ait işyerinde fiilen çalıştığının sabit olduğu, davacı tarafından işe giriş bildirgesinin işe başlatılmadan önce bildirilmesi yükümlülüğüne ve 5510 sayılı Kanun'un 86. maddesindeki aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi yükümlüğüne uyulmadığı anlaşılmakla yasal mevzuat uyarınca yapılan tespitler ışığında tesis olunan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, usuli eksiklikler barındıran komisyon kararına dayalı olarak davanın reddedildiği, ... tarafından açılan hizmet tespiti davasının reddedildiği, yabancı şirketle yapılan mal ve hizmet anlaşması kapsamında bu şirketin çalıştırdığı personeline yönelik olarak verilen bazı hizmetler nedeniyle işveren sayılamayacağı, iş kazası geçirdiği ileri sürülen kişinin yabancı şirkete ait iş yerinde fiilen çalıştığının iş mahkemesi kararı ile sabit görüldüğü, yabancı ülke mevzuatına göre kurulan firmalarda çalışan personel için 5510 sayılı Kanun'un uygulanamayacağı, idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirketin inşaat işiyle iştigal ettiği, bünyesinde çalıştığı ve iş kazası geçirdiğini ileri süren bir kişinin şikayeti üzerine inceleme başlatıldığı, Sosyal Güvenlik Kurumu Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı müfettişleri tarafından yapılan denetim sonucu hazırlanan … tarih ve … sayılı inceleme raporuyla; 7 kişiye ait işe giriş bildirgelerinin ve 2011/01-12. dönemlerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmediğinin tespit edidiğinden bahisle 30.933,00 TL idari para cezası ile cezalandırıldığı, bu işleme yapılan itirazın reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 5. maddesinin 1. fıkrasının "g" bendinde; "Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50 nci maddenin ikinci fıkrasındaki Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz. Bu bent kapsamında yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılır." hükmü, 8. maddesinde; "İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmü, işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 86. maddesinde; "İşveren bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tabi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmü, 102. maddesinin 1. fıkrasının "a/2" bendinde; "8 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır." hükmü, “c” bendinde; “86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;.... 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta; davacı tarafından temyiz aşamasında 09/02/2016 havale tarihli dilekçe ekinde sunulan İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezinin … tarih (karar tarihi … olması gerekirken sehven 2015 yılı yazıldığı değerlendirilmiştir) ve … sayılı idari para cezası itiraz komisyonu kararında, 30.933,00 TL idari para cezasına yapılan itirazın kabulüne ve idari para cezasının sistemden kaldırılmasına karar verildiği görülmektedir.

Bu durumda, İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezinin 25/01/2015 tarih ve 14 sayılı idari para cezası itiraz komisyonu kararı ile Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı müfettişleri tarafından hazırlanan ek nitelikteki … tarih ve … sayılı inceleme raporu celp edilerek oluşan yeni hukuki duruma göre değerlendirme yapılarak bir karar verilmesi gerektiğinden, temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu işlemin 7 işçinin işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmediğinden bahisle tesis edildiği, idare mahkemesince sadece bir işçi yönünden değerlendirme yapıldığı, değerlendirme yapılan işçi tarafından açılan hizmet tespiti davasının incelenmediği, davacının ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işveren niteliğinde olup olmadığının ve işlemde isimleri belirtilen kişilerin davacı tarafından yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen işçi kapsamında bulunup bulunmadığı hususlarının Mahkemece irdelenmediği de görülmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/02/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.